در حالی که تقریبا تمامی جریانات سیاسی کشور از صدا و سیما و برنامه‌های آن ناراضی‌اند، یک سایت وابسته به اصول‌گرایان اقدام به انتشار بخش‌هایی از کتاب “سیاست‌های کلان صدا و سیمای جمهوری‌اسلامی ایران” کرد. آن‌گونه که سایت “عمارها” اعلام کرده است این کتاب 224 صفحه‌ای، مربوط به “اهداف، محورها و اولویت‌ها و سیاست‌های تولید، تامین و پخش” صدا و سیما در سال 84 است که اخیرا با بازنویسی مجدد برای استفاده در اختیار مدیران این سازمان قرار گرفته است. سایت فوق از سید داود ساجدی، سیدعباس معلمی، مهدی نصیری، سیدمسعود شهیدی، علی‌رضا پهلوان و شهریارزرشناس به عنوان نویسندگان این کتاب نام برده است. همچنین امضای منصور واعظی – رییس آن زمان مرکز طرح و برنامه‌ریزی صدا و سیما – نیز در پای این کتاب قرار دارد.
سند منتشر شده دارای بخشهای متعددی است و در آن سیاست‌های صدا و سیما در بخشهای مختلف و همچنین بایدها و نبایدهای این سازمان تبیین شده است.
انتشار چنین سندی از آن‌رو جالب است که سال گذشته آیت‌الله خامنه‌ای، با تاخیری پنج ماهه برای دومین بار، حکم ریاست عزت‌الله ضرغامی بر صدا و سیما را تمدید کرد و در همان حکم خطاب به وی نوشت: “از تجربه‌های موفق یا ناموفق دوره‌ی پنج ساله باید برای رساندن این رسانه به این کیفیت برتر سود ببرید و با زمان‌بندی برنامه‌ها و تعیین شاخص‌های قابل اندازه‌گیری، حرکت مجموعه را تکمیل یا تصحیح نمایید. انتظار دارد نشانه‌های این تحول در اولین سال مسوولیت جناب‌عالی مشاهده شود.”
این سخنان رهبر جمهوری‌اسلامی باعث شد که حدود یک ماه و نیم پیش، افرادی که خودرا “فعالان فرهنگی”می نامیدند با انتشار نامهای سرگشاده خطاب به رهبر جمهوری‌اسلامی بنویسند: “به عنوان فرزندان رهبر انقلاب اسلامی اعلام می‌داریم ضمن ارج گذاری به خدمات و تلاشهای نیروهای مخلص داخل سازمان صداوسیما، همچنان مطالبات و منویات معظم‌له از نهادها و متولیان فرهنگی از جمله صدا و سیما را پیگیری کرده و تا هنگامی که مسئولان این سازمان در گزارش سالانه خود به فهرست بلند بالای کارهای نکرده‌ی خود اعتراف نکرده و براساس آرمانهای انقلابی و واقعیت پویا و زنده‌ی مردمی انقلاب اسلامی دست به تحولات اساسی در سازمان صدا و سیما نزده‌اند، پای از میدان نقادی و پرسشگری بیرون نخواهیم کشید و با بیلان کارهای تشریفاتی قانع نخواهیم شد.”
این نخستین بار است که چنین سندی متعلق به سیاست‌های کلان صدا و سیما، به عنوان تنها تلویزیون رسمی کشور، منتشر می‌شود. در این سند به صراحت اعلام شده که برنامه‌های صدا و سیما نباید “سکولار”، “مروج چهره‌هایی نامناسب”، “مروج اختلاط زن و مرد” و “تحقیر خانه‌داری زنان” باشد.
در بخشهای دیگر این کتاب به کلیه تهیه‌کنندگان و مدیران صدا و سیما توصیه شده که در برنامه‌های خود تلاش کنند تا “تحقیر و تضعیف مدپرستی و تقلید از غرب” را به تصویر بکشند.
همچنین شبکه‌های استانی صدا و سیما، علاوه بر رعایت مواردکلی برشمرده در این کتاب باید تلاش کنند تا به صورت نامحسوس “هدایت دینی و انقلابی کشورهای مسلمان هم جوار” را انجام دهند.
از دیگر مواردی که تهیه‌کنندگان صدا و سیما موظف به رعایت آن هستند، نکاتی چون “تقبیح اختلاط زنان و مردان نامحرم”، “قبیح شمردن تجمل‌گرایی”، “جلب عواطف نسبت به شخصیت‌های اسلامی و انقلابی”، “ترویج عفاف و حجاب، “تقویت روحیه ظلم‌ستیزی” و “خنثی‌سازی و مقابله با تهاجم ماده گرایانه رسانه‌های استکباری” است.
در بخش دیگری از این کتاب از مسوولان صدا و سیما خواسته شده که “برنامه‌های مستند دینی، انقلابی مرتبط با ارزش‌های دفاع مقدس” را در ساعات “نامناسب، کم بیننده و غیرموثر” پخش نکنند.
از دیگر موارد مورد تاکید در این کتاب، بحث نامهای مورد استفاده در برنامه‌ها و شخصیت‌های مختلف است. این بحث مدت‌ها مورد اعتراض برخی از اقشار جامعه بود که چرا تمامی افرادی که نقش شخصیت‌های بد داستان‌ها را بازی می‌کنند، دارای نامهای اصیل ایرانی هستند. در این کتاب صراحتا از تهیه‌کنندگان خواسته شده است که برای انتخاب نام :” از اسامی ممتاز اسما و صفات خداوند، انبیا الهی، ائمه اطهار، فرشتگان، بزرگان اسلام و ایران، صفات، مکان‌ها، زمان‌ها، اجسام و اشیا معنوی و مقدس” استفاده کنند.
برنامه‌سازان صدا وسیما همچنین باید از به تصویر کشیدن مواردی چون “توجه به اقشار مرفه”، “واژه‌سازی خودسرانه”، “استفاده از زنان آرایش کرده”، به کارگیری موسیقی سبک‌سرانه” و “تبلیغ لوازم صحنه گران قیمت” امتناع کنند، زیرا تمامی این موارد در همه برنامه‌های صدا و سیما ممنوع است.
در بخش دیگری از این کتاب تولید برنامه‌های فرهنگی “سطحی و توام با غفلت‌زدگی”، تولید برنامه‌های هنری “خنثی و غیرهدفمند” و “ترویج دیدگاه‌های انحرافی در هنر” (نظیر تئوری هنر برای هنر) ممنوع اعلام شده است. در این کتاب همچنین “پخش موسیقی‌های بسیار محزون و بسیار تند که در کودک حالت رقص ایجاد می‌کند” ممنوع اعلام شده است.
در بخش ورزشی نیز چهره‌سازی ورزشکاران غربی بخصوص ورزشکاران آمریکایی و طرح مسائل زندگی شخصی ورزشکاران داخلی و خارجی ممنوع اعلام شده است.
در برنامه‌های مسابقه و سرگرمی نیز به تهیه‌کنندگان ابلاغ شده که پرداخت پول نقد ممنوع است و نباید مسابقاتی از صدا و سیما پخش شود که “موفقیت در آنها ربطی به مهارت‌ها و توانایی‌های فرد ندارد و اصطلاحاً متکی به شانس است.”
در بخش تبلیغات نیز نشان دادن افراد در حال “پرخوری و یا خوردن با حرص و ولع” ممنوع بوده و تبلیغ جایزه برای تشویق مخاطبان به خرید و مصرف نیز غیرمجاز اعلام شده است.
