مایکل پرسل
انتخابات ریاست جمهوری ایران در ماه ژوئن به اندازۀ انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال گذشته مهیج و سرنوشت ساز خواهد بود. محمد خاتمی تنها سیاستمدار دارای محبوبیت، اعتبار و آوازه که چالشی جدی برای احمدی نژاد پوپولیست تندرو بشمار می رود، با تأخیر و بی میلی وارد رقابتی خشن شده است.
خاتمی روز یکشنبه با اعلام کاندیداتوری خود احمدی نژاد را به مبارزه فراخواند و چشم انداز آشتی با آمریکا را که پیامدهای گسترده ای برای صلح خاورمیانه خواهد داشت، تقویت نمود. خاتمی نیز مانند احمدی نژاد کاملا ً از نظام اسلامی ایران تحت حکومت رهبری که قدرت های او قدرت های رئیس جمهور منتخب را تحت الشعاع قرار می دهند، حمایت می کند. اما شباهت ها در همین جا پایان می یابند: خاتمی و احمدی نژاد دربارۀ مسائل مهمی مانند سیاست خارجی، پرداختن به اقتصاد بیمار کشور و نحوۀ لیبراسیون یک جامعۀ اسلامی با یکدیگر اختلاف نظر دارند.
بنابراین، ایرانیان با انتخابی سخت بر سر آیندۀ انقلاب اسلامی شان روبرو هستند. خاتمی، دانشجوی فلسفۀ غرب، در طول دو دوره ریاست جمهوری خود از سال 1997 تا 2005، بدنبال تنش زدایی با غرب بود. او تلاش کرد “دیوار بی اعتمادی” میان ایران و آمریکا را بشکند.
اما محافظه کاران کهنه کار ایران مانع او شدند. برخی از تندروها نگران بودند که ازسرگیری روابط با واشنگتن محبوبیت خاتمی را در میان مردمی که خواهان پایان انزوای ایران بودند، افزایش دهد. برخی دیگر دشمنی با واشنگتن را ستون انقلاب اسلامی می دانستند که از بین بردن آن باعث فروپاشی انقلاب می شد.
خاتمی تلاش کرد جامعۀ ایران را لیبرال کند، اما اقلیت تندروی ایران که قدرتش فراتر از صندوق آراست، سد راه او شد. خاتمی روز یکشنبه اعلام کرد، “امیدوارم بتوانم در جهت رفع مشکلات مردم و همچنین بهبود موقعیت شان در جهان گام بردارم. خواستۀ تاریخی ملت ایران داشتن استقلال، آزادی و عدالت است و من برای آن کار خواهم کرد.“
این خواسته ها به همراه درخواست ایجاد حکومت جمهوری اسلامی، درخواست اصلی انقلاب اسلامی ایران بود. در نظر اکثر مردم ایران، انقلاب این کشور استقلال به همراه داشته، اما نتوانسته است وعده های آزادی و عدالت را محقق کند.
دیپلمات های غربی و عربی در تهران که امیدوارند بن بست هسته ای ایران با آمریکا خاتمه پیدا کند، بسیار مشتاقند خاتمی مجددا ً به قدرت برسد. خاتمی از پیروزی انتخاباتی باراک اوباما بعنوان فرصتی برای اصلاح روابط میان تهران و واشنگتن استقبال کرده است. گفتنی است رئیس جمهور آمریکا پیشنهاد اتخاذ سیاست نزدیکی مستقیم به ایران را داده است در صورتی که ایران “مشت خود را باز کند.“
بسیاری دورۀ ریاست جمهوری محمد خاتمی را عصر طلایی می دانند. در دورۀ او رسانه ها از آزادی بی سابقه ای برخوردار شدند و آزادی های فردی گسترش یافت. این در حالی است که محمود احمدی نژاد با تکیه بر رویکرد انقلابی خود، اکثر این دستاوردها را از بین برده است.
تجربه خاتمی بعنوان رئیس جمهور، او را نسبت به شرکت در کاندیداتوری ریاست جمهوری بی میل کرده بود. دوستان و هم قطاران اصلاح طلب او ماهها تلاش کردند او را راضی کنند. محمدعلی ابطحی مشاور خاتمی می گوید، “مردم بخاطر سیاست خارجی و سیاست های اقتصادی احمدی نژاد، نیاز به تغییرات را احساس کرده اند. تصور می کنیم مردم بخاطر تغییرات به خاتمی رأی بدهند.“
منبع: اسکاتمن، 10 فوریه