همزمان با اشاره نخست وزیر ترکیه به کاهش چشمگیر واردات نفت از ایران ، وزیر دفاع فرانسه نیز خواستار اعمال تحریم های قاطع علیه جمهوری اسلامی شده است. از سوی دیگر در حالی که بسیاری از ناظران امید دارند پیروزی هاشمی رفسنجانی بتواند بحران اقتصادی و دیپلماتیک کشور را تا حدی حل و فصل کند، گروه های تندرو و نزدیک به رهبر به زبان های مختلف، با تندترین مخالفان نظام همصدا شده و پیام می فرستند که غرب نباید امیدی به این انتخابات ببندد.
رجب طیب اردوغان ، نخست وزیر اسلام گرای ترکیه که به آمریکا سفر کرده ، به طور تلویحی به آمریکایی ها گفته است احتمال دارد باز هم کشورش خرید نفت از همسایه شرقی خود را کاهش دهد . “کاهش چشمگیری در میزان واردات نفت از ایران داشته ایم . کاهش بیشتر، بستگی به نیازمان دارد، زمان مشخص خواهد کرد.”
اظهاراتی که برای وزارت نفت سردار رستم قاسمی خبری مایوس کننده است. یک سال و نیم پس از شروع تحریم های شدید ایالات متحده و اتحادیه اروپا علیه حوزه انرژی و مالی ایران، مشتریان بزرگ و قدیمی نیز ترجیح می دهند فروشنده های دیگر برای تامین نفت مورد نیازشان پیدا کنند.
پیشتر ایران با صادرات روزانه ۱۸۰ هزار بشکه نفت خام به ترکیه، بزرگترین منبع تامین نفت به آن کشور بود و به تنهایی نیمی از واردات نفت ترکیه را به عهده داشت.
اما حالا صادرات نفت تهران به آنکارا ۴۵ درصد کاهش یافته است و به ۱۰۰ هزار بشکه رسیده است. عراق همسایه غربی ایران و هم جوار جنوبی ترکیه، از سفت شدن کمربند تحریم ها علیه جمهوری اسلامی بیشترین استفاده را کرده، نه که دیگر خود خریدی ندارد بلکه بابه راه افتادن پالایشگاه هایش مشتریان سابق تهران را شکار می کند. بنا بر این گزارش عراق با صادرات روزانه ۱۱۵ هزار و ۴۴۷ بشکه در ماه گذشته، جایگاه ایران را به عنوان بزرگترین تامین کننده نفت ترکیه به خود اختصاص داد.
آمار نشان می دهد عراق پیشرفت های بزرگ دیگری هم داشته، ایران را از رتبه دوم تولید کنندگان اوپک به زیر کشیده و پس از عربستان بیشترین تعداد بشکه نفت اوپک را به بازارهای جهانی تزریق کرده است. وزارت نفت که دو سال است زیر نظر رستم قاسمی – فرمانده سابق قرارگاه خاتم الانبیا- اداره می شود ، طبق آماری که هفته پیش اوپک منتشر کرد به رتبه پنجم تولید کنندگان نفت اوپک رسیده است.
ایالات متحده زمستان سال ۹۰ ، خرید نفت از جمهوری اسلامی را تحریم کرد. بر اساس قوانین داخلی این کشور، دولت هایی که به تحریم ها پایبند نباشند، شانس تجارت پر سود با شرکت های نفتی آمریکایی را از دست می دهند. گرچه ایالات متحده تبصره ای قائل شده و برای بیست کشور عمده خریدار نفت ایران مهلت هائی قائل شده است اما در عین حال این شرط وجود دارد که این کشور ها باید خرید نفت خود از تهران را طی بازه های شش ماهه کاهش چشمگیری دهند. فقط در آن صورت معافیت آن ها برای شش ماه دیگر تمدید می شود.
به نوشته منابع معتبر این قانون بسیار موثر افتاده و خرید نفت بسیاری از کشورهای اروپایی از ایران به کل قطع شده است، و تنها پنج کشور مانده اند که هنوز خریدار عمده نفت ایرانند: ترکیه، چین، هند، ژاپن و کره جنوبی
زمستان سال گذشته آژانس بین المللی “انرژی” در گزارش سالانه خود از وضعیت بازار انرژی اعلام کرد که در امد نفتی جمهوری اسلامی در طی یک سال ۴۰ میلیارد دلار کاهش یافته است.
مذاکرات بی نتیجه
جمهوری اسلامی به دلیل پافشاری بر ادامه غنی سازی اورانیوم در درجات بالا مورد غضب جامعه جهانی قرار دارد و گفت و گوهای بی پایان با قدرت های جهانی ۱+۵ و آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز تاکنون باعث حل و فصل این بحران نشده است. چهارشنبه هفته پیش سعید جلیلی مذاکره کننده ارشد اتمی با کاترین اشتون – رئیس کمیسیون سیاست خارجی اتحادیه اروپا – در استانبول دیدار کرد و علی اصغر سلطانیه – نماینده جمهوری اسلامی در وین – دیداری طولانی با معاون مدیر کل آژانس در امور پادمانی داشت. مذاکرات بی حاصلی که حتی در روزنامه های تهران هم مورد انتقاد قرار گرفت و در برخی محافل به عنوان حرکت تبلیغاتی سعید جلیلی دبیر شورای امنیت ملی که نامزد انتخابات ریاست جمهوری شده، به حساب آمد، جلیلی در واکنش اعلام داشت مذاکرات هسته ای ارتباطی با انتخابات در ایران ندارد و با این انتخابات چیزی تغییر نمی کند.
فرانسه تهدید می کند
مجموعه این ناکامی ها حتی دولت میانه روی فرانسه که توسط رئیس جمهوری سوسیالیست چون فرانسوا ئولاند اداره می شود نیز به شدت خشمگین کرده است. ژان ایو لو دریان وزیر دفاع فرانسه نیز که همچون اردوغان در واشنگتن به سر می برد ، خواستار اعمال “تحریم های قاطعانه” علیه جمهوری اسلامی شده است، او می پندارد که استراتژی هسته تهران “طفره رفتن و پنهان کاری” است، از همین رو تصریح کرده است: “برای اطمینان یافتن از عدم گسترش سلاح‌های هسته‌ای، هم‌اینک بیش از هر زمان دیگر، مسئولیت شکست دادن این راهبرد طفره‌روی و پنهانکاری بر شانه ما سنگینی می‌کند.”
او سپس توضیح داده است که منظورش از این مسئولیت “تحریم‌های قاطعانه توسط ما و هم‌پیمانان آمریکایی و شرکای اروپایی‌مان” علیه تهران است.
جمهوری اسلامی سال گذشته در بحبوحه انتخابات پر شور فرانسه میان ، نیکولا سارکوزی – از جناح راست- و نولاند – از جناح چپ- امید داشت تا همشهریان فرانسه با کنار گذاشتن سارکوزی از الیزه، کمک کنند تا سوسیالیست ها فشار کمتری به تهران بیاورند. اما حالا مشخص شده است حساب مقامات تصمیم گیر ی ها باز هم اشتباه از آب در امده است.
تحریم های بین المللی در کنار سو مدیریت محمود احمدی نژاد ، در هشت سال گذشته به طور عام و در دو سال گذشته به طور عام، اقتصاد کشور را در لبه پرتگاه قرار داده است. ارزش ریال سال گذشته در عرض چند ماه نصف شد و نصف ماند. ناظران تورم را سرسام آور می بینند و کارشناسان می گویند اگر نظام جمهوری اسلامی اجازه تغییرات بنیادین در سیاست خارجی و مدیریت اقتصادی را ندهد آینده ای تاریک تر نیز برای ایران قابل تصور خواهد بود.
در همین حال گزارش هایی که هفته پیش از واشنگتن مخابره شد حکایت از آن دارد که نمایندگان کنگره و سنا در واشنگتن در تکاپو هستند تا صادرات نفت ایران را به صفر برسانند.در همین راستا روزنامه واشنگتن پست از قول یکی از مقامات سنای آمریکا نوشت قطع دسترسی نفت ایران به بازار جهانی را در صدر فهرستی است که به اقتصاد جمهوری اسلامی لطمه می زند
