کافه‌روهای پایتخت نگران از دست دادن پاتوقهایشان هستند؛ چرا که موج “بی‌سابقه” پلمب کافه‌ها توسط نیروی انتظامی کافه‌های معروف و پرطرفداری مثل “گندم، مون، لورکا، کیوسک، آوانسن، هیچ” را به تعطیلی کشانده است. روزنامه شهروند با استناد به اطلاعات صاحبان چند کافه از پلمب ۲۶ کافه تهران در هفته گذشته خبر داده است. به گفته چند کافه‌دار “مناسب نبودن حجاب مشتریان”، “کشیدن سیگار”، “کنار هم نشستن دختران و پسران”، “رعایت نکردن برخی شئونات”، در کنار “وجود نداشتن دید انتظامی” از سوی ماموران پلیس اماکن، به عنوان دلایل پلمب اعلام شده است. سعید باقری حقوقدان و وکیل دادگستری در گفت‌وگو با “روز”، تنبیه کافه‌داران به دلیل پوشش مشتریان را نادرست و غیرقانونی می‌داند. ضمن این که یادآوری می‌کند آن چه از نظر پلیس، بدحجابی دانسته می‌شود تنها مختص کافه‌ها نیست و بسیار گسترده است.
” نیروی انتظامی مرجع تشخیص جرم نیست”
صاحب یک کافه در خیابان کریمخان به روزنامه شهروند گفته است شنبه هفته گذشته ماموران پلیس اماکن به کافه تحت مدیریت او مراجعه کرده و گفته‌اند که به دلیل “رعایت نکردن بعضی شئونات” کافه آنها پلمب می‌شود. صاحب یکی دیگر از کافه‌ها هم پلمب کافه‌اش را اینطور توصیف می‌کند: “سه‌شنبه هفته گذشته ماموران پلیس اماکن حکم پلمب کافه‌مان را آوردند. هر چند قبلا هم ما تذکراتی را از پلیس اماکن گرفته بودیم اما این بار گفتند که باید کافه پلمب شود. من شخصا آمار ۲۶ کافه را از همکارانم شنیده‌ام که پلمب شده‌اند.”
سعید باقری حقوقدانی که با “ روز” گفت‌وگو می‌کند با اشاره به اینکه پلمب و تعطیلی اماکن کسب و کار، صرفا بر اساس مقررات و قوانینی که تصریح شده امکان‌پذیر است چون با معیشت مردم توام است: “نیروی انتظامی مرجع تشخیص جرم نیست، بلکه ضابط دادگستری است. بودن یک دختر و یک پسر دلیل بر تخلف آنها نمی‌شود. ما در قانون مجازات اسلامی، بودن یک دختر و یک پسر پشت یک میز در کافه را جرم‌انگاری نکردیم. نیروی انتظامی هم حق و وظیفه جرم‌انگاری را ندارد.”
او توضیح می‌دهد: “بودن دختر و پسر در کافه عنوان مجرمانه‌ای ندارد مگر اینکه اثبات شود که فعل حرام یا عمل منکراتی انجام شده باشد. لذا بستن اماکن اگر به موجب نص صریح قانون باشد امکان‌پذیر است در غیر این صورت و اگر تشخیص ناجا و اعمال سلیقه در مواردی که قانونی نداریم صورت گرفته باشد خلاف موازین قانونی است.”
” کار فرهنگی، وظیفه مغازه دار نیست”
برخورد با “بدحجابی” همیشه یکی از دغدغه‌های مسئولان و به ویژه مقامات مذهبی در جمهوری اسلامی بوده است. حضور گشت‌های ارشاد و برخوردهای بعضا خشن با افرادی که حجاب آنها مطابق با سلیقه طیف تندروی حکومت نیست، مهر تاییدی بر اهمیت این موضوع است؛ دغدغه‌ای که در ماه‌های اخیر جدی‌تر هم شده. حالا گویا علاوه بر شخصی که حجاب‌‌اش مطابق با موازین مدنظر حکومت نیست با اماکنی مثل کافه‌ها که این افراد در آنها رفت و آمد دارند و در بین جوانان پرطرفدار است هم برخورد می‌شود. سعید باقری، وکیل دادگستری در همین خصوص توضیح می‌دهد: “یک مغازه‌دار اهرم و ابزاری برای جلوگیری از ورود مشتریان ندارد. مغازه یک مکان عمومی است. صاحب مغازه امکان اینکه تک تک مشتریان را گزینش کند یا افرادی را برای مراقبت از حجاب افراد در نظر بگیرد ندارد. برای مساله حجاب یک کار فرهنگی ریشه‌ای باید انجام شود که آن هم وظیفه دولت است.”
این عضو کانون وکلای دادگستری ادامه می‌دهد: “اگر ورود یک بدحجاب را به مغازه، دلیل بر پلمب آن مغازه بدانیم؛ بالای ۸۰ درصد مغازه‌ها و پاساژهای تهران را باید تعطیل کنند. تذکر دادن و کار فرهنگی، وظیفه مغازه دار نیست. مغازه دار نهایت وظیفه‌اش این است که با نصب یک کاغذ، مقررات اماکن در رابطه با حجاب را یادآوری کند. حالا اگر مشتری رعایت نکرد باید مغازه‌دار را مجازات کنید؟ به علت رعایت نکردن حجاب توسط یک نفر شما باید معیشت یک خانواده را قطع کنید؟ اینکه تناسب و محمل قانونی ندارد.”
باقری در پاسخ این سوال که نیروی انتظامی در چه مواردی می‌تواند مستقیما وارد عمل شود می‌گوید: “اگر عنوان جرم، “مشهود” باشد پلیس می‌تواند مستقیما مداخله کند. اما بحث این است که الان در جامعه ما بحث “بدجحابی” به اندازه‌ای عمومیت دارد که دیگر از حالت جرم مشهود خارج شده است، در غیر این صورت باید روزی یک میلیون نفر را در تهران به این جرم دستگیر کنند. مثلا ماهواره، جرم است و با اینکه در قانون داشتن دیش ماهواره جرم تلقی می‌شود به دلیل فراوانی و عمومیت استفاده از آن، دیگر حالت و عنوان مجرمیت خودش را در جامعه از دست داده است.”
روزنامه شهروند با اشاره به پلمب بیش از ۱۰ کافه و قهوه‌خانه در لواسان که دو ماه پیش اتفاق افتاده نوشته است: قبل از آن و در خرداد گذشته بود که پخش مسابقات جام‌جهانی در بعضی کافه‌ها هم محل بحث‌های زیادی شد. آن زمان اسکندر آزموده، رئیس اتحادیه کافی‌شاپ‌داران تهران دراین‌باره گفت: “به اعضایمان گفته‌ایم که هنگام پخش بازی‌های جام‌جهانی تلویزیون را روشن نکرده یا شبکه‌ای به جز شبکه‌ای که بناست بازی‌ها را پخش کند انتخاب کنند. بنابراین اگر اقداماتی نظیر شرط‌‌بندی یا حوادث دیگری که از پخش فوتبال در این مکان‌ها ناشی می‌شود رخ بدهد ما از نیروی انتظامی کمک خواهیم گرفت.”
رئیس اتحادیه کافی‌شاپ‌داران تهران یادآوری کرد که اگر مشکلی پیش بیاید احتمال لغو پروانه فعالیت اعضای متخلف نیز وجود دارد. او با بیان اینکه کافی‌شاپ‌ها نباید از ساعت ۱۲ شب به بعد فعالیتی داشته باشند گفت: “به تمامی اعضا از طریق ارسال پیامک این موضوع را اطلاع داده‌ایم و با برخی دیگر به شکل حضوری و تلفنی صحبت کرده‌ایم تا مشکلی پیش نیاید اما از آنان تقاضا داریم که این بحث را مدیریت کنند.” بعد از آن هم هلالی رئیس پلیس اماکن ناجا عنوان کرد که “تاکنون موضوع پخش فوتبال از کافی شاپ‌ها در نیروی انتظامی مطرح نشده و مجوزی برای دیدن فوتبال در مکان‌های یادشده از سوی اداره اماکن ناجا صادر نشده است.”
