مرکز نظارت بر شیطنت های ایران

آلیستر جیمسون

 

با بالا گرفتن تنش میان ایران و اسرائیل، یک جمهوری نفت خیز سابق شوروی به مرکز جاسوسی تبدیل شده است.

آذربایجان، که روسیه را به خاورمیانه متصل می سازد، به عنوان پل ارتباطی غرب در جنگ علیه تهران از اهمیت استراتژیک برخوردار است.

این کشور، با رژیم دیکتاتوری سکولار خود، از اندک کشورهای باقیمانده ای است که می تواند به عنوان مکان شنود آمریکا و اسرائیل علیه ایران و پایتخت آن باکو به عنوان مرکز فعالیت های اطلاعاتی عمل کند.

آریل کهن، محقق یک موسسه مطالعات بین المللی در واشنگتن گفت: “درست مثل کازابلانکا در جنگ جهانی دوم، باکو به مرکز نظارت بر شیطنت های ایران تبدیل شده است. این امر با توجه به آزاد بودن رفت و آمد میان دو کشور بدون روادید کاملا قابل فهم است.”

برخی وقایع اخیر پرده از مانوورهای بین اللمی در باکو پرده برداشته است. در ماه مارس نیروهای امنیتی آذربایجان 22 نفر که گفته می شد در ایران تربیت شده اند تا به عملیات تروریستی دست بزنند و به سفارتخانه های اسرائیل حمله کنند را دستگیر کرد.

در ماه ژانویه دو نفر متهم به تلاش برای قتل یک معلم یهودی بازداشت شدند. بیشتر متخصصین معتقدند که ماموران موساد در آذربایجان فعال هستند.

دکتر ارسطو اروجل، رئیس مرکز مطالعات غربی باکو به یک روزنامه انگلیسی گفت: “ایرانی ها باز تر هستند؛ به همه نشان می دهند که دراینجا حضور دارند. اسرائیلی ها بیشتر پنهان هستند؛ مانند آمریکایی ها. ولی در آخر همه می دانند که آنها اینجا هستند.”

آذربایجان نه تنها از نظر جغرافیایی محل مناسبی برای آمریکا و متحدانش برای نظارت بر تهران به شمار می آید بلکه سابقه تاریخی آن نیز باعث درگیر شدن این کشور در تنش با اسرائیل است.

میلیون ها نفر از ساکنان شمال ایران آذری هایی هستند که هم قوم مردم آذربایجان به شمار می آیند. ولی آذربایجان هر چه بیشتر به اسرائیل و غرب نزدیک شده است و از منابع نفتی برای رسیدن به اهداف خود استفاده می کند.

این کشور از اولین کشورهایی بود که از آمریکا پس از حملات 11 سپتامبر حمایت کرد.

هرچند آذربایجان امتیازات زیادی به غرب داده است ولی همچنان تحت دیکتاتوری خاندان علی یوف، که این مقام را از پدر خود به ارث برده است، قرار دارد. حیدر علی یوف در زمان تسلط شوری رهبر ملی گرایی بود که پس از سقوط شوروی رئیس جمهور آذربایجان شد. علی یوف در انتخابات 2003 که به گفته ناظران حقوق بشر با “تقلب گسترده” همراه بود، به ریاست جمهوری آذربایجان رسید. اعتراضات مردم به دنبال این انتخابات به خشونت گرائید و بحران حقوق بشری را برای آذربایجان ایجاد کرد که تا به امروز ادامه دارد.

اسرائیل سال گذشته کارخانه ای را در آذربایجان تاسیس کرد که قطعات هواپیماهای بدون خلبان را تولید می کند. اسرائیل همچنین 1.6 میلیارد دلار تجهیزات نظامی به این کشور فروخته است.

ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه در سال 2007 از اینکه آذربایجان به آمریکا اجازه داده است از پایگاه راداری این کشور برای دفاع از اروپا در برابر حملات موشکی ایران استفاده کند ابراز تعجب کرد.

کهن می گوید ایران امیدوار است دیکتاتوری سکولار آذربایجان بتواند در آینده با الگو گرفتن از کشورهایی نظیر لیبی و مصر به کشورهایی با رژیم مذهبی تبدیل شود.

آذربایجان امکان اجازه دادن به آمریکا و اسرائیل برای استفاده از خاک این کشور برای حمله به ایران را رد کرده است ولی گفته است که در مواردی ممکن است با آمریکا همکاری کند؛ مشابه همکاری با نیروی هوایی آمریکا در تخلیه زخمیان افغانستان.

در حالیکه روابط آذربایجان با اسرائیل عمیق تر می شود، آینده روابط آمریکا و این کشور چندان روشن نیست زیرا واشنگتن در حال حاضر سفیری در باکو ندارد. آخرین سفیر آمریکا سال گذشته، پس از اینکه از سوی کنگره تائید نشد این کشور را ترک کرد؛ گفته می شود این حرکت با فشار لابی های ارمنی در آمریکا انجام شده است.

باکو از سوی دیگر از نوعی زندگی مرفه دبی گونه برخوردار است. هتل ها و نمایشگاه مد در همه جای باکو به چشم می خورد. مدیر نشریه تایم اوت باکو می گوید: “این وضعیت بیانگر چیزی است که آذری ها مایلند با آن به دنیا معرفی شوند؛ نوعی زندگی شبه اروپایی.”

آذربایجان سخت به دنبال آن است که به میزبان بازی های المپیک سال 2020 تبدیل شود.

باکو در بهار امسال شاهد افتتاح برج های 360 میلیون دلاری “شعله” خواهد بود؛ سه برج شیشه ای با ارتفاع 620 فیت که یادآور آتشکده های سنتی این کشور است. مدافعان حقوق بشر گفته اند “هزاران نفر از ساکنان” جابجا شده اند تا امکان ساختن این برج ها فراهم شود.

به هر حال تبدیل آذربایجان به یک مقصد توریستی، در حالی که این کشور با مسائل حقوق بشر دست به گریبان است، کار دشواری به نظر می رسد.

منبع: ام اس ان  – 9 آوریل