پریسا حاتمی
سازمان دیده‌بان حقوق بشر در خصوص وضعیت نگهداری سهیل آصفی و سه دانشجوی دانشگاه امیرکبیر در زندان، به شدت به حکومت ایران اعتراض و تاکید کرد که حکومت، حقوق اساسی این چهار متهم زندانی را نادیده گرفته است.
سهیل آصفی، دانشجو و روزنامه‌نگار مستقل ایرانی که با “روزآنلاین” نیز همکاری داشت، دو ماه پیش توسط نیروهای امنیتی و با حکم دادسرای انقلاب بازداشت شد.در روزهای گذشته اعلام شد که قرار بازداشت موقت سهیل آصفی که برخلاف قانون بیش از شش هفته طول کشیده بود، به وثیقه 300 میلیون تومانی تبدیل و همزمان وی به بند 350 زندان اوین منتقل شده است. آصفی پیش از آن، در بند 209 زندان اوین نگه داشته می‌شد که در اختیار وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی است.
اعتراض به تعیین وثیقه سنگین
رقم سنگین وثیقه‌ای که برای سهیل آصفی تعیین شده است، اعتراض دبیر انجمن صنفی روزنامه‌نگاران را برانگیخت. “بدرالسادات مفیدی” دیروز در مصاحبه‌ای از رئیس قوه قضاییه درخواست کرد این روزنامه‌نگار زندانی بدون پرداخت وثیقه و با قید کفالت از زندان آزاد شود و یا لااقل با کاهش مبلغ وثیقه، آن را به حد “واقعی” برساند.
دبیر انجمن صنفی روزنامه‌نگاران گفت: “احضار و زندانی کردن روزنامه‌نگاران هم در گذشته و هم امروز وجود داشته و ما همواره شاهد این مساله تلخ بوده‌ایم اما متاسفانه امروز با مساله‌ای جدید روبه‌رو شدیم و آن وثیقه سنگین و غیرواقعی برای این روزنامه‌نگاران جهت آزادی ایشان است. وجود وثیقه‌های سنگین موجب می‌شود که هم روزنامه‌نگار زندانی و هم خانواده‌اش تحت فشار روحی و روانی مضاعف قرار بگیرند و هم زندگی آنها مختل شود.”
مفیدی سپس به سابقه اتخاذ این رویه نامطلوب قضایی در خصوص دیگر روزنامه‌نگاران زندانی اشاره کرد و گفت: “چندی پیش هم درخصوص فرشاد قربانپور شاهد بودیم که ابتدا 150 میلیون وثیقه برای وی در نظر گرفته بودند که با رفت و آمدهای مکرر خانواده قربانپور این مبلغ به 50 میلیون کاهش پیدا کرد چون خانواده وی توان پرداخت آن مقدار وثیقه را نداشتند.”
فرشاد قربانپور، دیگر همکار “روزآنلاین” نیز تقریبا همزمان با سهیل آصفی بازداشت شد. وثیقه سنگین این روزنامه‌نگار، باعث شد وی یک هفته پس از تبدیل قرار بازداشت خود نیز نتواند مبلغ وثیقه را تامین کند و در نتیجه در زندان ماند.
اینها در حالی بود که یک ماه قبل از این، برای “حسین موسویان” عضو ارشد پیشین گروه مذاکره‌کننده هسته‌ای کشور که به اتهام جاسوسی بازداشت شده بود، قرار وثیقه‌ای تنها به مبلغ 200 میلیون تومان صادر شده بود.
خانواده سهیل آصفی، با آنکه به گفته دبیر انجمن صنفی از 5 روز قبل از تعیین وثیقه 300 میلیون تومانی برای وی مطلع شده بودند، تاکنون نتوانسته‌اند مبلغ تعیین شده برای وثیقه را تامین کنند و از این رو این روزنامه‌نگار به‌رغم تبدیل قرار، هنوز در زندان است.
انتقاد دیده‌بان حقوق بشر از حکومت ایران
در همین حال سازمان “دیده‌بان حقوق بشر” در خصوص وضعیت آصفی و همچنین سه دانشجوی در بازداشت مانده دانشگاه امیرکبیر، به حکومت ایران اعتراض و جمهوری اسلامی را متهم کرد که “حقوق اساسی چهار دانشجوی روزنامه نگار ایرانی، احمد قصابان، احسان منصوری، مجید توکلی و سهیل آصفی را که کماکان در زندان به‌سر می برند و از ملاقات با وکیل محروم هستند، نادیده گرفته است.”
دیده‌بان حقوق بشر، سهیل آصفی را “یک روزنامه‌نگار 24 ساله، دانشجوی رشته فیلم سازی و وبلاگ‌نویس که با نشریه الکترونیک روزآنلاین همکاری داشته” معرفی کرده و با اشاره به تفتیش و بازرسی منزل سهیل آصفی از سوی پلیس و نیروهای امنیتی در میانه مرداد ماه و بازداشت وی در ۱۳ مرداد پس از صدور احضاریه از سوی شعبه دوم بخش ویژه بازرسی‌های امنیتی دادستانی عمومی تهران و حضور آصفی در این شعبه، به طوری که وی “بدون هرگونه تفهیم اتهامی روانه زندان اوین شد”، تصریح کرده: “افرادی که در ایران با خانواده آصفی در تماس هستند به سازمان دیده بان حقوق بشر گفته اند که مامورین مربوطه آصفی را در سلول انفرادی بازداشتگاه ۲۰۹ زندان اوین نگاه می‌دارند، جایی که وی را بازجویی کرده و از ملاقات وی با وکیل و یا خانواده ممانعت به عمل می‌آورند.”
“جو استورک” معاون رئیس خاورمیانه سازمان دیده‌بان حقوق بشر با اشاره به وضعیت نامطلوب سهیل آصفی، مجید توکلی، احمد قصابان و احسان منصوری گفت: “حکومت نباید کسانی را به خاطر آنچه که نوشته‌اند، در زندان نگاه دارد. این چهار دانشجو باید سریعا آزاد شوند.”
مجید توکلی، احمد قصابان و احسان منصوری نیز از اردیبهشت ماه در بازداشتگاه ۲۰۹ زندان اوین به‌سر می برند و ماموران وزارت اطلاعات آنها را به اتهام “توهین به مقامات ارشد نظام، تشویش اذهان عمومی و چاپ مطالب موهن و فتنه‌انگیز در نشریات دانشجویی” بازداشت کرده‌اند.
این در حالی است که این دانشجویان همواره مصرانه اعلام کرده‌اند نشریات حاوی مطالب توهین‌آمیز، جعلی است و آنها هیچ نقشی در انتشار آنها نداشته‌اند. خانواده های این سه دانشجو در ۲ مرداد گذشته با ارسال نامه‌ای سرگشاده به رئیس قوه قضائیه، آیت الله هاشمی شاهرودی، اعلام کردند فرزندانشان مورد اذیت و آزار جسمی و روانی در بازداشتگاه ۲۰۹ اوین قرار گرفته‌اند.
دو ماه بازداشت در اوین، به چه جرمی؟
سهیل آصفی در 13 مرداد ماه از سوی شعبه 2 بازپرسی ویژه امنیت دادسرای انقلاب اسلامی بازداشت شد. ماموران این دادسرا سه روز قبل، یعنی در 10 مرداد، به منزل وی مراجعه کرده و با اعلام حکم تفتیش منزل، اقدام به ضبط کیس کامپیوتر، لوازم کار، دفترچه تلفن ها، آرشیو مجلات، نوارها، نامه های خصوصی، پاسپورت و برخی لوازم شخصی وی کرده بودند. در همان روز به آصفی اعلام شدکه باید در روز 13 مرداد به دادسرای انقلاب مراجعه کند. در همان روزها با فرشاد قربانپور و مسعود باستانی نیز رفتار مشابهی صورت گرفت.
آصفی از آن روز تا هفته پیش که با تبدیل قرار به بند 350 منتقد شد، در بند 209 زندان اوین در بازداشت به سر میبرد؛ در حالی که هنوز هیچ جزییاتی درباره اتهام وی و مدارک این اتهام مشخص نشده است. در تمام طول بازداشت، وی هیچ ملاقاتی با اعضای خانواده و یا وکیل خود نداشته و تنها چند بار توانسته با خانواده تماس تلفنی برقرار کند. به گفته مادر سهیل آصفی، “در طول بازداشت سهیل، تنها دو‌بار پدر وی برای سوال و جواب به زندان فراخوانده شده که در آنجا توانسته سهیل را از دور ببیند.”
اینها همه در حالی است که هیچ خبری از تفهیم اتهام به سهیل آصفی در میان نیست، به طوری که ناصر زرافشان، وکیل وی به خبرگزاری آفتاب گفته: “در پرونده علیه وی چیزی وجود ندارد. تا آنجا که ما اطلاع یافته‌ایم او برای اقرار درباره برخی از مسائل در زندان به سر میبرد!”
ناهید خیرابی، مادر سهیل آصفی، تاکنون برای پیگیری وضعیت وی، علاوه بر مهدی کروبی رئیس مجلس ششم، با رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز گفت‌وگو کرد؛ اما از این تلاش‌ها هیچ نتیجه ملموسی عاید نشد، تا آنکه وی دو هفته پیش خبر داد سعید مرتضوی، دادستان تهران، به وی وعده رسیدگی به وضعیت سهیل آصفی را داده است.
این در حالی بود که در روز 26 شهریور، مدت قرار بازداشت موقت به پایان می‌رسید و خانواده سهیل آصفی امیدوار بودند این قرار به وثیقه تبدیل شود. اما تا چند روز پس از آن هم خبری از تغییر قرار و تعیین وثیقه نشد، تا آنکه مادر وی روز دوشنبه 2 مهر در گفت‌وگو با خبرگزاری آفتاب، با اشاره به نامه قبلی خود به آیت الله شاهرودی رییس قوه قضاییه، بار دیگر از این مقام رسمی قضایی درخواست کرد “دستور عاجل و اکید برای رسیدگی به پرونده سهیل آصفی را صادر” کند.
وی همچنین به خبرگزاری ایسنا اعلام کرد که نسبت به وضعیت سلامتی فرزندش نگران است و افزود: “سهیل در تماسی که با پدرش داشته، عنوان کرده که دچار سر گیجه است و افت فشار دارد. به همین جهت ما نسبت به وضعیت جسمی وی نگران هستیم زیرا او پیش از این هم در تماس‌های خود گفته بود که به صورت انفرادی نگهداری می‌شود.”
مبلغ300 میلیون تومان برای وثیقه سهیل آصفی در حالی به خانواده این روزنامه‌نگار اعلام شده است که این رقم در مقایسه با موارد مشابه، بسیار سنگین و فراتر از حد متعارف و رویه قضایی به نظر می‌رسد و خانواده این روزنامه‌نگار بازداشت شده نیز امکان تامین این وثیقه سنگین را ندارند. با این حساب، او باید تا تصمیم مقامات قضایی برای کاهش مبلغ وثیقه، باز هم در زندان بماند.
در چنین شرایطی است که مفیدی، دبیر انجمن صنفی روزنامه‌نگاران، به صحنه آمده و با اشاره به وعده مقامات قضایی جمهوری اسلامی برای آسان‌گیری در خصوص دانشجویان زندانی، درخواست کرده است: “با توجه به بیماری مادر وی و همچنین دانشجو بودن سهیل آصفی، از مسوولان قضایی می‌خواهیم تا با کمک در جهت آزادی وی، آصفی را به زندگی عادی بازگردانند.”