تنها دقایقی از ساعت ۹ صبح روز ۷ اردیبهشت گذشته بود که خبرگزاری تسنیم از توقیف ماهنامه زنان امروز خبر داد. این در حالی بود که صبح دوشنبه‌ها موعد برگزاری جلسه هیات نظارت بر مطبوعات است. اما گویا تصمیم به توقیف زنان امروز از پیش گرفته شده بود که هنوز جلسه تمام نشده، خبرگزاری تسنیم از توقیف خبر داشت. دو دلیل عمده توقیف این ماهنامه تخصصی ترویج و تبلیغ ازدواج سفید و اصرار بر طرح موضوع حضور زنان در ورزشگاه‌ها عنوان شده است.
مدیر مسوول: نقد کردیم نه توجیه
تنها دو روزاز بازگشت مجدد هفته‌نامه ۹ دی به دکه‌ها نمی‌گذرد که حکم به توقف انتشار ماهنامه زنان امروز در شماره یازدهم داده شده است. ماهنامه زنان امروز به مدیرمسوولی شهلا شرکت منتشر می‌شد که پیش از این مسوولیت انتشار ماهنامه “زنان” را برعهده داشت. با لغو امتیاز زنان در سال ۸۶ ، شرکت تصمیم به انتشار ماهنامه‌ای دیگر در حوزه زنان گرفت و موفق شد در آذر ماه ۸۲ مجوز انتشار زنان امروز را از هیات نظارت کسب کند.
حالا هیات نظارت براساس بند ۲ ماده ۶ قانون مطبوعات، با تمرکز بر شماره پنجم این نشریه که در مهر ماه سال گذشته منتشر شده، قصد زنان امروز را ترویج و توجیه ازدواج سفید و “مغایر با عفت عمومی تشخیص داده” است. شهلا شرکت اما این اتهام را قبول ندارد و به ایسنا گفته است: “در پی ترویج ازدواج سفید نبودیم؛ توجیه نکردیم بلکه نقد هم کردیم.”
او با اشاره به این که طرح موضوع ازدواج سفید اولین بار توسط وزارت کشور صورت گرفته، توضیح داده است: “تشریح این موضوع کاملا بی‌طرفانه بود و در بخشی از گزارش هم از زبان کسانی که در این حوزه به این مشکل برخوردند، مصاحبه گرفته‌ایم و در نتیجه گفته‌ایم که در چنین ضابطه‌هایی حقوق زنان تضعیف می‌شود؛ بنابراین نمی‌دانم مشکلشان چه بوده است.”
متنی هم بر روی فیس‌بوک این ماهنامه منتشر شده که در آن آمده است: “هیچ‌کس قبل از توقیف از ما نپرسید که چه نوشته بودیم و چرا؟ کسی به ما فرصت شنیدن و حرف زدن و دفاع کردن نداد. هیچ‌کس به ما نگفت که یک موضوع را همه می‌توانند مطرح کنند ولی ما که تخصصی‌ترین مجلۀ زنان این سرزمینیم نمی‌توانیم. هیچ‌کس نمی‌داند که مسائل زنان این جامعه کجا باید مطرح شود.”
بعد از انتشار نخستین شماره زنان امروز، حملات شدیدی از سوی رسانه‌های اصولگرا و صدا و سیما علیه این نشریه صورت گرفت که پای شهلا شرکت را به دادگاه باز کرد تا در مقابل اتهام استفاده ابزاری از زنان توضیح بدهد. زنان امروز از آن اتهام جان سالم به در برد اما نتوانست شماره دوازدهم خود را به دست مخاطبانش برساند.
امیدواری وزیر رنگ باخت
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در روزهای پایانی سال گذشته ابراز امیدواری کرده بود که در سال ۹۴ هیچ رسانه‌ای توقیف نشود. علی جنتی گفته بود: “در هیات نظارت بر مطبوعات همه تلاش‌مان این است که اگر در سال جدید تخلفی در حوزه رسانه‌ها صورت گرفت، با تذکر شفاهی، گفت‌وگو با سردبیران و مدیر مسوولان، تذکر کتبی و احیانا با تغییر مدیرمسوول بتوانیم با تخلفات برخورد کنیم و حتی‌الامکان کار رسانه‌ها به توقیف نیانجامد.” اما گویا مصونیت از توقیف، تنها شامل طیف خاصی از رسانه‌ها می‌شود و در مورد رسانه‌های مستقل و یا منتقد، همچنان توقیف نخستین گزینه است.
هفته‌نامه ۹ دی، رسانه‌ای که به مدیریت حمید رسایی، نماینده تهران منتشر می‌شود، یکی از پایگاه‌های رسانه‌ای اصولگرایان تندرو است. این هفته نامه که نام خود را از راهپیمایی حکومتی ۹ دی ۱۳۸۸ در “حمایت از نظام و رهبری” گرفته برای سومین بار در بهمن ماه سال گذشته توقیف شد. اما رسایی، نماینده تهران در مجلس این بار هم حکم رفع توقیف نشریه‌اش را گرفت و روز شنبه این هفته با تیتر “دومین تلاش ناکام دولت یازدهم برای بستن دهان ۹ دی” به روی دکه‌ها فرستاد.
رسایی پس از توقیف روزنامه مردم امروز، در پی تصویب طرحی دو فوریتی در مجلس شورای اسلامی بود تا توقیف چندباره یک رسانه به دلیل “توهین به مقدسات” باعث ممنوعیت فعالیت مجدد مدیران آن رسانه شود.
روزنامه‌های قانون، ابتکار ، روزان و نشریه‌های ۹ دی، ستاره صبح و رمز عبور از جمله رسانه‌هایی بودند که در سال ۹۳ توقیف و سپس رفع توقیف شدند. روزنامه مردم امروز نیز دی ماه سال گذشته از سوی دادگاه فرهنگ و رسانه توقیف و سپس بر اساس تصمیم هیات نظارت بر مطبوعات ، لغو امتیاز و پرونده آن به دادگاه ارسال شد.
ازدواج سفید و نگرانی مقامات
ازدواج سفید اصطلاحی است که نخستین بار توسط رسانه‌ها به نوعی از زندگی مشترک جوان‌های ایرانی، اطلاق شد. تفاوت این گونه ازدواج با ازدواج رسمی این است که عقد شرعی بین زن و مرد جاری نمی شود و ازدواج هم به طور رسمی ثبت نمی گردد. در برخی از کشورها انواع مختلفی از زندگی مشترک زن و مرد وجود دارد و ثبت نکردن ازدواج در مراجع رسمی و بی‌اعتنایی به رسوم مذهبی ازدواج، پدیده تازه‌ای نیست. ازدواج سفید یکی از انواع این نوع با هم بودن‌هاست که در ایران به عنوان یک اسم عام برای همه انواع ازدواج غیررسمی و غیرشرعی استفاده می‌شود.
شهریور ماه سال گذشته اعلام شد که استانداری تهران در پی اجرای طرحی برای مقابله با ازدواج سفید است اما وقتی پای دفتر رهبر جمهوری اسلامی به ماجرا باز شد، انکار و تکذیب این پدیده در دستور کار قرار گرفت.
در آذر ماه پارسال، محمدمحمدی گلپایگانی، رئیس دفتر آیت الله خامنه‌ای، از افزایش ازدواج سفید انتقاد کرده و گفته بود: “شرم‌آور است یک زن و مرد یا دختر و پسر بدون عقد و ازدواج با هم زندگی کنند”. بلافاصله معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان هم وجود ازدواج‌های سفید در کشور را انکار کرد: “معتقد هستیم که اصلاً در جامعه ما ازدواج‌های سفید وجود ندارد.”
اما ازدواج سفید باز هم به طور گسترده در رسانه‌های مختلف مورد بررسی قرار می‌گرفت و به ویژه رسانه‌های اصولگرا هشدارهای پیاپی درباره تبعات رواج این پدیده می‌دادند. حالا این که چه طور پس از ۷ ماه، نشریه تخصصی زنان به اتهام ترویج و توجیه ازدواج سفید توقیف می‌شود، سوالی است که باید از اعضای هیات نظارت و یا وزیر ارشاد امیدوار به توقف توقیف‌ها پرسید.
