بحران مشروعیت

فرشته قاضی
فرشته قاضی

رهبر جمهوری اسلامی هنوز در قم به سر می برد و شاید زود باشد سخن گفتن از دستاوردهای سفری 9 روزه که تحقیر مخالفان و معترضان و مجیز خود گفتن آیت الله خامنه ای، تاکنون از شاخصه های برونی آن بوده است.

آیت الله خامنه ای در این سفر کوشیده از سویی تصویر به جا مانده از تشییع جنازه آیت الله منتظری را از اذهان پاک سازد ـ از همین رو برای خود کارناوال استقبال مردمی تدارک دید تا با ترمیم اعتماد به نفس از دست رفته اش، نمایش مشروعیت را به اجرا در آورد ـ و از سوی دیگر بلافاصله بعد از سفر محمود احمدی نژاد به لبنان، تلاش کرد پازل نمایش مشروعیت را تکمیل کند. رئیس دولت محبوبش در لبنان این کارناوال را به راه انداخت تا نمایشی برای کشورهای منطقه و مسلمان ارائه دهد و او به قم رفت تا پرده آخر این نمایش را بازی کند.

در تکمیل این نمایش مشروعیت، صدا و سیمای جمهوری اسلامی هم به اتفاق روزنامه ها و سایت های حکومتی، با انتشار عکس ها و تصاویری از دیدار مراجع با رهبر جمهوری اسلامی تلاش می کنند این دیدارها را نشانگر پایگاه عمیق آیت الله خامنه ای در بین مراجع و مشروعیت او، معرفی کنند.

تاکنون از مراجع با نفوذ و سرشناس، وحید خراسانی، یوسف صانعی و بیات زنجانی به دیدار رهبر جمهوری اسلامی نرفته اند ـ  در این میان وحید خراسانی به دلیل جایگاهی که در میان مراجع دارد برای حکومت ازاهمیت بیشتری برخورداراست و حکومت برای دو مرجع دیگر به دلیل انتقاداتی که از حاکمیت داشته اند، وزن چندانی قائل نیست ـ هر چند با توجه به اینکه هنوز چند روزی از این سفر باقیست و همچنین بی اطلاعی از بحث هایی که در این دیدارها شده، نمی توان حکمی کلی در مورد برآیند این جلسات  داد.

 اما چرا دیدار یا عدم دیدار مراجع با رهبر جمهوری اسلامی که تاکنون اتفاقا اکثر آنها به این دیدارها رفته اند اینقدر اهمیت دارد؟آیا این دیدارها، مشروعیت خدشه دار شده و از بین رفته  آیت الله خامنه ای را ترمیم خواهد کرد؟

به اعتقاد نگارنده، اگر همه مراجع  تقلید و علمای قم هم به اجبار یا حتی به اختیار، به دیدار آیت الله خامنه ای رفته باشند یا بروند، هیچ گونه مشروعیتی برای رهبر جمهوری اسلامی به ارمغان نخواهد آورد وذره ای از مشروعیت از بین رفته او و نظامش را ترمیم نخواهد کرد.

مشروعیتی که یک سال و 4 ماه سرکوب، کشتار، زندان، شکنجه و تجاوز همراه با تحقیر و اهانت به مردم ایران، از بین برد و مشروعیتی که با خون دهها معترض لکه دار شد، هرگز با دیدار مراجع تقلید و علمای قم با رهبری ترمیم نخواهد شد.همچنان که مشروعیتی که لکه دار شدن و از بین رفتنش را جهانی نظاره کرده اند، با کارناوال های استقبال ساماندهی شده احیا نخواهد شد.

دیدار چند مرجع تقلید که چشم بر همه فجایع سال گذشته بسته و در خوش بینانه ترین حالت سکوت کرده و به امور شرعی مقلدین خود پرداخته اند، با آیت الله خامنه ای و پخش تصاویر این دیدارها شاید بتواند اعتماد به نفس از دست رفته رهبر جمهوری اسلامی را تا حدودی ترمیم کند اما حاصل دیگری برای او و جمهوری اسلامی نخواهد داشت.

 طی یک سال و 4 ماه گذشته شخصیت های سیاسی اصلاح طلب، رهبران جنبش سبز، زندانیان سیاسی و مطبوعاتی و خانواده های آنها بارها و بارها از مراجع خواستند در مقابل ظلم ها و فجایعی که در جریان بوده و هست موضع گیری کنند اما از معدودی از این مراجع “بانفوذ” که بگذریم تاکنون هیچ یک از آنان در خصوص سیاست های آیت الله خامنه ای و رفتار او و حامیانش بعد از انتخابات سال گذشته، موضع روشنی نگرفته و به صراحت حاضر به انتقاد از این سیاست ها و شخص آیت الله خامنه ای نشده اند. هرچند سکوت برخی از آنها از سوی مخالفان به نارضایتی آنها از وضعیت فعلی تعبیر شده است.

شاید گفته شود مراجع تجربه سرنوشت آیت الله شریعتمداری و برخورد حکومت با آیت الله منتظری و سپس حمله به دفاتر صانعی، دستغیب و بیات زنجانی را دارند و لذا ترجیح میدهند سکوت اختیار کنند.اما همین سکوت و عافیت طلبی به مرور جایگاه آنها را نیز در میان مردمی که از 22 خرداد سال گذشته تاکنون با پوست و گوشت و استخوانشان درد کشیده و مورد ستم واقع شده اند و همچنان هزینه می پردازند، به مخاطره می اندازد.

شاد عدم دیدار با آیت الله خامنه ای به منزله مخالفت با سیاست های او تلقی می شد اما دیدار با او و نقد سیاست های حکومت  و بیان علنی این نقد، قطعا موثرتر می بود؛ دو امری که صورت نگرفت.پس دیدار با رهبرجمهوری اسلامی، برای او مشروعیت که نمی اورد هیچ، جایگاه مراجع را نیز به خطر می اندازد.