معمولا بحث‌های سانسور اینترنت روی چین متمرکز است، اما چین تنها کشور نیست. ایران هم به همان شویه عمل می کند.
از سیستم سانسور ایران اطلاعات کمی در دست است چون شهروندان ایرانی که از داخل ایران از این شبکه استفاده می‌کنند با خطر تلافی و انتقام‌جویی دولت مواجه هستند. اما اوایل امسال، دو ایرانی ناشناس با الکس هالدرمن، استاد علوم کامپیوتری در دانشگاه میشیگان همراه شدند تا یکی از اولین مطالعات سیستماتیک سانسور اینترنت ایران در خارج از ایران را انجام دهند. هالدرمن یافته‌های خود را روز سه‌شنبه در کنفرانس امنیت یوزینکس در واشنگتن ارائه کرد.
لیست سیاه سایت‌های ایران بسیار طولانی است. اما چه چیز سانسور می‌شود؟ محققان سعی کردند به 500 سایت برتر در شاخه‌های مختلف سر بزنند. تقریبا نیمی از 500 سایت محبوب اینترنت در ایران فیلتر شده است. مسلما رژیم دینی ایران سایت‌های پورنوگرافیک را از همه بیشتر فیلتر می‌کند. اما بسیاری از سایت‌های مربوط به هنر و اخبار هستند.
علاوه بر سایت‌های خاص، شبکه اینترنت ایران ترافیک اینترنتی را بر اساس محتوی هم فیلتر می‌کند. در یک آزمایش، محققان یک فایل به نام sex.htm ایجاد کردند و آن را در جایی خارج از آمریکا میزبانی کردند. دسترسی به این صفحه از داخل ایران فیلتر شد.
همچنین اینترنت ایران طوری است که از استفاده از برخی پروتکل‌های رمزگذاری شده جلوگیری می‌کند. ترافیک و دسترسی به وب با تمام سرعت مجاز است. ولی ترافیکی که از پروتکل رمزگذاری‌شده SSH استفاده می‌کند و می‌تواند برای نقب زدن به انواع دیگر ترافیک خارج از کشور مورد استفاده قرار گیرد، با کمتر از 20 درصد سرعت کامل شبکه جریان می یابد.
این اندازه‌گیری‌های داخلی در هفته‌های پیش از انتخابات ژوئن 2013 انجام گرفت، زمانی که دولت ایران تلاش می‌کرد ارتباط مخالفان را محدود کند. اما پس از انتخابات گفته شد همه چیز به حال عادی بازگشته و ترافیک با همان سرعت قبلی کار می‌کند. پس کاهش سرعت یک اقدام موقت برای محدود کردن مخالفان در دوره‌های حساس سیاسی است.
متاسفانه حتی اینترنتی که سرعت آن دستکاری نشده هم سرعت بسیار پائینی دارد. محققان متوجه شده‌اند که بخش بزرگی از ترافیک اینترنت ایران از یک تجهیزات مرکزی عبور می‌کند که فیلترینگ هم در همان‌جا انجام می‌شود. دولت احتمالا برای جلوگیری از رد و بدل کردن آسان تصاویر ویدئویی حداکثر سرعت 128 kbps را در سراسر کشور مجاز می‌شمارد. این تقریبا فقط دو برابر سرعت مودم‌های تلفنی قدیمی و 50 برابر کندتر از اینترنت آمریکاست. دانشگاهیان ایرانی می‌توانند برای سرعت بیشتر تقاضا کنند.
محدودیت‌های اینترنتی ایرانیان را مجبور کرده از اقدامات متقابل استفاده کنند. فیلترشکن‌ها به میزان بسیار گسترده‌ای در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از همکاران هالدرمن رویدادی را که در آوریل 2010 در شبکه یک ایران اتفاق افتاد روایت می‌کند. «صفحه نمایش یکی از دستگاه ها به اشتباه در طی برنامه خبری پخش شد. در روی صفحه این کامپیوتر میان بری به یک فیلترشکن وجود داشت. این تصویر در آن زمان بین وبلاگ نویسان چرخید و منتشر شد.» اما در کشوری که فیلترینگ به میزان گسترده اعمال می‌شود، تعجبی نیست که حتی کسانی که به رژیم نزدیک هستند هم مجبور به استفاده از فیلترشکن باشند تا بتوانند کارشان را انجام دهند.
منبع: واشنگتن پست - 15 اوت 2013
