اسکات پیترسون
بازیگر ایرانی نمی تواند خوشحالی خودش را درمورد آخرین پروژه اش پنهان کند: یک فیلم کوتاه که مال خودش است. بازیگر ایرانی با به یاد آوردن چالش ها و عجله ای که برای ساختن فیلم “یک روز قشنگ برفی” داشت، می گوید: ”همه چیز روی دوش خودم بود”.
ماهایا پطروسیان که با او در یکی از کافی شاپ های تهران ملاقات کردم، عینک زده بود و دانه های اکلیل روی پیشانی اش مانده بود و یک کت چرم شیک پوشیده بود، او گفت: “من همه کاره بودم: نویسنده فیلمنامه، کارگردان، تهیه کننده و بازیگر. خیلی خسته شدم و سر ساختن این فیلم پیر شدم!“
خانم پطروسیان با 23 فیلم، 2 سریال و فیلم های کوتاه و تئاتر، بازیگر شناخته شده ای در ایران است. روزنامه های ایران در سال 1998 از او بعنوان ستاره سینمایی که تازه متولد شده است یاد کردند و از آن سال تا کنون او ازدواج کرده و بیوه شده است و حالا لذت زندگی اش را در کارگردانی اولین فیلمش یافته است.
او از 20 روز فیلم برداری در روستای برفی در کوه های البرز در نزدیک تهران، راضی است. پطروسیان درباره فیلم 30 دقیقه ای که تدوین آن هنوز ادامه دارد، می گوید: “این فیلم درباره یک روز از زندگی یک زن و پسر کوچکش است”.
از او می پرسم که چه اتفاقی در فیلم می افتد؟ او، با اعتراضی نمایشی از دادن اطلاغات درباره فیلمش، طفره می رود: ”نه، من چیزی نمی گویم”.
در این فیلم فقط دو هنرپیشه زن و دو هنرپیشه مرد و یک پسربچه 3 سال و نیمه که ماهایا در یک مهد کودک پیدایش کرده است، بازی می کنند. اما کارگردانی در این روزها شغل آسانی نیست، حتی اگر یک تجربه 20 ساله بازیگری، استعداد بازیگری و چشمان سیاه و نگاهی دلنشین که بیننده را حتی از پشت حجاب اجباری جذب می کند،داشته باشی.
تصاویر پطروسیان اغلب روی بیلبورد ها و پوستر های مغازه های فروش دی وی دی دیده می شود. اما از آنجایی که در دهه گدشته سیاست ایران تغییر بزرگی کرده است، این تغییر روی فیلم ها و بازار فیلم ایران که بعنوان سینمایی مطرح، معروف است تاثیر گذاشته است.
سینمای ایران همچنان توجه ها را به خود جلب می کند: فیلم “به خاطر الی” بعد از برنده شدن در جشنواره فیلم فجر در ماه فوریه،برنده شد و چند روز بعد از این اتفاق، اصغر فرهادی کارگردان این فیلم در جشنواره برلین در آلمان برنده جایزه بهترین کارگردان شد.
گلشیفته فرهانی، بازیگر فیلم، سال گذشته با بازی کردن در هالیوودی “مجموعه دروغ ها ” در کنار لئوناردو دی کاپریو، خشم مقامات ایرانی رابرانگیخت و مدتی ممنوع الخروج شد.
ساختن کمدی راه آسان تری برای کارگردانان است
کمبود پول و سختگیری های بیشتر در دولت رئیس جمهور محمود احمدی نژاد باعث شده است که کارگردانان به ساختن فیلم های تجاری رو بیاورند و به سمت ساختن فیلم های کمدی بروند که گرفتن مجوز و نمایش عمومی آن تضمین شده است.
برای افراد وسواسی مثل پطروسیان که برنده جایزه بهترین نقش مکمل زن در جشنواره فیلم فجر در سال 2000 شده است، این موضوع روند خلق فیلم را پیچیده می کند. او می گوید: « این اقتصاد سالمی برای فیلم سازی در حال حاضر نیست، چون سینما به اندازه کافی وجود ندارد، انگار که چرخ ها نمی چرخند». او اخیرا سه فیلم بازی کرده است که هنوز به نمایش عمومی در نیامده اند.
اوضاع از دورانی که محمد خاتمی اصلاح طلب، از سال 1997 تا سال 2005، رئیس جمهور ایران بود، تغییر کرده است. این دوران به زعم هنرمندان همه شاخه های هنری، باز ترین دوران در سه دهه ای که از انقلاب سال 1979 ایران می گذرد، بوده است.
پطروسیان می گوید: “حالا قوانین جدیدی وارد این مقوله شده است که عجیب است و هر چه که این قوانین می گوید باید اجرا شود”.
در ایران همه فیلم ها، یا بهتر است بگوییم همه محصولات فرهنگی از کتاب گرفته تا افتتاح نمایشگاه و کنسرت ها باید دارای مجوز وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی باشد.
پطروسیان می گوید: “انجام دادن بعضی کار ها امروز امکان پذیر است ولی ممکن است که شش ماه دیگر امکان پذیر نباشد. طبیعتا کارگردان روی آن تصمیم می گیرد. پیدا کردن سرمایه برای ساخت فیلم این روزها سخت تر شده است؛ به همین دلیل مردم فیلم هایی می سازنند که ریسک کمتری داشته باشد تا مطمئن شوند که اکران می شود”.
او در ادامه می گوید: “تهیه کننده ها همیشه با محدویت ها کار کرده اند، اما این روزها وسواسی تر شده اند. آنها به طرف فیلم هایی که مضمون نقد اجتماعی دارد نمی روند و اگر هم بروند آن را در ژانر کمدی می سازند”.
اما در مورد فیلم کوتاه همچنان همه چیز امکانپذیر است، زیرا بیننده محدودی دارد. امیر توده روستا، کارگردان شناخته شده فیلم کوتاه که اولین فیلمش را در سن 14 سالگی و در سال 2007، فیلم “سفید/سیاه” را ساخته است که پطروسیان در آن نقش اصلی را که نقش یک زن خانه دار عصبی است با تسلط زیاد بازی کرده است که جایزه بهترین بازیگر را در جشنواره فیلم کوتاه زنان در تهران گرفته است، می گوید: “در فیلم کوتاه می توانی هرچه که می خواهی بسازی و آزاد تر هستی”.
آقای توده روستا که تصمیم دارد امسال فیلم بلندی با درباره طبقات اجتماعی مختلف در ایران بسازد، می گوید: “به همین دلیل فیلم های مستند و فیلم های کوتاه که درباره سیاست و انتقاد است، راحت تر مجوز می گیرند. ساختن فیلم کوتاه این روزها راهی است برای ساختن فیلم بلند”.
پطروسیان می گوید: “در فیلم کوتاه همه چیز فقط خلق یک اثر تازه است. آدم نباید نگران پول باشد، چون پولی وجود ندارد و آدم کمتر نگران قوانین وزارت ارشاد است”.
پطروسیان اثر دیگری روی صحنه تئاتر خاق کرده است. سال گذشته این هنرپیشه هفته ها برای نمایشی که برداشتی مدرن از کتاب “خواهرها” اثر چخوف بود، صرف کرد. این نمایش به اجرا نرسید زیرا نوشته باید کامل می شد و یکی از بازیگران زن هم مجروح شده بود.
این اثر قرار بود اولین اجرای صحنه ای پطروسیان بعد از پنج سال باشد. اما او در تئاتر دوره دیده است و مدرک تحصیلی اش را هم در رشته تئاتر گرفته است. او از تمرین روی صحنه تئاتر لذت زیادی می برد.
پطروسیان می گوید: “معمولا تئاتر بودجه خیلی کمی دارد”. اما یک نکته وجود دارد: “در سریال تلویزیونی هنرپیشه فقط نقشش را ایفا می کند اما در تئاتر این این ایفای نقش، بازخورد دارد. مثل این است که روحت را تازه می کنی. هیچ راهی برای اشتباه کردن وجود ندارد، پس چالش آن بیشتر است”.
آزمایش: دیدن فیلم ساخته شده
این به آن معنا نیست که در فیلم سازی هیچ چالشی وجود ندارد. یکی از سخت ترین لحظات برای پطروسیان، دیدن نسخه نهایی فیلم برای اولین بار بود. در ماه فوریه، زمانی که فیلم “شب های تهران” برای اولین بار به نمایش در آمد، او تا زمانی که چراغ های سالن روشن شد و او توانست واکنش تماشاگران، که مثبت هم بود، را ببیند، مضطرب بود.
یکی از تلخ ترین خاطرات پطروسیان از دست دادن همسرش بعد از چهار سال ازدواج بود. او بعد از اینکه کارش را به عنوان فیلمنامه نویس شروع کرده بود، به دلیل بیماری فوت کرد.
او برای غلبه بر این فقدان، خودش را غرق در کارش کرد. پطروسیان می گوید: “من هم مثل همه همکارانم دلم می خواهد که موقعیت یهتری پیدا کنم و این دوباره سازی یک امر عادی است. هیچ چیز نمی تواند این روزها بر من غلبه کند، به غیر از بر آورده شدن امید ها و آرزوهایم. سخت است اما این شغل ماست”.
منبع: کریستین ساینس مونیتور
http: //www.csmonitor.com/2009/0310/p04s01-wome.html
