خبرگزاری فارس وابسته به سپاه پاسداران، دیروز از قول محمد دهقان، عضو هیات رئیسه مجلس، نوشت: “دولت احمدی نژاد راه حل مشکل را به جای در پیش گرفتن اقتصاد مقاومتی، حل مشکلات داخل و مدیریت صحیح اقتصادی، مذاکره با آمریکایی‌ها می‌دانست. در واقع نگاه آنها در سال آخر به این موضوع دوخته شده بود که باید با آمریکا مشکلشان را حل کنند. بی‌توجهی به اقتصاد مقاومتی و چشم دوختن به مذاکره با آمریکا، به ویژه در سال‌های آخر از نقاط ضعف دولت قبل محسوب می‌شد، آنها قصد داشتند خود را به عنوان قهرمان حل مشکل با آمریکا تبدیل کنند ولی نظام توجهی به نگاه دولت قبل نداشت.”
پس از آنکه در ماه‌های اخیر افشا شد که جمهوری اسلامی، از مدت‌ها قبل در حال مذاکره با امریکا بوده است، مسئولیت آیت‌الله خامنه‌ای در این ماجرا به مهمترین پرسش سیاست خارجی ایران تبدیل شد.
با اینکه فشارهای جهانی حکومت اسلامی را ناچار به مذاکره کرده است، آیت‌الله خامنه‌ای همچنان می‌پسندد که چهره‌ای انقلابی و مخالف مذاکره با امریکا از خود ترسیم کند. ناظران سیاسی معتقدند که وی حاضر نیست که مسئولیت تصمیم‌های خود را بر عهده بگیرد.
رهبر جمهوری‌اسلامی، حدود یک سال پیش،روز نوزدهم بهمن ۱۳۹۱، گفته بود: “مذاکره به صورت یک تاکتیک، مذاکره برای مذاکره، مذاکره برای فروختن ژست ابرقدرتی بیشتر به دنیا، این مذاکره یک حرکت حیله‌گرانه است؛ این حرکت واقعی نیست. من دیپلمات نیستم، من انقلابی‌ام، حرف را صریح و صادقانه می‌گویم. دیپلمات یک کلمه‌ای را میگوید، معنای دیگری را اراده می‌کند. ما صریح و صادقانه حرف خودمان را می‌زنیم؛ ما قاطع و جازم حرف خودمان را می‌زنیم. مذاکره آن وقتی معنا پیدا می‌کند که طرف، حُسن نیت خود را نشان بدهد؛ وقتی طرف، حُسن نیت نشان نمی‌دهد، خودتان می‌گویید فشار و مذاکره؛ این دوتا با هم سازگار نیست.” مدتی بعد بود که مشخص شد مواضع انقلابی سیدعلی خامنه‌ای درواقع پوششی برای مذاکراتی پنهان با امریکا بود، که از ماه‌ها قبل آغاز شده بود.
گفته می‌شد که دیدارهای پنهانی نمایندگان جمهوری اسلامی و امریکا از پا ئیز ۱۳۹۱ در جریان بوده است. عبدالرضا دواری، یکی از هواداران محمود احمدی‌نژاد، طی یادداشتی که دی‌ماه گذشته نوشت، افشا کرد که در همان سال ۱۳۹۱ و بعد از انتشار خبرهای مذاکره پنهانی علی‌اکبر ولایتی با طرف‌های امریکایی، از اسفندیار رحیم‌مشایی دراین‌باره پرسیده و جواب شنیده است: “موضوع مذاکرات فرستادگان ایران و امریکا در عمان «قابل تکذیب» نیست، هرچند «دولت» نماینده ای در این مذاکرات نداشته است.”
در همان روزها یکی از سایت‌های حامی احمدی‌نژاد با انتشار این خبر، از اینکه دولت احمدی‌نژاد “دور خورده بود” ابراز تاسف کرده بود.
طرف مذاکره؛ خامنه ای
از آنجا که اگر پذیرفته می‌شد دولت احمدی‌نژاد در این مذاکرات نقشی نداشته است، مسئولیت اصلی بر عهده آیت‌الله خامنه‌ای قرار می‌گرفت، وی بالاخره پای دولت قبلی را هم به میان کشید.
رهبر ایران در سخنانی جدید درباره مذاکره با امریکا تاکید کرد: “من امسال روز اول سال ۹۲ در مشهد در جوار مرقد ثامن‌الحجج اعلام کردم؛ گفتم من حرفی ندارم؛ بعضی از مسئولین و دولتمردان -دولتمردان آن دولت، بعد هم دولتمردان این دولت - فکر می‌کنند در قضیه‌ی هسته‌ای ما با آمریکایی‌ها مذاکره کنیم [تا] موضوع حل بشود؛ گفتیم خیلی خب، اصرار دارید شما، در این موضوعِ بالخصوص بروید مذاکره کنید؛ ولی در همان سخنرانی اول امسال گفتم من خوشبین نیستم؛ مخالفتی نمی‌کنم اما خوشبین نیستم.”
سایت الف پس از سخنان رهبر جمهوری اسلامی، یکی از نکات مهم سخنان سیدعلی خامنه‌ای را این دانست که “دولت قبل دنبال مذاکره با آمریکا بود.” این سایت در یادداشتی آورده بود: “دولت قبلی نیز به دنبال مذاکره با آمریکا بود. پس دیگر به عنوان نماد مقاومت عکس احمدی نژاد را دست به دست نکنید. برخی دوستانی که در آن دولت ساکت بودند و الان دو آتیشه این دولت را نقد می کنند به مردم حق دهند که باورشان نکنند و سر و صدای امروز را سیاسی بدانند. چون آنروزها ساکت بودند. رهبری به دولت سابق مجوز مذاکره ندادند و به این دولت مجوز دادند. فتامل.”
سخنان آیت‌الله خامنه‌ای، واکنش هواداران محمود احمدی‌نژاد را نیز در پی داشت. برای نمونه یکی از خوانندگان سایت دولت‌بهار، از سایت های حامی احمدی‌نژاد، پیام داده بود: “با عرض احترام و پوزش، من در این مورد با مقام معظم رهبری موافق نیستم… و دولت قبلی و فعلی به هیچ وجه قابل مقایسه نیستند. دولتی که ۲۴ ساعت در حال عزت آفرینی و ساختن کشور هستش و آمریکا رو تا مرز ورشکستگی پیش برده، مواضع ضد استعماری خودش رو به دنیا بارها و بارها اعلام کرده، در جنگ رسانه‌ای غرب رو شکست داده با وجود تمام فشارهای داخلی، با دولتی که تسلیم محض غربی‌هاست، اصلاً قابل مقایسه نیست. من به عنوان یک ایرانی حق خودم می‌دونم که نظر خودم رو بگم.”
یکی دیگر از خوانندگان آن نیز معتقد بود: “موضوع بر سر این این بود که آمریکایی‌ها حاضر به مذاکره با رهبری در زمان روحانی بودند، اما با رهبری در زمان احمدی نژادی نه ” و دیگری کنایه زده بود: “مهم اینه که رهبری همیشه کار درست رو انجام میدن و بقیه همیشه اشتباهات رو مرتکب میشن”.
سایت “دولت‌بهار” روز بعد، در یادداشتی با عنوان “ آیا احمدی‌نژاد به دنبال مذاکره با آمریکا بود؟”
مجموعه‌ای از اظهارات احمدی‌نژاد درباره امریکا را جمع کرده و از قول رهبر جمهوری اسلامی نوشت: “الآن رئیس‌جمهور با هرکسی در دنیا ملاقات کند و حرف بزند، من از حرف زدن او نگران نیستم. اطلاع هم ندارم، اما نگران نیستم. می‌دانم که در خلاف جهت انقلاب و سیاست کلی نظام مطلبی گفته نخواهد شد، مطلبی پیش نخواهد رفت.”
پاسخ حامیان احمدی‌نژاد به سیدعلی خامنه‌ای، خشم محافظه‌کاران تندرو را برانگیخت. سایت صلح‌نیوز در اینباره نوشت: “تنها یک روز پس از فرمایشات رهبر عزیز انقلاب که پرده از میل و تلاش برخی از مسئولان سابق دولت دهم برای مذاکره با آمریکایی ها برداشتند، سایت حامی مشایی در اقدامی مشکوک اقدام به انتشار مطلبی کرده است که ازآن بوی پاسخگویی به فرمایشات مقام معظم رهبری می‌آید!”
این سایت اضافه کرده بود: “سایت دولت بهار با انتشار مواضع احمدی نژاد طی سال‌های گذشته در مورد مذاکره با آمریکا به نوعی در جهت سفیدکاری و تطهیر دولت گذشته برای مذاکره با امریکا حرکت کرده است!”
از طرفی دیگر، مهدی طائب، رئیس قرارگاه فرهنگی عمار گفته است: “احمدی‌نژاد به درد مذاکره نمی‌خورد، چرا که می‌گفت هولوکاست را قبول ندارد و اسرائیل باید از روی کره زمین محو شود. اما آقای روحانی برای مذاکره غیرقابل رد است. اصلا روی پیشانی او نوشته شده: هذا رجل المذاکره! بنابراین آمریکا دیگر نمی‌تواند به دنیا بگوید او اهل مذاکره نیست. اما می‌توانستند ادعا کنند که ایشان در ایران کاره‌ای نیست و تصمیم اصلی را رهبری می‌گیرد. اما در همین زمان مقام معظم رهبری، «نرمش قهرمانانه» را مطرح کردند تا آمریکا به مذاکره تن دهد.”
سردرگمی هواداران آیت‌الله خامنه‌ای در آن است که از یک طرف باید همه اختیارات را به ولی‌فقیه محول کنند، و از طرف دیگر او حاضر به پذیرش مسئولیت مذاکره نشده و علت آن را اصرار دولتهای قبلی و کنونی دانسته است. در روایت جدید طائب، طرفی که باید به مذاکره تن دهد، امریکا است و نظام با درایت او را به مذاکره کشانده است! مشخص نیست که بالاخره در روایت هواداران ولی‌فقیه، کدام طرف دنبال مذاکره بوده و چه کسی اشتیاق به مذاکره داشته است. مهم این است که در هر حالتی که تصور شود، نظام برنده است.
در این میان، سایت دولت‌بهار در پاسخ به یادداشت سایت الف، نوشته‌ای با عنوان “فتامل جناب توکلی! فتامل!” منتشر کرد و نوشت: “روند «مذاکره» میان جمهوری اسلامی و ایالات متحده طی سی‌وچهار سال اخیر هرگز متوقف نشده بلکه بر سر موضوعات گوناگون و با تاکتیک‌های گوناگون، بر مبنای راهبردهای مشخص همواره ادامه داشته است؛ درعین‌حال که با کندی‌ها، برگشت‌ها، و پیچیدگی‌های متعدد روبه‌رو بوده است.
