حضور روحانی در صدا و سیما و انتشار گزارش عملکرد صد روز نخست دولت وی٬ با واکنش اصولگرایان و حامیان محمود احمدی‌نژاد روبه‌رو شده تا آنجا که برخی آن را “سیاه‌نمایی نسبت به کل نظام” توصیف کرده اند.البته برخی از اصلاح طلبان نیز به انتقاد از این گزارش پرداخته اند؛ از جمله صادق زیباکلام٬ از استادان دانشگاه نزدیک به اصلاح‌طلبان که گزارش روحانی را “چیپ”٬ از نظر ساختاری “غلط” و از نظر محتوایی “ناشیانه” توصیف کرده و گفت: “با نهایت احترامی که برای آقای روحانی قائلم باید بگویم متاسفانه آن چه که دیروز از عملکرد رییس جمهور و مشاورانش دیدیم یک کار بسیار پر اشتباه رسانه ای و کاملا غیر حرفه ای در حوزه روابط عمومی بود”.
به عقیده زیباکلام: “متاسفانه شاهد یک صحبت طولانی و خسته کننده درباره تورم و تلاشی ناشیانه برای اینکه احمدی نژاد را مقصر تمام مشکلات کشور جلوه دهد. حتی اگر اینکه واقعا احمدی نژاد مقصر همه مشکلات کشور می باشد، درست باشد ؛ رییس جمهور نتوانست این موضوع را به درستی برای مردم تبیین کند تا درک ملموسی از شرایطی که کشور در پایان دوران ۸ ساله مدیریت اصولگرایان با آن مواجه بود، داشته باشند. سخنی از اینکه ما در پایان عمر دولت دهم در کجای سیاست خارجی دنیا ایستاده بودیم به میان نیامد”.
واکنش اصولگرایان به گزارش
اما اگر اصلاح طلبان کمتر به انتقاد از این گزارش پرداختند٬ اصولگرایان آن را مورد نقد قرار دادند. خبرگزاری فارس٬ نزدیک به دفتر سیاسی سپاه پاسداران٬ با انتشار مجموعه گفت‌وگوهایی به نقد این گزارش پرداخت و وب‌سایت‌های حامی محمود احمدی‌نژاد نیز این گزارش را تخریب دولت دهم نامیدند.
مهرداد بذرپاش٬ از نمایندگان حامی محمود احمدی‌نژاد٬ در این زمینه٬ گفت: “قرار بود آقای رئیس‌جمهور با این سابقه اجرایی زیاد و تیم با تجربه گزارش عملکرد ۱۰۰ روزه خود را می‌داد ولی جز سیاه‌نمایی که نسبت به کل نظام بود کار دیگری انجام نشد. این کار را هم با این توجیه انجام شد که باید واقعیت‌ها را بیان کرد و در این ۱۰۰ روز بر اوضاع کشور مسلط می‌شدیم. آیا کسی که وارد صحنه انتخابات می‌شود به مشکلات کشور آشنایی ندارد. آیا از ۲۴ خرداد تا ۱۲ مرداد زمان برای آشنایی با مشکلات کشور نیست؟”
هم‌زمان احمد بخشایش٬ عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس٬ هم با انتقاد از گزارش روحانی٬ آن را “نقد صد روز آخر دولت احمدی‌نژاد” دانست و درباره این گزارش٬ چنین اظهارنظر کرد: “آقای روحانی به جای صد روز اول کاری خود صد روز آخر دولت احمدی‌نژاد را نقد کردند. در حقیقت غیر از بحث کاهش نرخ تورم آن هم نه به صورت ۱۰۰ درصد تنها بحثی که مطرح شد ارائه دو بسته کالایی به خانواده‌های محروم بود. سخنان ایشان در خصوص مسکن مهر نیز تا حدودی باعث تکدر کسانی است که در این منازل اقامت دارند، شد چرا که اکثراً افراد طبقات پایین در این مسکن‌ها اقامت دارند. البته در صد روز آخر آقای احمدی‌نژاد نیز به دلیل وجود فضای انتخاباتی ایشان کشور را در فضای مکدر اداره کردند”.
مساله‌ای که مورد توجه حیدری٬ رییس سازمان بسیج دانشجویی هم قرار گرفت: “در زندگی جهادی جایی برای سیاه نمایی گذشته و عدم ارائه برنامه‌های آینده نیست و همه دیدند که شب گذشته رئیس‌جمهور به قدری سیاه نمایی کرد که انگار در نظام اسلامی تا به امروز هیچ خدمتی انجام نشده است”.
علی‌رضا زاکانی٬ نماینده مجلس٬هم درباره این گزارش٬ گفت: “این گزارش واقع بینانه نبود… سنت بدی است که هر کسی مسئول می شود توانمندی های دولت قبلی را نادیده می گیرد و فقط به نکات منفی دولت های گذشته اشاره می کند. البته شاید نقد هم به دولت های گذشته وارد باشد اما باید انصاف را رعایت کرد و همه جانبه نگری را مدنظر داشت. امیدوارم دولت در گزارشات بعدی خود این اشکال را رفع و جبران نماید”.
حمیدرضا ترقی٬ عضو حزب موتلفه٬ دیگر منتقد گزارش ارائه شده از سوی روحانی بود. وی این گزارش را تنها “ارزیابی عملکرد دولت قبلی و انعکاس مشکلات موجود کشور” دانست که “هیچ عملکردی از فعالیت‌های ۱۰۰ روزه” دولت روحانی در آن ارائه نشده بود. وی همچنین گزارش روحانی را به “فرافکنی” و عدم توجه به “تاثیر تحریم‌های ظالمانه بر فعالیت‌های دولت قبل” متهم کرد. به عقیده ترقی: “حتی اگر روحانی می‌خواست گزارش مشکلات را به مردم بدهد باید در کنار این گزارش، راه‌حل نیز ارائه می‌داد تا برای مردم امیدآفرین باشد اما گزارش مشکلات بدون ارائه راه حل تنها ناامیدی را به جامعه القا می‌کند”.
اما بودند اصول‌گرایانی که به حمایت از گزارش روحانی پرداختند. اسماعیل جلیلی٬ نایب‌رییس فراکسیون رهروان ولایت - حامی علی لاریجانی - در مجلس٬ گزارش عملکرد صد روز نخست دولت را موجب “آرامش مردم و تاثیر روانی مثبت بر اقتصاد” دانست. به گفته جلیلی ”گزارش رئیس‌جمهور از عملکرد ۱۰۰ روزه دولت را می‌توان مثبت ارزیابی کرد. طبق گزارش ارائه‌شده توسط رئیس‌جمهور سرعت تورم کند شده و میزان نفت پیش‌بینی شده در بازارهای جهانی به فروش رسیده است”.
هم‌زمان احمد کریمی اصفهانی٬ دبیرکل جامعه اسلامی اصناف و بازار نیز گفت: “اینکه وعده بدهند طی ۱۰۰ روز می‌توانند تاثیرات را در اقتصاد عنوان کنند مقداری دور از واقعیت است. مشکلات اقتصادی بیش از آن چیزی است که آقای رئیس‌جمهور در گزارش دیشب خود عنوان کرد. این دولت هنوز نمی‌تواند مشکلات اقتصادی را تماما برطرف کند”.
از سوی دیگر٬ سید کمال سجادی، دبیرکل جامعه اسلامی کارمندان٬ گزارش دولت را “امیدآفرین برای مردم” دانست و گفت: “اساس گزارش علمکرد، شیوه خوبی است و رئیس‌جمهور نیز از انتقاد استقبال می‌کند”.
واکنش حامیان احمدی‌نژاد
حامیان محمود احمدی‌نژاد اما٬ واکنش تندتری نسبت به گزارش نشان دادند. آن‌ها این گزارش را “سیاه‌نمایی”٬ “تحت تاثیر جو انتخابات” و تلاش برای تخریب دولت قبلی توصیف کردند.
هم‌زمان برخی وزرای محمود احمدی‌نژاد نیز نسبت به این گزارش واکنش نشان دادند. محمد عباسی، وزیر سابق ورزش و جوانان٬ با انتشار بیانیه‌ای٬ خطاب به حسن روحانی نوشت: “از شنیدن مصاحبه دیشب جناب آقای دکتر حاج آقای روحانی رییس جمهور محترم در ضمن گزارش صد روزه شان متعجب تدبیر سخنانشان شدم… بر خلاف سابقه خود ایشان و تعداد زیادی از همکارانشان که از صبغه سیاسی امنیتی برخوردارند نه این خادم کوچک ملت و نه برادران عزیزم وزرای سابق اندیشمند فرهنگ و ارشاد اسلامی، علوم و آموزش و پرورش به جز سابقه معلمی و تحقیق و تدریس در مدرسه و دانشگاه و افتخار بسیجی بودن، از آن سابقه هایی که ایشان مردم را می ترسانند، نداشته ایم. اتفاقا ضمن احترام به برادران معرفی شده غالب کسانی را که ایشان به عنوان وزیر ورزش معرفی کردند و مورد استقبال مجلس قرارنگرفت، یا مستقیما شغل امنیتی داشتند یا آنطور که نمایندگان مخالف گفتند در همراهی جریانات سیاسی نزدیک به فتنه متهم شدند. پس ایشان کدام سایه سیاسی را برداشتند و قصد داشتند کدام جبهه را بر ورزش کشور جایگزین کنند؟”
رجانیوز٬ وب سایت حامی جبهه پایداری٬ نیز به نقد سخنان روحانی پرداخت. به نوشته رجانیوز: “فضای رقابت‌های انتخابات گذشته آنچنان بر این گفتگو حاکم بود که بیشتر وقت این گفتگو بجای ارائه گزارش از آنچه که دولت در ۱۰۰ روز نخست برای مردم انجام داده است، به تخطئه و نفی رقبای انتخاباتی سپری شد که بیش از ۱۰۰ روز است از میدان رقبات با آقای روحانی کنار رفته‌اند… تیم رسانه‌ای و تبلیغاتی رئیس جمهور ترجیح داد این فرصت را بجای ارائه گزارش به مردم ایران، به ادامه پروژه تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری و نفی رقبای انتخابات گذشته اختصاص دهد چنانکه رئیس جمهور، مردم را برای اطلاع دقیق از آنچه که در ۱۰۰ روز نخست توسط دولت انجام شده است به گزارشات مکتوبی که از سوی دولت بر روی سایت‌ها منتشر خواهد شد حواله داد… فضای غالب بر پاسخ‌های رئیس جمهور در این گفتگو، تخطئه رویکردهای قبلی و به نوعی بیان شعارها و تکیه کلام‌های انتخاباتی بود، فضایی که نحوه اجرای مجریان تلویزیونی نیز در آن بی تاثیر نبود. در مراحلی از این گزارش و آنجا که آقای روحانی وارد ارائه برخی آمار و ارقام می‌شد نیز این ارقام کلی و بدون ورود به جزئیات به نحوی بود که اطلاعات جامعی را در اختیار مخاطب قرار نمی داد، نقصانی که رئیس جمهور تلاش کرد آنرا با حواله مردم به گزارشات مکتوب دولت بر روی سایت‌های مختلف جبران کند”.
رجانیوز در گزارش دیگری٬ با اشاره به پخش مستندی درباره روحانی از صدا و سیما و پیش از گفت‌وگوی وی٬ شباهت این کلیپ با کلیپی که چند سال پیش برای باراک اوباما ساخته شده بود رامورد توجه قرار داد: “در یکی دو روز گذشته کلیپی در فضای مجازی به‌طور گسترده منتشر شد که توسط «حسین دهباشی» به مناسبت صدمین روز شروع کار دولت یازدهم و با محوریت سخنرانی رئیس‌جمهور در مراسم تنفیذ ساخته شده بود؛ کلیپی که در همین مدت کوتاه توسط منتقدان شبه‌روشنفکر وطنی بسیار ستایش شد و مورد تقدیر قرار گرفت، بی‌اشاره به آنکه دوستان هنرمند حامی دولت حتی برای ساخت این کلیپ کوتاه هم دست به تقلید عین به عین از دوستان آمریکایی‌شان زده‌اند. نکته‌ی مهمی‌ست؛ اینکه شبه‌روشنفکران غرب‌زده حتی برای ساخت یک کلیپ تبلیغاتی سیاسی ساده هم مجبور به تقلید عین به عین از تجربیات پیشین آمریکایی‌ها هستند”.
رجانیوز با اشاره به منفعل بودن مجری‌های این برنامه٬ چنین نوشت: “نکته‌ی مهم این است که این رویکرد در برنامه‌های مختلف تولیدشده برای صدمین روز آغاز به کار دولت درحالی انجام می‌گیرد که حامیان دولت یازدهم بعد از تمام گزارش‌های تلویزیونی رئیس‌جمهور دهم انتقادات فراوانی را به مسامحه مجری و عدم به چالش کشیدن رئیس‌جمهور توسط وی انجام می‌دادند و حالا خود به حامیان اولین گزارش عملکرد رئیس‌جمهور یازدهم تبدیل شده‌اند در حالی که ذوق‌زدگی و عدم چالش برنامه صدای برخی از حامیان دولت را هم دراورده است”.
نکات‌پرس٬ از وب‌سایت‌های حامی محمود احمدی‌نژاد٬هم درباه گزارش روحانی٬ نوشت: “برنامه تلویزیونی روحانی برای ارائه گزارش عملکرد ۱۰۰ روزه دولت، به محاکمه شبانه احمدی‌نژاد و همکارانش در روزی تبدیل شد که قرار بود رئیس دولت سابق صبح آن روز در دادگاه حضور یابد”.
روحانی چه گفت؟
اما حسن روحانی چه گفت که این‌گونه مورد انتقاد اصولگرایان قرار گرفت؟ رییس دولت یازدهم٬ در گفت‌وگوی تلویزیونی خود٬ با اشاره به وضعیت اقتصادی کشور در مدت زمان ریاست محمود احمدی‌نژاد٬ برخی از مشکلات دولت خود را در آغاز کار بیان کرد و گفت: “خزانه کشور جایی است که درآمدهای دولت به آنجا منتقل می‌شود و مخارج هم از آنجا تامین می‌شود. طبق قانون بودجه باید ماهانه ۱۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان درآمد می‌داشتیم. چون طبق قانون بودجه درآمد ما در سال ۲۱۰ هزار میلیارد تومان بوده است. روزی که من کار خود را شروع کردم یعنی ۱۲ مردادماه، موجودی خزانه حدود ۱۲۸۰ میلیارد تومان بود. ما باید آخر ماه، میزان ۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان حقوق پرداخت می‌کردیم که از این مبلغ فقط ۲ هزار و ۸۷۰ میلیارد تومان در خزانه موجود بود. یعنی دولت باید بیش از ۴ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان از بانک استقراض می‌کرد”.
حسن روحانی اما آمار دیگری نیز از عملکرد دولت محمود احمدی‌نژاد ارائه کرد: “ما سال‌هایی داشته‌ایم که تورم بالا بوده ولی رشد منفی نبوده و سال‌هایی هم داشته‌ایم که رشد بالا بوده ولی تورم خیلی بالا نبوده است. اما در سال ۹۱ ما تورم بالای ۴۰ درصد و رشد منفی داشته‌ایم. این شرایط که در این حد رکود و تورم بالا باشد، در تاریخ ۵۰ ساله کشور بی‌سابقه بوده البته به غیر از سال ۵۷ و ۵۸ که استثنا هستند”.
روحانی همچنین درآمد دولت‌های نهم و دهم از فروش نفت را “حداقل ششصد میلیارد دلار” اعلام کرد و بابت تبدیل دولت‌های نهم و دهم به بدهکارترین دولت‌ها٬ ابراز تعجب کرد.
رئیس دولت گفت احمدی نژاد در سفرهای استانی ۲۱۱ هزار میلیارد تومان تعهد ایجاد کرده که ۷۰ درصد آن عملی نشده است. روحانی می‌گوید ۱۶ سال نیاز است که به این تعهدات عمل شود.
او اضافه کرد: “کل پایه پولی کشور از اول خلقت پول تا به حال ۱۰۰ هزار میلیارد تومان بوده است که ۴۳ هزار میلیارد تومان آن صرف مسکن مهر شده است. یعنی بخش بزرگی از تورم ما، از اینجا نشأت می‌گیرد و بخش بزرگی از تورمی که مردم تحت فشار آن هستند، مربوط به مسکن مهر است”.
