سرانجام ۳ ماه پس از توافق تیرماه ۱۳۹۴ و پس از بیش از ۲ سال مذاکرات نفس گیر میان ایران و گروه پنج بعلاوه یک، توافق اتمی ایران و قدرت های جهانی در روز یکشنبه ۲۶ مهر ۱۳۹۴ به مرحله پذیرش و اجرا رسید.جمهوری خواهان در سنای امریکا و تندروها در مجلس ایران سعی کردند با به تاخیر انداختن روند تصویب در دو کشور، مرجله احرای این توافق را عقب بیاندازند اما اراده رهبران دو کشور بر موانع حقوقی و سیاسی ای که تندرو ها در دو کشور در پی ایجاد آن بودند، غلبه کرد.
دستور روز یکشنبه باراک اوباما رییس جمهوری امریکا و بیانیه مشترک محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران و فدریکا موگرینی و بیانیه آژانس بین المللی انرژی اتمی در همین روز نشانه هماهنگی نزدیک همه طرف ها وامیدی برای رسیدن به موعد نهایی و برداشتن بخش عمده تحریم ها علیه ایران است. آژانس بین المللی انرژی اتمی تایید کرده که ایران اجرای پروتکل الحاقی را پذیرفته و برای اجرای تعهدات خود اعلام آمادگی کرده است. براساس بیانیه آژانس و سخنان رضا نجفی، نماینده ایران در آژانس بین المللی،ایران همچنین پذیرفته است تا بند یا کد اصلاحی ۳/۱ را اجرا کند. براساس کد اصلاحی ۳/۱ هر کشوری از زمانی که تصمیم به ساخت یک برنامه هسته ای می گیرد موظف می شود آژانس را مطلع کند. به این ترتیب ایران پذیرفته است که از روز اجرای توافق، از مرحله آغاز برنامه ریزی و طراحی برای اجرای یک برنامه اتمی، آژانس و کشورهای طرف قرارداد را از برنامه های خود آگاه کند.
اکنون همه چیز در اختیار دولت ایران است. اگر اقدام های توافق شده مبنی برتغییر جنبه های فنی برنامه اتمی ایران در دو یا سه ماه آینده انجام شود، تحریمها برداشته خواهد شد و مهم ترین برنامه دولت ایران از زمان آغاز ریاست جمهوری حسن روحانی تحقق خواهد یافت. تحقق این برنامه که در قالب وعده های انتخاباتی آقای روحانی در سال ۱۳۹۲ ابراز شد، موفقیتی برای وی و علی خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی در پیش بردن یک برنامه مشترک است.
جمهوری خواهان در امریکا پس از شکست در مبارزه پارلمانی دست ازمبارزه با برنامه دولت اوباما برداشتند و به روال قانونی گردن نهادند اماتندروها در ایران با پذیرفتن رهبری سیاسی حسین شریعتمداری مدیر مسوول روزنامه کیهان، همچنان از بی اعتباری مصوبه مجلس در باره توافق اتمی سخن می گویند. فشار سیاسی تندروها در ایران تا حدی است که در روزهای اخیر سخنگوی شورای نگهبان از به کار بردن واژه تصویب توافق اتمی ( یابرجام، چنان که در ایران نامیده می شود) خودداری کرده و گفته شورای نگهبان این توافق را تصویب نکرده است. حتی علی لاریجانی که در روزهای اخیر زیر حملات شدید تندروها بوده، روز یکشنبه ناگزیر شد بگوید که پرونده توافق اتمی “پرونده رهبر معظم انقلاب است”.
به نظر می رسد در ایران فقط تندروها از رسیدن توافق اتمی به مرحله پذیرش رسمی و اجرا خشنود نیستند. دلیل این ناخشنودی را می توان در سخنان احمدجنتی، دبیر شورای نگهبان، در خطبه های نماز جمعه روز ۲۴ مهر جست وجو کرد: آقای جنتی توافق اتمی را برای طرف‌های مذاکره کننده با ایران یک موفقیت و گام اول دانسته و گفته است: “اگر در مقابلشان مقاومت نشود سراغ موضوعات دیگر می‌روند و خواهند گفت که اسرائیل را به رسمیت بشناسید،حقوق زن و مرد را مساوی کنید، حکم قصاص را بردارید، ازدواج هم‌جنسان را تأیید کنید و ارتباط خود را با حزب‌الله لبنان و سوریه و عراق قطع کنید”.
سخنان‌آقای جنتی نشان می دهد که نگرانی تندرو ها از این است که پذیرش واجرای توافق به عنوان گامی در راه توجه کردن به دیگر خواسته های مدنی وسیاسی در ایران تلقی شود. پذیرش توافق به معنای نوعی شکست برای تندروها تلقی می شود و به همین دلیل هنوز به نظر می رسد آن ها همچنان امیدوارند تا در مرحله بعدی از طریق اختلال در روند اجرای تعهدات ایران، از اجرای توافق جلوگیری کنند. این برنامه در سرمقاله روز پنجشنبه حسین شریعتمداری در باره بی اعتباری مصوبه مجلس و مصاحبه روزیکشنبه حمید رسایی با رجا نیوز که در آن به امکان رای گیری دوباره درمجلس اشاره شده، آشکارا قابل مشاهده است. روشن است که احتمال تحقق برنامه تندروها بسیار اندک است؛ به ویژه آنکه در زمان کوتاه کمتر از ۴ماهی که به پایان عمر مجلس مانده نمایندگان مایل نیستند با معرفی خود به عنوان مخالف توافق اتمی موقعیت خود را برای رای آوردن در انتخابات اسفندماه به خطر بیندازند.
تندروها می دانند که تلاش آنان برای جلوگیری از پذیرش و اجرای توافق اتمی شکست خورده است و امکان بازگشت به مسیر پیشین تقریبا وجود ندارد. اگرچنین است چرا همچنان بر طبل مخالفت با توافق می کوبند؟ آن هم در شرایطی که می دانند این اقدام آنان نه فقط اقدامی علیه دولت که اقدامی در مخالفت باآقای خامنه ای ست. به نظر می رسد تندروها به این ترتیب وارد مرحله جدیدی از بازی قدرت با رهبر جمهوری سیاسی شده اند تا بتوانند در زمینه های دیگر از آقای خامنه ای امتیاز بگیرند. تندروها که نگران از دست دادن منابع قدرت و موقعیت خود هستند، همچنین می کوشند تا با زنده نگاه داشتن جنگ بر سر توافق اتمی زمینه فشار بر دولت را حفظ کنند، از امیدوار ترشدن مردم جلوگیری کنند و امید های حامیان خود را برای جلوگیری ازشکست فاحش در انتخابات مجلس تا حدی حفظ کنند.