حسن روحانی، رییس جمهور ایران، روز پنج شنبه وزیر امور خارجه را به عنوان مسؤول برنامه مناقشه آمیز هسته ای ایران و مذاکره با “طرف های خارجی” انتخاب کرد. این اقدام نشانه جدیدی از حسن نیت دولت جدید است که برای حل و فصل کردن بحران هسته ای، دیپلماسی را به هر گزینه دیگری ترجیح داده.
طی سال های اخیر مذاکرات انجام شده میان مسؤولان جمهوری اسلامی و آژانس اتمی و کشورهای گروه ۱+۵ به شکست انجامیده و شخصیت هایی که تاکنون مذاکرات را در جناح ایران انجام می دادند به اردوگاه اصولگرایانی تعلق داشتند که با سازش و مصالحه مخالف بودند.
اسراییل و کشورهای غربی حکومت تهران را به تلاش برای دستیابی به تسلیحات اتمی متهم می کنند، ولی تهران همواره داشتن هرگونه برنامه نظامی در این رابطه را تکذیب کرده است.
تحریم های بین المللی اعمال شده علیه ایران از ابتدای سال ۲۰۱۲ باعث شده تا صادرات و درآمد نفتی این کشور تا ۵۰ درصد کاهش یابد و واحد پولی ریال ۴۰ درصد از ارزش خود را از دست بدهد.
رییس جمهور روحانی با ارسال پرونده اتمی به وزارت خارجه که توسط محمد جواد ظریف، دیپلمات با تجربه، اداره می شود، چارچوب مذاکرات را عوض کرده. آیت الله خامنه ای که در شیوه عمل جمهوری اسلامی حرف آخر را می زند، با قرار دادن این پرونده دراختیار وزارت خارجه نشان داد که می خواهد دست رییس جمهور روحانی را تا حدودی باز بگذارد.
ازسوی دیگر، ایالات متحده که از زمان انتخاب روحانی پیام صلح و سازش ارسال کرده، از این خبر استقبال کرد.
وزارت خارجه آمریکا دراین خصوص گفت: “ما همچنان امیدواریم که دولت ایران به شکلی قابل توجه با جامعه بین المللی و آژانس اتمی همکاری کند تا بتوان در برنامه اتمی این کشور به یک راه حل دیپلماتیک دست یافت.” اگر تهران “به طور جدی به تعهدات بین المللی خود پایبند باشد”، ایالات متحده می تواند در برنامه اتمی ایران به عنوان “شریکی با حسن نیت” عمل کند.
منابع دیپلماتیک مستقر در تهران نیز این خبر را “امیدوارکننده” خوانده اند.
یک دیپلمات غربی با اشاره به این موضوع که آقای ظریف “دیپلماتی است که این پرونده و همچنین مخاطبان خود را به خوبی می شناسد” گفت: “هدف این است که ماهیت پرونده را تغییر دهند تا بیشتر به جنبه های فنی گرایش پیدا کند و جنبه های نظامی آن، ازجمله تولید بمب اتمی، کم رنگ شود و این درحالی است که شورای عالی امنیت ملی نهاد نظارت بر امنیت این کشور است.”
ازسرگیری مذاکرات
آقای ظریف، به عنوان یک شخصیت میانه رو، زمانی که حسن روحانی در رأس هیأت مذاکره کننده ایرانی بود، در مذاکرات هسته ای بین سال های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۵ نقش فعالانه ای داشت. ایران در آن زمان به دنبال مذاکره با سه کشور اروپایی پذیرفت که غنی سازی اورانیوم را به حال تعلیق درآورد.
این دیپلمات که در رشته حقوق بین الملل تحصیل کرده، در اواسط سال های ۲۰۰۰ به عنوان نماینده ایران در نزد سازمان ملل فعالیت می کرد و در آن زمان ارتباطات بسیاری را در عرصه دیپلماتیک، به ویژه با مسؤولان آمریکایی، برقرار کرده بود.
اولین فرصت برای ازسرگیری مذاکرات که از اوایل ماه آوریل متوقف شده، مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک خواهد بود که در اواخر ماه سپتامبر برگزار می شود و قرار است آقایان روحانی و ظریف نیز در آن حضور داشته باشند. آقای ظریف با کاترین اشتون، رییس دیپلماسی اروپا، و چندین تن از همتایان اروپایی خود دیدار خواهد کرد. اولین دیدار او با ویلیام هیگ، وزیر خارجه بریتانیا، انجام خواهد شد.
رییس جمهور روحانی در تاریخ ۱۵ اوت علی اکبر صالحی، وزیر خارجه سابق را به ریاست سازمان انرژی اتمی منصوب کرد. او که به عنوان یک شخصیت عملگرا شناخته می شود، بین سال های ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۵، در زمان ریاست جمهوری محمد خاتمی اصلاح طلب، نماینده ایران در آژانس اتمی بود.
منبع: پاریزین، ۵ سپتامبر
