محبوبه نیک‌نهاد
حسینیه شهدا در شهر شیراز، دو شب پیش شاهد وقوع انفجار مهیبی بود که به کشته شدن دست‌کم 12 تن منجر شد و بیش از 200 زخمی بر جای گذاشت. اما با گذشت بیش از 24 ساعت از زمان وقوع این حادثه، نه تنها عامل و علت بروز آن مشخص نشده است، بلکه مسئولان دولتی به‌رغم تأیید اولیه، به انکار عامدانه بودن این انفجار می‌پردازند و سعی می‌کنند رخداد شنبه شب را یک “حادثه اتفاقی” جلوه دهند.
این حادثه در حالی روی داده است که رسانه‌های رسمی هفته گذشته از سفر قریب‌الوقوع آیت الله خامنه‌ای به شیراز خبر داده بودند. از این رو برخی ناظران، تلاش مسئولان حکومتی برای عادی جلوه دادن اوضاع امنیتی شهر و تکذیب عمدی بودن این انفجار را با هدف عادی‌سازی شرایط روانی و امنیتی در آستانه سفر رهبر ارزیابی می‌کنند؛ سفری که حال دیگر مشخص نیست در تاریخ مقرر صورت خواهد گرفت یا خیر.
انکار عمدی بودن انفجار
فرماندار شیراز از صبح دیروز در مصاحبه‌های مختلف تلاش کرد احتمال انفجار تسلیحات نظامی را که در محل حسینیه مذکور نگهداری می‌شدند، پررنگ جلوه دهد و حتی به صراحت در برابر خبرنگاران صدا و سیما که از او درباره “بمب‌گذاری” دیشب می‌پرسیدند، واکنش نشان می‌داد و می‌گفت نباید این حادثه را پیشاپیش عمدی فرض کرد.
رئیس پلیس استان فارس نیز در اولین ساعات صبح روز یکشنبه، عمدی بودن این انفجار را زیر سؤال برد. سردار معیری گفت: “براساس کارشناسی های اولیه انفجار شنبه شب در مرکز فرهنگی - مذهبی رهپویان وصال شیراز عمدی وخرابکاری نبوده است.”
به دنبال این دو، دادستان شیراز و نیز معاون سیاسی- امنیتی دادستان کل کشور نیز وقوع بمب‌گذاری را رد کردند و از وجود “تردیدهای جدی” در خصوص عمدی بودن انفجار شیراز سخن گفتند. مسئول روابط عمومی فرمانداری از این هم صریح‌تر ابراز نظر کرد و “اقلام موجود در نمایشگاه جنب حسینیه” را باعث بروز این حادثه دانست. اشاره وی و دیگر کسانی که عمدی بودن این انفجار را زیر سؤال می‌برند، به نمایشگاهی با موضوع جنگ است که در همین زمان در حاشیه مراسم مذهبی حسینیه برقرار بود و در آن تعدادی از انواع تسلیحات نظامی مربوط به جنگ ایران و عراق نیز به نمایش گذاشته شده بود.
این تکذیب‌ها در نهایت به انکار وقوع عملیات تروریستی از زبان معاون شورای عالی امنیت ملی و تکرار موضوع انفجار مواد منفجره موجود در یک نمایشگاه جنگی در بخش‌های مختلف خبری صدا و سیما انجامید؛ در حالی که در مقابل، حجت‌الاسلام انجوی نژاد، دبیر ستاد نمازجمعه شیراز، که سخنران جلسه‌ای بود که حادثه شنبه شب در آن روی داد، به شدت از این موضع‌گیری مسئولان رسمی انتقاد کرد و انفجار اخیر شیراز را “بدون شک یک بمب‌گذاری” دانست و گفت: “عده ای سعی می کنند ماجرا را حادثه جلوه بدهند تا به طور غیرواقعی شهر را امن جلوه بدهند در حالی که این وظیفه آنهاست که امنیت ایجاد کنند.“
انکار انفجار یا انکار ناامنی
این مقام مذهبی شیراز در حالی به تمایل مسئولان دولتی به امن جلوه دادن شهر، به عنوان دلیلی برای اظهارات مکرر آنها مبنی بر غیر عمدی بودن حادثه شنبه شب اشاره می‌کند که مسئولان رسمی هنوز هیچ توضیحی در خصوص میزان و کیفیت مواد منفجره موجود در نمایشگاه حاشیه این حسینیه ارائه نداده‌اند.
این موضوع از این جهت اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که به عقیده آگاهان، معمولا در نمایشگاه‌های این‌چنینی، از پوکه‌های گلوله‌ها و دیگر تسلیحات عمل کرده یا از رده خارج شده، استفاده می‌شود، و دست‌کم این امر بسیار دور از ذهن است که این حجم مواد منفجره با چنین قدرت تخریب بالایی وجود داشته باشد که انفجاری در این مقیاس را موجب شود.
این نکته را انجوی نژاد نیز مورد اشاره قرار می‌دهد. او که سخنران جلسات هفتگی کانونی به نام “رهپویان وصال” در محل این حسینیه است و انفجار اخیر هم پس از اتمام سخنرانی وی روی داده، در گفت‌وگو با سایت ”الف” با اشاره به ادعای پلیس و مسئولان دولتی مبنی بر اتفاقی و حادثه بودن این انفجار، گفته است: “اینکه گفته می شود حادثه بوده، هرگز این طور نیست و آنچه که روی میز معراج الشهدا بوده علاوه بر آثار و نامه های شهدا چند پوکه خالی منور بوده است و عکس های معراج الشهدا قبل از انفجار این را تایید می کند.“
اگر این گزارش وی اثبات شود، چاره‌ای جز پذیرش ارزیابی این روحانی راست‌گرای شیرازی وجود نخواهد داشت که مسئولان حکومتی را به پنهان کردن سوء قصد در این حادثه متهم می‌کند، تا: “به طور غیرواقعی شهر را امن جلوه بدهند.“
انجمن ضد بهایی شیراز و نزاع های مذهبی
انفجار اخیر شیراز در محل حسینیه‌ای به نام “شهداء” رخ داده که به تشکلی به نام “کانون رهپویان وصال” تعلق دارد و این تشکل به طور هفتگی به برگزاری جلسات مذهبی در این مکان می‌پردازد. بیشتر فعالیت‌های این کانون، معطوف به مبارزه با بهائیت و نیز وهابیت بوده است و بر اساس گزارش‌های منتشر شده در سایت‌ها، این تشکل در جلسات و فعالیت‌های خود تلاش می‌کرده تا جوانان مذهبی شهر را علیه بهائیان ساکن در شهر و نیز اهل سنت تحریک کند.
از این لحاظ، “کانون رهپویان وصال” را می‌توان به “انجمن حجتیه مهدویه” شبیه دانست که از قضا در دهه‌های چهل و پنجاه در شهر شیراز فعالیت‌های گسترده‌ای داشته است. انجمن مذکور در آن سالها با مبارزات سیاسی گروه‌های انقلابی با رژیم شاه مخالف بود و بر اساس اسناد موجود، اعضای این انجمن برای ابراز مخالفت با مبارزات سیاسی به جای مبارزه با بهائیت، در مواردی از همکاری با ساواک نیز ابا نداشت.
انجوی نژاد، سخنران ثابت جلسات هفتگی این کانون، در مصاحبه خود با سایت الف تلاش کرده تا انفجار اخیر را به “وهابیون و بهاییون” نسبت دهد؛ انتسابی که در صورت تکرار در رسانه‌ها، می‌تواند انفجار شنبه شب و پیامدهای آن را به سرآغاز یک نزاع مذهبی تبدیل کند. این موضوع از این لحاظ خطیرتر به نظر می‌رسد که در شهر شیراز، به نسبت بسیاری از دیگر شهرهای مرکز استان، نسبت جمعیتی بیشتری از اقلیت‌های مذهبی سکونت دارند.
از این رو، این اظهارات دبیر ستاد نمازجمعه استان فارس و انتشار مطالب مشابهی در برخی رسانه‌های نزدیک به محافل امنیتی، نظیر گزارش سایت انتخاب که “گروهک های بهائیت و مجاهدین خلق” را مظنون در این ماجرا دانسته بود، می‌تواند به تشدید درگیری‌های مذهبی در منطقه و استانی بینجامد که به علت وجود جمعیت بالای اهل سنت در نقاط غیر شهری آن، زمینه‌های منازعات مذهبی همواره در آن فراهم بوده است.