با تشدید تحریم های آمریکا و اروپا علیه ایران و احتمال کاهش خرید نفت از ایران، و همچنین با بالا گرفتن تنش ها در خلیج فارس، اقتصاد دانان و سیاستمداران نگرانی افزایش قیمت نفت اند و آن را مهمترین چالش سال 2012 خوانده اند.
ادوارد یاردنی، یکی از برنامه ریزان استراتژیک گفت: “این موضوع مدتی است در پشت صحنه قرار دارد. اکنون من آن را یکی از چهار معضل سال 2012 به حساب می آورم. اکنون موضوع به جلوی صحنه آمده است.”
تشدید تحریم های ایران و تحریم صادرات نفت این کشور در حالی صورت می گیرد که قیمت نفت در اوج خود است. سال گذشته یکی از سال های رکورد برای قیمت نفت به شمار می آید که متوسط آن را به 107 دلار برای هر بشکه رساند؛ رقمی که 14 درصد بیش از رکورد قبلی در سال 2008 بود.
ارزش واردات نفت آمریکا در زمینه نفت خام و محصولات پالایش شده به 125 میلیارد دلار در سال 2011 رسید.
قیمت های فزاینده نفت می تواند ضربه دیگری بر اقتصاد های بحران زده غربی باشد، بخصوص کشورهای اروپایی.
تحلیلگران بارکلیز کاپیتال گفتند در منطقه یورو، قیمت نفت معادل اوج قیمت های در سال 2008 بوده است، که در زمانی اتفاق می افتد که این کشورها با بحران شدید بدهی های دولتی روبرو هستند. سه کشور بحران زده اروپا یعنی یونان، اسپانیا و ایتالیا در عین حال بزرگترین وارد کنندگان و مصرف کنندگان نفت ایران هستند و بیشترین اثر را از تحریم ها متحمل خواهند شد. (آمریکا در حال حاضر هم واردات نفت ایران را ممنوع کرده است).
رئیس بانک انرژی آلمان می گوید: “با قیمت های فعلی، اقتصاد جهانی با نرخ رشد سالیانه ای معادل 3 تا 3 . 5 درصد رشد می کند. چندان زیاد نیست ولی بد هم نیست. با قیمت 125 دلار برای هر بشکه نفت این رشد به 2.5 درصد می رسد و این خوب نیست. با قیمت 150 دلار این رشد به 1 درصد می رسد که فاجعه است.”
بسیاری از ناظران معتقدند ایران اقدام به رویارویی نظامی از طریق بستن تنگه هرمز، که 17 میلیون بشکه نفت روزانه از آن عبور می کند، نخواهد کرد. رهبران اروپایی روز 23 ژانویه برای بحث پیرامون تحریم نفت خام ایران گرد خواهند آمد، ولی روز جمعه با اعلام اینکه این تحریم 6 ماه دیگر عملی خواهد شد قیمت نفت کاهش یافت.
در آن زمان خط لوله امارات متحده عربی که تنگه هرمز را دور می زند تکمیل خواهد شد و تولید نفت لیبی هم که بر اثر جنگ داخلی آسیب دیده بود به حالت عادی باز می گردد. به این ترتیب اروپا در آن زمان می تواند 600 هزار بشکه ای را که از ایران خریداری می کند از منابع دیگر تامین کند.
از سوی دیگر این فرجه به ایران فرصت می دهد تا با بازرسان آژانس بین المللی انرژی هسته ای سازمان ملل مذاکره کند. جولین لی، یک متخصص انرژی می گوید “این در واقع هدف تحریم هاست؛ که ایران پشت میز مذاکره بنشیند و اجازه نظارت و بازرسی کامل را به آژانس بدهد.”
در همین حال به نظر می رسد تلاش های آمریکا و اروپا برای اعمال فشار بر ایران اثر داشته است.
محدودیت های برقرار شده توسط آمریکا برای شرکت هایی که با بانک مرکزی ایران معامله می کنند باعث شده است تا هند، دومین خریدار نفت ایران، در پی منابع دیگری برای تامین نفت پالایشگاه های خود باشد.
به گفته لویدز، از زمانی که ایران تهدید به بستن تنگه هرمز کرد، ترکیه نیز از پرداخت پول نفت خریداری شده توسط هند خودداری کرده است.
منبع: واشنگتن پست – 14 ژانویه
