شارلوت بواسیو
انگار تهدید ایران برای بستن تنگه هرمز و آغاز یک شوک نفتی جدید خیلی وقت پیش اتفاق افتاده بود. اتحاد منسجم اسراییلی ها در مورد پرونده هسته ای ایران نیز دیگر مانند گذشته نیست. درحقیقت، از چند هفته پیش تاکنون، وضعیت در تل آویو و همچنین در تهران آرام شده است.
حتی اگر نخست وزیر اسراییل، بنیامین نتانیاهو، همچنان نسبت به خطر جمهوری اسلامی به جامعه بین المللی هشدار می دهد و آن را با تهدید نازیست ها مقایسه می کند، ولی مواضع برخی شخصیت ها در اسراییل با سیاست های جنگ طلبانه فاصله چشمگیری گرفته. به عنوان مثال، یووال دیسکین، رییس سابق شین بت [دستگاه امنیت داخلی اسراییل] یکی از آنهاست. او ماه گذشته تا آنجا پیش رفت که نخست وزیر و ایهود باراک، وزیر دفاع اش را به “فریب دادن” اسراییلی ها درخصوص واقعیت تهدید ایران متهم کرد.
او به صورت رسمی اعلام کرد: “چطور می توان به سران سیاسی ای که برپایه احساسات منجی گرایانه خود تصیم گیری می کنند اطمینان کرد؟” او همچنین اظهار داشت که تنها نتیجه حمله اسراییل علیه ایران، تسریع فعالیت های اتمی توسط تهران خواهد بود.
آغاز برای پایان پرونده هسته ای
بسیاری از شخصیت های سیاسی و نظامی اسراییل از یووال دیسکین حمایت کردند. رییس جمهور شیمون پرز اظهار داشت که حمله بازدارنده “گزینه نهایی” بوده است. حتی بنی گانتس، رییس ستاد مشترک نیروهای مسلح اسراییل، گفت که فکر نمی کند آیت الله خامنه ای “بخواهد گام های اضافه تری برای دستیابی به سلاح اتمی بردارد”. او به روزنامه اسراییلی هارتص گفت: “درغیر این صورت، خامنه ای اشتباه بزرگی خواهد کرد. سران ایرانی از افرادی منطقی تشکیل شده اند.”
اینها اظهارات میانه رو و درعین حال تعجب آوری است که در تهران نیز انعکاس یافته است. ایران از زمان نشست ۱۴ آوریل در استانبول که کشورهای غربی آن را “سازنده” خواندند، از تنش دوری جسته و سیاست ایجاد آرامش را اتخاذ کرده است. علی اکبر صالحی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، اخیراً گفت: “ما در ابتدای پایان دادن به پرونده اتمی ایران هستیم. من امیدوارم در نشست بغداد نیز شاهد پیشرفت در مذاکرات باشیم.”
آرامش نسبی
با این حال، آلن رودیه، متخصص اطلاعات نظامی-صنعتی و نویسنده کتاب “ایران: جنگ بعدی؟”، معتقد است که به واقع باید نگران این رایحه ملایم که در بازارگرم دیپلماتیک به راه افتاده، باشیم. حتی اگر فکر کنیم که جمهوری اسلامی شیوه رفتاری جدیدی را اتخاذ کرده، ولی نباید نسبت به دلایل این تغییر رویه بی تفاوت باشیم و احتیاط را ازدست بدهیم. حکومت تهران که از تحریم های اقتصادی بین المللی به ستوه آمده و نسبت به آینده حکومت سوریه نیز، به عنوان متحد وفادار خود، سردرگم و مردد است، راهی جز همسویی با کشورهای غربی نداشته است.
او در ادامه می افزاید: “ازیک طرف، تحریم های اعمال شده ازسوی جامعه بین المللی برای سلامت این کشور بسیار سنگین تمام شده. شاید اینطور فکر کنیم که مقامات ایرانی درحال خرید زمان هستند. ازطرف دیگر، تهران بیم آن دارد که حمایت سوریه و حزب الله لبنان را ازدست بدهد.” آلن رودیه می گوید: “درچنین شرایطی بهتر است تغییر رویه جمهوری اسلامی را به عنوان «انتظار برای روزهای بهتر» تعبیر کنیم، نه بهبود روابط دیپلماتیک.”
انتظار اسراییل
اتخاذ چنین سیاست انتظارگرایانه ای را ازسوی برخی رجال سیاسی اسراییل نیز شاهدیم. آلن رودیه همچنین می گوید: “درست است که مواضع کنونی دولت تل آویو در مورد پرونده ایران کمتر از گذشته در جهت جنگ طلبی پیش می رود، ولی آیا دلیل آن این نیست که دولت یهود نیز باید با دشمنان خارجی بالقوه دیگری، مانند مصر روبرو شود؟” اسراییل از زمان سقوط حکومت حسنی مبارک درحال آماده باش بسر می برد. او می گوید: “دولت یهود نگران وقوع یک تهدید تروریستی ازسوی مصر است. برای اسراییل سخت خواهد بود که در آن واحد با بحران مصر و پرونده ایران دست و پنجه نرم کند.”
شاید یکی دیگر از دلایل آن این است که در کمتر از شش ماه باقیمانده به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، تشدید بحران ایران برای باراک اوباما چندان خوشایند نخواهد بود. او چندین بار بدون اینکه حمایت خود را از اسراییل دریغ دارد، سران تل آویو را از پیامدهای حمله بازدارنده علیه ایران آگاه کرده است.
ازیک طرف رییس جمهور آمریکا نمی خواهد در بحبوحه مبازرات انتخاباتی خود متحمل تنش های جدید شود و از طرف دیگر، اسراییل نیز نمی خواهد در صورت حمله به جمهوری اسلامی از حمایت آمریکا محروم بماند. این معادله ای است که باعث شده تا دولت یهود نسبت به انتقادات سکوت اختیار کند.
حال باید دید که آیا این “آرامش نسبی” دوام خواهد داشت یا خیر. آلن رودیه معتقد است که هیچ چیز باعث نمی شود تا خوش بین نباشیم. نشست ۲۳ می در بغداد که به دنبال نشست استانبول برگزار می شود، می تواند این آرامش آغاز شده را طولانی تر کند. ولی ممکن است این لحظه های آرام پیش زمینه یک کشمکش نظامی بسیار خطرناک و به نوعی آرامش قبل از طوفان باشد.
برنارد گه تا، کارشناس سیاست بین المللی و مسؤول جریده “ژئوپلیتیک” در شبکه فرانس اینتر می گوید: “مقامات اروپایی تردید بسیاری دارند. آنها بیم آن دارند که این لحظه های آرام و بدون تنش باعث شود تا جمهوری اسلامی از یک آستانه اتمی که دیگر قابل بازگشت نیست عبور کند و اینکه اسراییلی ها بدون گرفتن چراغ سبز از کشورهای دیگر به مقاصد خود جامه عمل بپوشانند.”
منبع: فرانس ۲۴، ۳ می
