گام آخر مجلس برای توافقنامه

نویسنده
جلال یعقوبی

» روزهای پایانی بررسی برجام در پارلمان ایران

برخی روزنامه‌های چاپ تهران پیش‌بینی کرده‌اند که مجلس شورای اسلامی روز یکشنبه توافقنامه هسته‌ای ایران و غرب (موسوم به برجام) را تعیین تکلیف خواهد کرد.

روزنامه اعتماد در گزارشی با عنوان “یکشنبه فصل‌الختام” نوشت: “پیام‌ها صریح‌تر از همیشه شده‌اند؛ «تمامش کنید.» نقطه «پایان» بررسی‌های حقوقی برجام اما همچنان در تعلیق میان منتقدان و موافقان توافق هسته‌ای است. یکشنبه شاید موعد تعیین‌‌تکلیف این نقطه پایان باشد. البته اگر منتقدان سودای جدیدی در سر نپرورانند. آنها پیام‌ها را گرفته‌اند، اما گویا هنوز تصمیم‌شان عوض نشده‌ است.”

چند روز پیش مشاجره‌ای میان علی لاریجانی و حمید رسایی در مجلس درگرفت که بخشی از واقعیت‌های پشت صحنه ورود مجلس در مساله توافقنامه را آشکار کرد. حجت‌الاسلام رسایی بعد از پایان جلسه غیرعلنی مجلس درباره توافقنامه مزبور ، طی تکری علنی گفته بود: “شما در جلسه غیرعلنی صبح یک ساعت در تأیید این طرح دو فوریتی صحبت کردید.[…]همچنین شما اجازه ندادید که طرح دیگری درخصوص برجام که به امضای تعدادی از نمایندگان رسیده بود، تکثیر و توزیع شود. اعتقاد داریم این دو کار شما خلاف عدالت و قانون است. در این نشست شما موضوعاتی را به دفتر مقام معظم رهبری منتصب کردید که این مسئله جای رسیدگی دارد.”

علی لاریجانی هم در جریان مشاجره لفظی‌اش با حمید رسایی پاسخ داد: “در جلسه غیرعلنی امروز صبح بنده توضیحاتی درخصوص شرایط موجود و طرحی دوفوریتی دادم نه اینکه در تایید آن صحبت کرده باشم. همچنین دوستان شما از جمله خود شما و آقای حسینیان نظرات‌تان را در این جلسه مطرح کردید، بنابراین اینگونه نیست که من یک ساعت تمام در تایید طرح صحبت کرده باشم. در نشست امروز ما چیزی را منتسب به دفتر مقام معظم رهبری نکردیم، الان شما و مجلس باید تصمیم‌گیری کنید. تماس از دفتر آقا بوده و حتی آیت‌الله مکارم نیز نامه نوشتند. همه منتظر تصمیم‌گیری شما هستند.”

به این ترتیب مشخص بود که هرچند سیدعلی خامنه‌ای بصورت علنی خواستار بازی‌دادن مجلس در ماجرای توافقنامه شده بود، اما ظاهرا این بازی زیاد کش پیدا کرده و بصورتی پنهانی خواستار تعجیل نمایندگان شده است. به این ترتیب مشخص شد که اساسا مجلس ایران بجز نمایشی از اقدام متقابل در برابر کنگره امریکا، نقشی جدی در بررسی توافقنامه پیدا نکرده است.

پیش از این هم اخباری از تصویب نهایی این توافقنامه در شورای عالی امنیت ملی منتشر شد و مشخص گردید که پس از آن نقش مجلس نقشی تشریفاتی خواهد بود. تصویب توافقنامه در این شورا را علاالدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی در صحن علنی مجلس افشا کرد. او که همراه با متحدان علی لاریجانی به دنبال تصویب دو فوریت طرح “اقدام متناسب و متقابل دولت ایران در اجرای برجام” بود، گفته بود: “اگرچه نقاط ضعف در برجام وجود دارد اما برجام نتیجه تصمیم ملی است و شورایعالی امنیت ملی به عنوان مرکز مهم تصمیم گیری آن را تایید کرده است. دولت در چهارچوب مصوبات شورای عالی امنیت ملی در صورتی می تواند به شکل داوطلبانه برجام را اجرا کند که به موارد دیده شده در این طرح عمل کند. بنابراین از نمایندگان می خواهم به دوفوریت این طرح رای دهند.”

چنانچه به گفته لاریجانی از “دفتر آقا” تماس گرفته باشند و شورایعالی امنیت ملی هم توافقنامه را تصویب کرده باشد، به نظر می‌رسد که زمان ایفای نقش مجلس سپری شده است. حتی اگر روز یکشنبه نیز تکلیف این توافقنامه مشخص نشود، باز هم پیش‌بینی تصویب نهایی آن در مجلس چندان موضوع پیچیده‌ای نیست.

ضمن آنکه بخشی از نمایندگان تندرو مجلس نیز از تصویب نهایی آن را پیش‌بینی کرده اند. علیرضا زاکانی، رییس کمیسیون ویژه برجام گفته است: “امروز کسی دنبال رد برجام نیست البته ممکن است چند نماینده انگشت‌شماری بگویند که می‌خواهند برجام را رد کنند که در مقابل نیز چند نماینده انگشت شمار معتقدند برجام بدون هیچ شرط و شروطی باید تایید شود.” او همچنین درباره روند تهیه طرح مربوط به توافقنامه در مجلس و نحوه کنار گذاشتن کمیسیون ویژه برجام گفته بود: “ آقای لاریجانی نظرش بر این بود که کمیسیون ویژه طرحی را ارائه کند که بنده گفتم چون ماده 44 آیین نامه کمیسیون وظیفه ارائه طرح را ندارد ما نمی توانیم این کاررا انجام دهیم و تنها می توانیم کار کارشناسی کنیم.” او اضافه کرده بود: “ بنده در همان زمان به اعضای هیئت رئیسه گفتم که انتظار نداشتم این طرح را به کمیسیون ویژه بدهید چون احساس می کنم که شما نمی خواهید با این موضوع به صورت تخصصی برخورد شود و فقط می خواهید سریع قضیه جمع شود قطعا اگرطرح به کمیسیون برجام می رفت این طرح به سرعت به تصویب نمی رسید.” محمد مهدی زاهدی دیگر عضو کمیسیون ویژه رسیدگی به برجام هم دیروز اعلام کرد: “قطعا طرح برجام در مجلس شورای اسلامی رای خواهد آورد و در این موضوع نیز شکی وجود ندارد، فقط ممکن است تغییراتی در محتوای آن ایجاد شود.” از آنجا که این نماینده مجلس نیز می‌داند که اساسا امکان تغییر در محتوی توافقنامه نیست، به نظر می رسد که حتی اعضای جبهه پایداری، و تندترین منتقدان دولت نیز تسلیم شرایط شده باشند.