جعفر پناهی داستان ممنوع الخروجی خود در لحظه آخر را برای روز چنین تصویر کرده است:
“بعد از مونترال اولین باری بود که می خواستم از ایران خارج بشوم.کارت پرواز را گرفتم.در قسمت کنترل گذرنامه، وقتی مامور کنترل پاسپورتم را باز کرد وخواند نگاهی به من کرد .لبخندی به لب آورد و پرسید: جعفر پناهی …کارگردان…
گفتم :بله…اما اگر مشکلی هست ..بفرمایید نباشم…”
پناهی ادامه می دهد:“دوباره لبخندی زد .مهر خروج را زد وآرزوی سفری موفق برایم کرد.رفتم جایی بنشینم . هنوز ننشسته بودم که نام خودم را شنیدم….آقای جعفر پناهی به حراست گذرنامه مراجعه فرمایید .تا بروم و برسم دو بار دیگر هم پیج کرد.بالاخره خودم را معرفی کردم اقایی بیسیم به دست جلو امد .گفت: کجایی ..[لهجه ترکی داشت]
گفتم : همینجا ..
چند بار صدات کردن ..
تا امدم جواب بدهم .گفت :پاسپورت…
پاسپورت را دادم.گرفت و گفت همینجا واستا…
و رفت.حدود یک ربع بعد امد .پاسپورتم هنوز دستش بود.کاغذی کوچک به من داد .گفت:اسم ..ادرس …شماره تلفنت را بنویس…
گفتم :تاحالا چندین بار ازم …. اسم… ادرس …شماره تلفن گرفتین.
دوباره رفت.اینباره کمی کمتر طول کشید.امد .بازهم پاسپورت دستش بود.
پرسید: نوشتی…
گفتم :خودکار نداشتم.
خودکارش را به من داد.اسم.. ادرس.. شماره تلفنم را نوشتم.
کاغذ را ازمن گرفت و کاغذی بزرگتر به من داد:با این میری دادگاه انقلاب…
کاغذی که اسم..ادرس ..شماره تلفن را نوشته بودم لای پاسپورت گذاشت و باخود برد.
کاغذی را که به من داده بود نگاه کردم .قبلا هم چندین بار نظیر این کاغذ را به من داده بودند.منتهی موقع بازگشت از سفر.تکه کاغذی با آرم ریاست جمهوری که آدرس ساختمان سنگی در جردن بر آن چاپ شده بود.تفاوت فقط دستنویس پشت ان صفحه بود:
معاونت امنیتی دادگاه انقلاب
شماره حکم قضایی 3/2424/880 / ب
تاریخ 88/7/20
و اعتراض
جعفر پناهی هنوز کاری نکرده؛همان طور که فاطمه معتمد آریا و مجتبی میرطهماسب.اما صدای دیگران بالا گرفته است؛از جمله صدای شیام بنگال،هنرمند سرشناس هندی و رئیس جشنواره بمبیی که قرار بود حعفر پناهی در هفته های آینده داور جشنواره اش باشد.او در نامه ای خطاب به سفیر جمهوری اسلامی ایران در دهلی نونوشته است:
اقای سیدمهدی نبی زاده عزیز
ما برگزارکنندگان جشنواره فیلم بمبئی بیصبرانه در انتظار رسیدن کارگردان شهیر ایرانی جعفر پناهی و استقبال از ایشان در این شهر بودیم . واقعیت این است که شرکت ایشان به عنوان عضو هیئت داوران در این جشنواره انعکاسی وسیع در رسانه های داخلی و بین المللی داشت که با خبر ناگهانی و نگران کننده ممانعت دولت ایران از خروج ایشان روبرو شدیم.
آقای پناهی در هند بسیار شناخته شده و از محبوبیتی استثنایی در میان فیلم دوستان هندی برخوردار است. نمایش مرتب فیلم هایشان در تلویزیون و جشنواره های هند و حضور پررنگ شخص جعفر پناهی در گردهمایی های فرهنگی در هندوستان بیانگر این محبوبیت است. جناب سفیر ، علت نوشتن این نامه با توجه به روابط دوستانه میان دو کشور یادآوری این مطلب است که عدم حضور این کارگردان انعکاسی بسیار نامطلوب در رسانه های هندی و بین المللی خواهد داشت. از نظر شهروندان هند که احترام و علاقه ای بی اندازه برای ملت بزرگ ایران قائلند و بخصوص هنرمندان و فیلمسازان شما را گرامی میدارند، این قبیل اتفاقها ناگزیر منجر به سرخوردگی های غیر ضروری، واکنشهای منفی و همچنین تاثیر نامطلوب در روابط فرهنگی میان دو کشور خواهد شد. اینجانب به عنوان فیلمساز، به ویژه در مقام ریاست آکادمی تصاویر متحرک بمبئی مایلم از لطف شما به کشورم و هنرمندان هندی بهره جسته تقاضا کنم از هر گونه اقدام برای تسهیل سفر آقای پناهی به هندوستان دریغ و کوتاهی نفرمائید. با توجه به اینکه ویزای ایشان قبلا توسط سفارت هند صادر شده، سفرشان هنوز ممکن است. ما بیصبرانه در انتظار دیدار آقای پناهی در جشنواره بمبئی هستیم.
در تهران که کاری نشده،سفیر می تواند کاری برای حفظ حیثیت بکند؟
