فروهر و لغو مجازات اعدام

حسین باقرزاده
حسین باقرزاده

۹ آذر ۱۳۷۶، ده روز مانده به سالگرد صدور اعلامیه جهانی حقوق بشر، کمی بعد از طلوع آفتاب تلفن زنگ زد. مردی از آن سوی خط مرا خواست و بعد گفت: گوشی را داشته باشید، آقای فروهر با شما کار دارند. گوشی را گرفتم و داریوش فروهر روی خط آمد….

چند ماه پیشتر، به نمایندگی از سوی “گروه ایرانی حقوق بشر”که من افتخار همکاری با آن را داشتم، متن فراخوانی را که این گروه در ۲۰ آذر ۱۳۷۵ (روز جهانی حقوق بشر) برای لغو مجازات اعدام صادر کرده بود برای تعدادی از احزاب و سازمان‌های سیاسی و از جمله سه گروه و حزب سیاسی فعال در داخل کشور فرستاده بودم که یکی از آن‌ها حزب ملت ایران بود. فراخوان از فعالان و تشکل‌های سیاسی می‌خواست که به پیکار لغو مجازات اعدام در ایران بپیوندند و خود را به آن متعهد کنند؛ و حال آقای فروهر تلفن کرده بود که پاسخ خود و حزب متبوعش را به اطلاع ما برساند.

فروهر توضیح داد که فراخوان چند ماه پیشتر به دستش رسیده، و از آن‌جا که خود از سال‌ها پیشتر کیفر اعدام را “غیر انسانی”می‌دانسته، این مسئله مورد استقبال او قرار گرفته است. ولی برای موضع‌گیری رسمی از طرف حزب ملت ایران لازم بوده که موضوع در ارگان‌های صلاحیت‌دار حزبی مطرح شود و به تصویب برسد و به همین دلیل پاسخ به فراخوان چند ماه طول کشیده است. آقای فروهر اضافه کرد که اکنون با خوشوقتی اعلام می‌کند که “شورای رهبری حزب ملت ایران” به فراخوان پاسخ مثبت داده و تصمیم گرفته است که موضوع را به صورت اطلاعیه‌ای، ده روز بعد در “چهل و نهمین سالگرد صدور اعلامیه جهانی حقوق بشر” منتشر کند. او در پایان، اضافه کرد که متن اطلاعیه همراه با پاسخ رسمی به فراخوان گروه ایرانی حقوق بشر را فاکس می‌کند و از گروه نیز خواست که به هر نحو صلاح می‌دانند در روز یادشده به نشر آن کمک کنند.

گفتگوی ما در این جا به پایان رسید و بلافاصله نامه و اطلاعیه از ماشین فاکس بیرون آمدند. متن نامه، خلاصه آن چیزی بود که در گفتگوی تلفنی مطرح شده بود. ولی آن چه که مهم بود اطلاعیه “دبیرخانه حزب ملت ایران” بود که با متنی شیوا و قاطع، و استدلال‌هایی که بعضا با فراخوان گروه ایرانی حقوق بشر مشترک بود، اعلام می‌کرد که حزب “پیشنهاد لغو مجازات اعدام را پذیرا شده و کوشش همه جانبه در این زمینه را در برنامه خود قرار می‌دهد”.

 

 

 متن اطلاعیه از چنان صلابت زبانی و منطقی برخودار است که در عین ایجاز می‌توان آن را یکی از محکم‌ترین اسناد جهانی در پیکار علیه مجازات اعدام بشمار آورد.

 

 

و به این ترتیب، حزب ملت ایران به رهبری داریوش فروهر، مقام اولین تشکل سیاسی فعال در داخل کشور در تاریخ ایران را پیدا کرد که لغو مجازات اعدام را در برنامه خود قرار داد. چند روزی کمتر از یک سال بعد، جلادان سزای انسانیت او و همسرش را در کف دستشان نهادند. یادشان زنده باد و راهشان پر رهرو.