تومای اردبرینک
محمود احمدی نژاد که در حال حاضر با فشار های فزاینده سیاسی روبرو است باید با فشار های جدید که محصول مشکلات اقتصادی است هم مواجه شود و این شامل تحریم های هدفمند بین المللی است.
تحریم ها به منظور وادار کردن ایران به از دست کشیدن از برنامه های اتمی است و تحلیلگران معتقدند که هنوز ضربه اصلی را وارد نکرده اما باعث شده است که قیمت ها بالا برود و شرکت های ایرانی نتوانند در سطح بین المللی کار کنند.
استوارت لوی یک مقام خزانه داری آمریکا اخیرا اعلام کرده است که تحریم ها دارد به نتیجه می رسد و باعث تاثیر و چالش شده است. وی گفت:“همه این اتفاقات زمانی افتاده است که ایران بطور خاص به دلیل اداره نادرست اقتصادش و سرسختی های سیاسی اش، آسیب پذیر شده است”.
لوی گفت: “ما گزارش هایی دریافت کرده ایم مبنی بر اینکه حکومت به شدت نگران نتایج این اتفاقات است، بخصوص در مورد سیستم های بانکی و دورنمای رشد اقتصادی اش. و با زیاد شدن فشار ها انتقاد های داخلی درمورد احمدی نژاد و دیگران به دلیل اینکه نتوانسته اند به شایستگی تحریم های بین المللی را هدایت کنند و تاثیرات آن را تخمین بزنند، هم زیاد شده است.”
تحریم ها درست در زمانی انجام شد که ایران خود را آماده می کرد تا سوبسید ها را هدفمند بکند یعنی این یارانه ها را مستفیما به افراد بی بضاعت بدهد و از طرف دیگر قیمت مواد اصلی مثل نان، برق و بنزین را بالا ببرد.
تاثیر تحریم ها و نگرانی درباره سوبسید و احتمال مشکلات بودجه، اقتصاد ایران را بشدت شکننده کرد و در تاریخ 25 سپتامبر واحد پول ایران به پایین ترین حد خود رسید.
با تحریم های تازه امارات متحده عربی، بانک مرکزی ایران دیگر نمی تواند معاملاتش را که از طریق ریالی انجام می داد، از این طریق انجام بدهد و به همین دلیل تجار به بانک های دیگر روی آورده اند.
معلوم نیست که دولت ایران از این اقدام دولت امارات غافلگیر شده باشد با اینکه انتظارش را داشت. اما آنها یک هفته تمام صبر کردند و تازه مشغول فروش بنزین شدند تا به قیمت جالب توجهی گران تر از قبل آن را به فروش برسانند و در این معامله سود قابل توجهی کردند.
فقدان یک سیاست درست که بتواند با این موارد اساسی مقابله کند، اقتصاددان ها، تجار و برخی از مقامات رسمی را عصبی کرده است.
محمد نهاوندیان، رئیس اتاق بازرگانی ایران، می گوید: “دادن یک استراتژی مشخص از سوی دولت کار دشواری است. وزارت خانه های مختلف در این امر دخالت دارند که سیاست های گوناگون دارند.”
درحالیکه تحریم های بین المللی شدت می گیرد که دولت و شرکت های خصوصی را نشانه گرفته است، دولت چنین می نماید که به اقتصاد خود مطمئن است. خرید و فروش در بازار سهام ایران ادامه دارد و هیچ نشانه ای از از دست رفتن سرمایه وجود ندارد.
اما رفته رفته با کم شدن قدرت خرید مردم، بسیاری از ایرانیان درمورد اطمینانشان به ارزش ریال تجدید نظر می کنند این تغییر نگرشی است که می تواند ازتحریم ها هم مهم تر باشد.
تغییر شدید نرخ ارز و کمبود ارز در برخی از بانک ها باعث بوجود آمدن صحنه های جنجالی شد. یک مرد میانسال که در بخش آهن کار می کند، گفت: “مردم رسما در قسمت ارز خارجی بانک داد و فریاد می کردند. آنها دلار می خواستند زیرا کالا هایی که بیرون از ایران خریداری می کردند هر دقیقه بالا می رود و هیچ کس نمی توانست به آنها دلار بدهد. جنجال شده بود.”
او و یک تاجر دیگر که در بازار کار می کند شاهد بالارفتن قیمت کالا هایشان بودند، قیمت آهن به دلیل تحریم ها در دو ماه گذشته نزدیک به 50 درصد افزایش داشته است.
با اولین نشانه نگرانی ها، بعضی از تجار پول هایاشان را به خارج از ایران فرستادند. تاجر آهن می گوید:« مردم با جیب های پر از صد دلاری و هزار دلاری از کشور خارج می شوند.
دولت می گوید، “طرح تحول اقتصادی” اش که شامل کاهش یارانه های دولت و افزایش مالیات ها و تعرفه ها است، به مبارزه با انحصار و فساد اقتصادی کمک کند.
مخالفان می گویند که این طرح با هدف افزایش درآمد دولت صورت گرفته که هشدار می دهند که این اقدام باعث اغتشاش خواهد شد.
دولت مدعی است که هدف از طرح یارانه بالا بردن سطح زندگی فقرا ایران است که به گفته احمدی نژاد از سیستم فعلی بهره مند نیست. در عوض، پایین نگه داشتن قیمت مصنوعی بسیاری از اقلام و ساختار های موجود بیشتر به اقشار متوسط، که مصرف بیشتری دارند؛ کمک بیشتری می شود.
بسیاری در آن گروه، در حال حاضر دچار یک اقتصاد تنبل هستند و خودشان را آماده برای تغییر کرده اند. آنها می ترسند که قادر نباشند صورتحساب مواد اولیه زندگی را ، که انتظار می رود حداقل 40 درصد افزایش پیدا می کند که این رقم به شکل بالقوه بسیار بیشتر است، پرداخت کنند. صورتحساب برق معمولی برای خانواده های طبقه متوسط شهری می تواند از 8 دلار در ماه به 48 دلار افزایش پیداکند، همین صورت حساب ها نشان می دهند که تغییر قیمت چگونه صورت می گیرد.کسانی با درآمد متوسط 500 دلار در ماه، با دیدن افزایش قیمت تکان دهنده قیمت ها چنان شوک زده می شود که بهتر است مقامات آماده اعتراضات احتمالی باشند.
برای مقابله با این افزایش اعتراضات برخی از افراد که بعنوان فقیر شناخته شده اند، ماهانه 40 دلار می گیرند.
تحلیلگران مطمئن نیستند که دولت احمدی نژاد پول کافی برای دادن پول به فقرا را داشته باشد. دولت اعلام کرده است که مقدار پولی که در خزانه ملی است، یک راز کشوری است و حتی مجلس هم خبر ندارد که چطور بعد از دو سال پایین بودن نرخ نفت، میلیارد ها دلار پول باقی مانده است.
بسیاری در شرکت های خصوصی که 25 درصد اقتصاد ایران را تشکیل می دهند، می گویند که قربانی سیاست های دولت و تحریم ها شده اند.
نهاوندیان، می گوید: “هدف این تحریم ها تغییر رویه دولت در مورد برنامه های اتمی نیست بلکه می خواهد تنش سیاسی را زیاد کند.”
واشنگتن پست، 5 اکتبر
