دولت محمود احمدی‌نژاد که هم اکنون با وعده یارانه ۲۵۰ هزار تومانی برای هر نفر و ادعای خانه دار کردن ایرانیان و نیز اشتغالزایی بیش از ۲ میلیونی در هر سال، آخرین روزهایش را می گذراند، آخرین ضربه را نیز به پیکر بدنه کارگری ایران وارد کرد: اجرای قانون موسوم به “شاگرد-استادی”در سطح شهر تهران به صورت آزمایشی. قرارست این طرح که از نظر گروه های کارگری “متحجرانه”و “قرون وسطایی”توصیف شده به زودی در سراسر کشور و تمامی صنوف و حرفه ها اجرا شود.
دولت احمدی نژاد سال گذشته لایحه ای با نام “آموزش به روش استاد شاگردی نوین” را به تصویب مجلس رساند که بر اساس آن کارفرمایان می توانند به بهانه “آموزش شاگرد” از پرداخت حداقل پایه حقوق به کارگران خود طفره بروند و آنها را از شمول قانون کار خارج کنند.
بنا بر نص این قانون، شاگردانی که در حال آموزش حرفه هستند تا سه سال از شمول بیمه و قانون کار خارج خواهند بود. این قانون از روز گذشته در سطح شهر تهران و از سوی صنف مشاورین املاک به اجرا گذاشته و با استقبال رئیس اتحادیه این صنف روبه رو شده است.وی در یک برنامه رادیویی با ابراز خشنودی از اجرای این طرح،از “کم شدن فشارها بر مشار املاک های تهران” سخن گفته است.
به گزارش فارس، مصطفی قلی خسروی گفته است: “اجرای طرح احیای نظام استاد-شاگردی در واحدهای صنفی کشور با مشارکت سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور انجام می‌شود. با احیای این نظام، از این به بعد کارفرما با به خدمت گرفتن تعدادی کارگر در محل کار خود که شامل همه انواع صنوف اقتصادی مانند تولیدی‌ها، تراشکاری‌ها، بقالی‌ها و سایر صنوف است، تا سقف 2سال به عنوان دوره آموزشی تسهیلات قانونی را برای آنها فراهم می‌کند و سرانجام درصورت رضایت از کار انجام شده، تصمیم به ادامه همکاری گرفته خواهد شد. این طرح از سوی وزارت کارو امور اجتماعی مطرح شد و به امضای سازمان تامین اجتماعی و فنی و حرفه‌ای و وزارت کار و امور اجتماعی کشور نیز رسیده است”.
رئیس اتحادیه مشاوران املاک کشورافزوده است: “انگیزه اجرای این طرح ایجاد فرصت‌های شغلی گسترده و فراهم کردن زمینه‌های تولید با کیفیت است. کسانی که تحت پوشش بیمه زیر نظر کارفا قرار می‌گیرند به علل مختلف از جمله اطمینان از دائمی بودن بیمه خدماتی کارفرما، در محیط کار آن طور که باید از خود رغبت و تلاش نشان نمی‌دهند. با اجرای این طرح، سطح کیفی تولیدات و خدمات به واسطه افزایش انگیزش کاری کارگران، ارتقا خواهد یافت”.
گفتنی است منظور وی از “بیمه خدماتی کارفرما” همان سهم کارفرما در پرداخت بیمه کارگران است که وی به این ترتیب از معافیت هم صنفان خود از این بیمه اجباری خبر داده است.
این طرح در حالی به مرحله اجرا گذاشته شده که اتحادیه های کارگی در ایران امکان فعالیت علنی ندارند و هیچ نهادی نیز از حقوق کارگران دفاع نمی کند.
بنابه گزارش رادیو فردا، صادق کارگر، یک فعال سندیکایی مقیم نروژ،درباره این قانون گفته است: “همین کارخانه‌های موجود با همین کیفیت موجود و با همین نیروی کار موجود قادر نیستند کارگران خود را به دلایلی مانند بحران اقتصادی، اجرای قانون هدفمند شدن یارانه ها، افزایش قیمت ارز خارجی و تحریم‌ها و ناکارایی دولت نگه دارند. به همین دلیل، وقتی امکان حفظ نیروی کار وجود ندارد، اجرای چنین طرح هایی نیز سرانجامی نخواهد داشت و اصولا کسانی که در طرح ضد کارگری استاد شاگردی شرکت می کنند،در کجا امکان یافتن شغل خواهند داشت”.
وی افزوده: “طرح استاد – شاگردی، ادامه سیاست های ضد کارگری دولت محمود احمدی‌نژاد و در راستای حذف حداقل حقوق قانونی کارگران است و سابقه این طرح به ۴۰ یا ۵۰ سال پیش باز می گردد. اینکه کارگر به عنوان کارآموز در جایی سه سال مشغول کار شود و حقوقی هم دریافت نکند، معنایش این است که مزدور رایگان خواهد بود”.
چندی پیش یک فعال کارگری دیگر به نام علیرضا حیدری به ایلنا گفته بود: “در تدوین دستورالعمل نظام استاد شاگردی از نظرات جامعه کارگری و کارفرمایی استفاده نشده است.اجرای سیاست‌هایی از قبیل نظام استاد شاگردی موجب خواهد شد که بیش از ۳۰ درصد از کارگران فعال در بخش صنوف به بهانه مهارت آموزی به صورت کارآموز در واحدهای تولیدی کشور فعالیت کنند”.
وی افزوده بود: “سیاست‌هایی از قبیل حذف شرایط سن کارآموز در پیش‌نویس اصلاح قانون کار یا نظام استاد شاگردی را در راستای حمایت از نظام سرمایه‌داری است. دولت قصد دارد با اجرایی سیاست‌هایی از این قبیل حقوق کارگران را به یک سوم کاهش دهد”.
وی در ادامه در مخالفت با اصلاح ماده ۱۱۲ و ۱۱۵ قانون کار گفته بود: “با اصلاح این مواد قانونی کارگران ایران به بهانه عدم داشتن مهارت تا سن ۶۰ سالگی هم کارآموز تلقی می‌شوند”.
این طرح حتی با مخالفت حسن صادقی، معاون دبیرکل خانه کارگر هم مواجه شده.او گفته است: “طرح استاد شاگردی طرحی متحجرانه است. نظام استاد – شاگردی زمانی بر روابط کار ایران حاکم بود که هیچ قانونی برای تعیین تکالیف و حقوق کارگران و کارفرمایان وجود نداشت”.
بنا به گزارش بی.بی.سی، “چندی پیش اتحادیه آزاد کارگران ایران با انتشار بیانیه ای، طرح استاد – شاگردی را نه طرحی برای ساماندهی آموزش کارگران، بلکه طرحی دانست که “برای بکارگیری برده وار کارگران در مراکز تولیدی و صنعتی به اجرا در خواهد آمد”.
اتحادیه آزاد کارگران ایران پیش بینی کرده بود: “از این پس، صدها هزار کارگر جویای کار به اجبار ناچار خواهند بود بدون اینکه تحت پوشش قوانین کار قرار بگیرند و یا حداقل دستمزد مصوب را دریافت کنند، به مدت سه سال برای کارفرمایان به طور مجانی کار کنند”.
گفتنی اینکه در این قانون شاگرد یا شاگردان در مدت سه سال آموزش، از شمول قانون کار و قانون تأمین اجتماعی هم خارج هستند. همچنین به جهت آموزشی بودن طرح، هیچ مبلغی، تحت هر عنوان، از جمله مزد و حقوق، توسط استادکار به شاگرد پرداخت نمی‌شود.
