مدرسه، تنها فرصت نظام

شیرزاد عبداللهی
شیرزاد عبداللهی

“خانواده یک هسته سخت غیرقابل نفوذ است و پدر و مادر اگر با ارزش‌های مورد‌نظر ما در خانواده هماهنگ نباشند، خانواده‌ها به شکل یک مانع و رقیب در برابر مدرسه در خواهند آمد و ما نمی‌توانیم خانواده‌ها را از بنیاد تغییر دهیم”. به گزارش خبرگزاری فارس غلامعلی حداد عادل با اذعان به اینکه در جامعه تعدادی خانواده با ارزش‌های دینی همراه هستند و تعدادی هم همراه نیستند، گفت: “همه این ها بچه‌هایی را که در خانواده تربیت می‌کنند، به مدرسه می‌فرستند و به دست معلم می‌سپارند؛ اینجا تنها فرصتی است برای یک نظام که در تربیت وارد شود و یعنی هیچ میدانی گشوده‌تر از مدرسه در میان آن 4 عامل برای تأثیر‌گذاری آماده‌تر نیست”.(لینک)

حداد عادل که عضو موثر کمیسیون آموزش مجلس است، که در جلسه کانون مدارس اسلامی سخنرانی می کرد، ۴ عامل موثر در تعلیم و تربیت را مدرسه، خانواده، رسانه و حکومت معرفی کرد. وی با تاکید بر اهمیت صدا و سیما و آموزش و پرورش گفت: “اگر حکومتی، آموزش و پرورش را در اختیار داشته باشد، آینده را در اختیار دارد.” و برای تایید نظر خود جمله ای از بنیانگذار جمهوری اسلامی را نقل کرد که در خرداد ۴۲ گفته بود: “شما دو چیز را به دست ما بدهید تا به شما بگوییم چطور می‌شود جامعه را عوض کرد، یکی آموزش و پرورش و دیگری رادیو و تلویزیون”.

حداد عادل در مورد رسانه ها گفت: “نقشی که امروز رسانه از لحاظ تأثیر‌گذاری بر تربیت فرد دارد به هیچ وجه با نقش رسانه در ابتدای انقلاب اسلامی قابل مقایسه نیست…امروز هر آدم برای خودش یک صدا و سیما است و می‌تواند صفحات اجتماعی مختلفی داشته باشد؛ الان هر فردی که یک تلفن همراه دارد… می‌تواند با تمام شبکه‌های دنیا در ارتباط باشد”. با این تحلیل آقای حداد عادل پذیرفت که حکومت دیگر انحصار رسانه ای را در اختیار ندارد.

در تحلیل حداد عادل، از عوامل موثر در تعلیم و تربیت، تنها عاملی که برای تاثیرگذاری حکومت باقی مانده، “مدرسه” است. زیرا از طرفی انحصار “رسانه” به دلیل پیشرفت سیستم اطلاعات و ارتباطات از دست رفته و از سوی دیگر حکومت نمی تواند، هسته سخت و غیر قابل نفوذ “خانواده” را از بنیان تغییر دهد. ظاهرا تنها جایی که حکومت با دست باز می تواند نقش خود را در زمینه تعلیم و تربیت اجرا کند، نهاد مدرسه است.

اما در مدرسه هم برنامه های حکومت برای تاثیرگذاری بر ذهن کودکان با محدودیت مواجه است. برنامه های سیاسی – عقیدتی که از کانال معاونت پرورشی و تشکل های دانش آموزی اجرا می شوند، با مقاومت خانواده ها و به تبع آن دانش آموزان روبرو است. به نظر می رسد برنامه درسی پنهان که بعد غیر رسمی و غیر قابل پیش بینی یادگیری است و مواردی فراتر از جنبه ی رسمی برنامه های آموزشی و تربیتی را در بر می گیرد، از برنامه درس رسمی در آموزش و پرورش پیشی گرفته است.

امروزه تقریبا تمام مسئولان سیاسی و نیز حوزه های علمیه و مراجع تقلید از عملکرد آموزش و پرورش رسمی در تربیت دینی دانش آموزان مطابق توقعات نظام، ابراز نارضایتی می کنند و در مناسبت های مختلف گلایه می کنند که دستگاه رسمی تعلیم و تربیت در رسیدن به اهداف مورد نظر خود ناکام مانده است. اما مسئولان آموزش و پرورش جرات انتقال نظرات کارشناسی را به مراکز قدرت ندارند و هر بار که با این گونه انتقادات مواجه می شوند وعده های غیر واقعی می دهند.

زاویه نگاه حدادعادل که خود و همسرش خانم ماهروزاده سهامدار و موسس مدارس غیر انتفاعی پسرانه و دخترانه “فرهنگ” هستند، به موضوع افزایش جمعیت کاملا منفعت طلبانه، صنفی و مادی است. او نگران کاهش تعداد دانش آموزان و خواهان افزایش جمعیت برای افزایش تعداد مشتریان مدارس غیر انتفاعی است. حداد عادل کاهش زاد و ولد را عاملی منفی می داند که مدارس غیر انتفاعی را به سمت انقباض می برد.

حداد عادل با بیان اینکه مدارس غیرانتفاعی این روزها در آموزش و پرورش مشکلات زیادی دارند، گفت: “اگر هیچ عاملی و علتی نباشد، گرانی نباشد، افزایش شهریه و اجاره نباشد و افزایش دستمزد معلمان نباشد، همین کاهش زاد و ولد کافی است تا مدارس به سمت انقباض بروند”. حداد عادل افزود: “یک روزی تعداد دانش‌آموز در کشور ۱۹ میلیون نفر بوده است و امروز حدود ۱۲ میلیون دانش‌آموز شده است که یکی از مشکلات مدرسه‌داری است”.

حدادعادل با بیان اینکه در همه جای جهان اسلام شیعیان از نظر مدرسه‌داری بی‌پناه هستند، گفت: “امروز وظیفه ما در تعلیم و تربیت محدود به داخل کشور خودمان نیست و نمی‌توانیم نسبت به مسلمانان و شیعیان مظلوم دیگر که تحت فشار در جهان اسلام هستند بی‌اعتنا باشیم”.

در شرایطی که آموزش و پرورش برای تاسیس مدرسه در مناطق حاشیه ای شهر تهران، طرح فروش مدارس مدارس مناطق مرکزی شهر را در دستور کار قرار داده است، بر اساس توصیه حداد عادل، دولت ایران باید در دمشق و بغداد و بصره و کویته پاکستان در رقابت با سنی ها مدرسه بسازد.

حداد عادل می گوید: “۷ یا ۸ ماه پیش در پاکستان بودم و می گفتند فقط در یک منطقه در پاکستان، عربستان سعودی ۱۵۰میلیون دلار برای تعلیم و تربیت سرمایه‌گذاری کرده است؛ در ایالات مسلمان‌نشین چین نیز سرمایه‌گذاری زیادی شده است.” محمود فرشیدی دبیر کل کانون مدارس اسلامی هم در این جلسه گفت: “در زمینه بحث سوریه هم موضوعاتی مطرح شده است که از تجربیات کانون برای آموزش و پرورش سوریه هم استفاده شود”.

به نظر می رسد که حداد عادل و برخی اصولگرایان مانند محمود فرشیدی وزیر اسبق آموزش و پرورش از ایجاد تغییرات مطلوب در مدارس دولتی و حتی اجرای سند تحول بنیادین در مدارس دولتی نا امید شده اند. حداد عادل که در جمع صاحبان مدارس اسلامی سخنرانی می کرد، گفت: “فکر می‌کنم مدارس اسلامی… می‌توانند و می‌باید پیشگام در اجرای صحیح سند تحول باشد”.

کانون مدارس اسلامی که در سال ۱۳۸۸ تأسیس شد، از هما هنگی حدود ۶۰۰ مدرسه اسلامی در سراسر کشور تشکیل شده و حداد عادل رییس هیات امنای و محمود فرشیدی دبیرکل آن است. فرشیدی در این اجلاس گفت: “هدف کانون مدارس اسلامی که از سال ۱۳۸۸ تأسیس شد این است که از یک هویت دفاع می‌کند و آن مدرسه اسلامی است.” حداد عادل با بیان اینکه باید تمام تلاش خودمان را برای اصلاح آموزش و پرورش بگذاریم، گفت: “رسیدن به تمدن اسلامی، مطلوب ما است و باید بدانیم که این راه ناگزیر از آموزش و پرورش می‌گذرد”.(لینک)