چند روز پس از آنکه فیلیپ کراولی، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در توییتر شخصی اش ضمن تبریک به محمود احمدی نژاد به مناسبت سالروز تولدش خواستار آزادی دو آمریکایی زندانی در ایران شد، دیروز ابتدا سخنگوی قوه قضاییه از تاخیر در برگزاری دادگاه “جاش فتال” و “شین باوئر” و لزوم بازگشت “سارا شورد” به ایران خبرداد و سپس رامین میهمان پرست، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی نیز با طرح موضوع ایرانیان زندانی در آمریکا، دولت این کشور را به برنامه‌ریزی برای بازداشت برخی اتباع ایرانی متهم کرد.
غلامحسین محسنی اژه ای، سخنگوی قوه قضاییه درباره آخرین وضعیت اتباع آمریکایی بازداشت شده در ایران گفت: “برای رسیدگی به پرونده‌ی دو نفر دیگر تعیین وقت شده بود؛ اما اشکالی که از طرف خود قوه قضائیه وارد شد این بود که آیا تبعه آزاد شده را احضار کرده‌اند یا خیر، که ظاهرا در مورد این شخص احضار صورت نگرفته بود.”
دادستان کل کشور همچنین با اعلام تغییر تاریخ برگزاری اولین جلسه دادگاه این دو تبعه آمریکایی گفت: “امروز شنیدم که گفته شده وقت دادگاه به تاخیر افتاده است که در این صورت باید تبعه آزاد شده نیز احضار شود و هر سه محاکمه شوند تا نتیجه‌ی آن مشخص شود.”
اعلام خبر تاخیر در دادگاه دو تبعه آمریکایی و لزوم بازگشت سارا شورد(آمریکایی آزاد شده) به ایران از سوی محسنی اژه ای در حالی است که هفته گذشته عباس جعفری دولت آبادی، دادستان تهران نیز درباره بازگشت تبعه آزاد شده آمریکایی ومحاکمه وی به خبرگزاری مهر گفته بود: “وی بر اساس قانون ایران به قید وثیقه آزاد شده و باید در زمان برگزاری دادگاه به ایران بیاید و در غیر این صورت حکم غیابی صادر شده و وثیقه اش ضبط می‌شود”.
پیش از این مسعود شفیعی، وکیل دو آمریکایی زندانی اعلام کرده بود که جلسه اول دادگاه رسیدگی به اتهامات جاش فتال و شین باوئر 15 آبان ماه در شعبه 15 دادگاه انقلاب برگزار خواهد شد.
سارا شورد، شین باور و جاش فتال سه شهروند آمریکایی نهم مرداد ماه سال 1388، به هنگام کوهنوردی در کردستان عراق، بازداشت شدند. از زمان بازداشت این سه نفر توسط نهادهای امنیتی تاکنون مقامات ایرانی اتهامات مختلفی مانند “جاسوسی” و “عبور غیرقانونی از مرز ایران” را به آنها وارد کرده اند.
پیشتر در آبانماه سال گذشته عباس جعفری دولت آبادی آنها را به جاسوسی متهم کرده و در این باره به خبرگزاری دولتی ایرنا گفته بود: “اتهام سه آمریکایی بازداشت شده جاسوسی است، البته تحقیقات درمورد این سه نفر ادامه دارد و در فرصت نه چندان دوری درباره آنها اظهار نظر خواهد شد.”
اما در ادامه، در مردادماه سال جاری رامین میهمان پرست، سخنگوی وزارت خارجه بدون اشاره به اتهام جاسوسی این سه تبعه آمریکایی و همزمان با درخواست رییس جمهور و وزیرخارجه آمریکا برای آزادی این سه نفر، اعلام کرد که:“سه شهروند آمریکایی در تاریخ 9 مرداد 1388 به علت ورود غیرقانونی به خاک ایران بازداشت شده‌اند، لذا تخلف آنها محرز بوده و باید مانند هر فرد دیگری در برابر قانون پاسخگو باشند. سایر اتهامات احتمالی مانند اقدام یا نیت ضد امنیتی آنها علیه جمهوری اسلامی ایران از طرف نهادهای ذیربط در دست بررسی است.”
پس از این اظهارات سخنگوی وزارت خارجه البته در یک روند چند روزه تا 23 شهریور ماه امسال، سارا شورد با قید وثیقه از زندان آزاد و ظرف چند روز به کشورش بازگشت.
اما در ادامه حیدر مصلحی وزیر اطلاعات دو هفته پیش دوباره با تکرار اتهام جاسوسی برای این افراد و تاکید بر “بازگشت سارا شورد به ایران” اعلام کرد که: “سارا شورد به دلیل رافت اسلامی، بیماری، صدور قرار وثیقه سنگین و با حکم قضایی، به طور موقت آزاد شد و در صورت لزوم، باید به ایران بازگردد. از نظر این وزارت، دو آمریکایی بازداشت شده متهم به جاسوسی نیز باید منتظر محاکمه و صدور حکم دستگاه قضایی باشند. درباره این متهمین آمریکایی، اسناد و مدارکی وجود دارد که در اختیار دستگاه قضایی قرار داده شده تا درباره آنان تصمیم گرفته شود.”
ایرانیان زندانی در آمریکا
از سوی دیگر همزمان با اعلام خبر تاخیر اولین جلسه دادگاه آمریکایی ها، رامین میهمان پرست سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی طی اظهاراتی در مصاحبه با نمایندگان خبرگزاری های داخلی، دولت آمریکا را به “برنامه ریزی بازداشت برخی اتباع ایرانی” متهم کرد و گفت: “آمریکایی‌ها برای برخی از اتباع ایرانی تحت پوشش معاملات تجاری دام می‌گذارند و سعی می‌کنند آنها را تشویق به خرید و فروش کالاهایی کرده که بعدها عنوان کنند این اقلام جزو کالاهای دوگانه محسوب می‌شود و با همین بهانه برای آنها (اتباع ایرانی) گرفتاری درست کرده، آنها را بازداشت کرده و به آمریکا می‌برند و اجازه رسیدگی به مسائل حقوقی آنها را نمی‌دهند و برای ماه‌های طولانی کسی از آنها خبر ندارد و متاسفانه برخوردهای غیرانسانی با آنها دارند.”
رامین میهمان پرست همچنین با تأکید بر اینکه “از طریق سازمان‌های بین‌المللی در راستای تامین و احقاق حقوق ملت و اتباع ایرانی در خارج اقدام کرده و می‌کنیم”، تصریح کرد: “البته هیچ راهی را برای آزادی اتباع ایرانی در زندان‌های آمریکا کنار نخواهیم گذاشت.”
در همین حال حسن قشقاوی، سخنگوی سابق و معاون کنسولی و امور مجلس فعلی وزارت خارجه نیز طی مصاحبه ای با خبرگزاری فارس (وابسته به نهادهای امنیتی نظامی) با اعلام اینکه “هم اکنون 60 تا 65 ایرانی در زندان های آمریکا زندانی هستند”، به صراحت گفت: “البته بخشی از آنها ممکن است ادعا کنند دو تابعیتی هستند و بخشی نیز ناشی از برخورد سیاسی نباشد و واقعاً اقدام مجرمانه‌ای را متهمان انجام داده باشند که در چارچوب قانون مجازات می‌شوند و ما نیز در این گونه زمینه‌ها ادعای خاصی نداشته‌ایم اما طبق کنوانسیون‌های کنسولی در همه موارد موظف به حمایت از حقوق هموطنان خود هستیم. ولی عمده تمرکز و نگرانی ما بخشی است که به دلایل سیاسی و یا بر اساس قطعنامه‌های تحریم غیرقانونی و ادعاهای خودساخته و بی اساس زندانی شده‌اند.”
گزینه های مورد نظر
همزمان با این موضع گیری های مقامات وزارت خارجه و تاکید حسن قشقاوی بر این نکته که “عمده تمرکز و نگرانی از وضعیت افرادی است که به دلایل سیاسی بازداشت شده اند” روز گذشته خبرگزاری ها و سایت های اینترنتی نزدیک به دولت به بازانتشار خبر زندانی بودن یک زن ایرانی به نام شهرزاد میرقلی خان که به دلیل خرید و صدوربرخی تجهیزات جنگی مانند “دوربین دید در شب” به ایران در آمریکا در بازداشت است، پرداختند.
در این خبر که بصورت هماهنگ و به نقل از شبکه خبری پرس تی وی منتشر و برجسته شده، رسانه های وابسته به دولت زندانی بودن این شخص را در مقابل آزادی سارا شورد قرار داده و نوشته اند: “تهران درحالی سارا امیلی شورد را با قرار وثیقهای 500 هزار دلاری آزاد کرد که دولت امریکا تاکنون چندین ایرانی را دستگیر و برای آنچه نقض تحریم‌های واشنگتن علیه ایران مینامد، زندانی کرده است.”
همچنین حسن قشقاوی، معاون کنسولی و امور مجلس وزارت خارجه روز یکشنبه در یک نشست غیر رسمی در دانشگاه علم و صنعت در جمع حاضرین نسبت به وضعیت امیرحسین اردبیلی، تبعه ایرانی که در گرجستان به دلیل خرید سلاح های جنگی بازداشت شده و هم اکنون در آمریکا زندانی است ابراز نگرانی کرده بود.
در کنار این دونام البته پیشتر مصطفی رحمانی، مسئول دفتر حفاظت منافع ایران در آمریکا نیز در گفت و گویی با خبرگزاری فارس اعلام کرده بود که به نمایندگی از دولت ایران نگران وضعیت امیرحسین اردبیلی و همچنین علی امیرنظمی افشار، یک شیمی دان ایرانی آمریکایی است و مامور است تا وضعیت این دو را پیگیری کند.
همزمانی تکرار و تاکید رسانه های دولتی و مقامات وزارت خارجه بر اسامی این سه ایرانی زندانی در آمریکا با اعلام خبر تاخیر دربرگزاری اولین جلسه دادگاه دو آمریکایی زندانی در ایران و لزوم بازگشت سارا شورد برای برگزاری محاکمه و تعیین تکلیف هر سه تبعه آمریکایی، در حالی است که طی سال گذشته خبر رایزنی ها برای تبادل این افراد توسط مقامات ایرانی و آمریکایی از منابع غیر رسمی منتشر شده است.با این حال مقامات دولت جمهوری اسلامی تاکنون بصورت مستقیم تبادل زندانی های ایرانی با زندانی های آمریکایی در ایران را تایید نکرده اند. اما حیدر مصلحی وزیر اطلاعات پس از حضور مادران سه تبعه آمریکایی در ایران و ملاقات آنها با فرزندانشان گفته بود: “در رابطه با این 3 آمریکایی که جاسوس بودن آنها موردی مشخص و مسلم است و اینکه تبادلی صورت بگیرد بحثی در این راستا وجود ندارد و البته ما بیشتر به دنبال اقدامات بشر دوستانه‌ای که خودمان انجام داده‌ایم، هستیم و همیشه جمهوری اسلامی ایران در این بحث‌ها پیش قدم بوده است.”
وزیر اطلاعات درعین حال که بحث تبادل بازداشت شدگان را رد، اما در ادامه خاطر نشان کرده بود که: “انتظارمان این است آمریکایی‌ها که ادعای بشر دوستانه دارند از این اقدامات بشر دوستانه ما انجام بدهند تا بحث به این برسد که تبادلی صورت بگیرد یا خیر.”
