کانون مدافعان حقوق بشر در گزارش وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه آبان با اشاره به اینکه “با بازداشت تعدادی از روزنامه‌نگاران در آبان ماه و در پی آن، موضع‌گیری‌های متضاد برخی مسئولان حکومتی، این گمانه تقویت شده است که روزنامه‌نگاران بازداشت شده، دستاویز رقابت‌های سیاسی درون حکومتی شده‌اند” هشدار داده است که “بیم آن می‌رود که این بازداشت‌شدگان در دوران تحقیقات مقدماتی، با فشارهای طاقت فرسای روانی برای اخذ اقرار و اعتراف علیه خود و اثبات ادعای بازداشت‌کنندگان قرار گرفته باشند”.
در گزارش این کانون که ریاست آن با شیرین عبادی، برنده جایزه نوبل و فعال حقوق بشرست،همچنین در مورد اهمیت “نحوه بازداشت و نگهداری متهمان در مرحله تحقیقات مقدماتی” سخن رفته است.
در بخشی از مقدمه این گزارش می خوانیم: “بر اساس قوانین و مقررات نظام جمهوری اسلامی ایران، نگهداری متهمان در سلول‌های انفرادی، مصداق بارز شکنجه روانی محسوب شده و ممنوع است اما متأسفانه مأموران امنیتی و قضایی همچنان از آن استفاده می‌کنند. این در حالی است که برخی مسئولان از طرح ادعای بازداشت‌کنندگان و دفاعیات بازداشت‌شدگان در دادگاه و در مرحله رسیدگی به اتهامات سخن گفته‌اند. بنابراین باید تصریح کرد که بازداشت‌شدگان پس از نگهداری در سلول‌های انفرادی برای زمان طولانی و همچنین قطع تماس با محیط بیرون، قطعاً در موضع و موقعیت برابر با بازداشت‌کنندگان نبوده و نخواهند بود.همانگونه که تاکنون، بارها شاهد بوده‌ایم، متهمان در سلول‌های انفرادی به‌دلیل عدم تحمل شرایط سخت و شکنجه‌های روانی، مجبور به اعتراف‌های خلاف واقع علیه خود و اقرارهای منطبق با خواسته‌های بازجویان شده‌اند که پس از آزادی از زندان، آن‌را تکذیب کرده‌اند. البته چنین اعتراف‌هایی بر اساس قوانین و شرع اسلام، فاقد اعتبار و ارزش حقوقی است؛ همانگونه که نزد افکار عمومی نیز قابل استناد و پذیرش نیست.
از همین رو نگهداری متهمان در سلول‌های انفرادی، از مهم‌ترین مؤلفه‌هایی است که نباید نادیده گرفته شود. اما متاسفانه در دادگاه‌هایی که شاهد برگزاری آنها بوده‌ایم، الزامات غیرحقوقی، مستند صدور احکام غیرعادلانه قرار گرفته است”.
کانون مدافعان حقوق بشر بر این اساس بر “لزوم رعایت اصول قانونی و شرعی در مرحله تحقیقات مقدماتی که مبنا و اساس دادرسی عادلانه است”، تأکید کرده و خواهان تحت تعقیب قرار دادن متخلفان شده است.
در گزارش ماه آبان ۱۳۹۴ همچنین خلاصه ای از وضعیت نقض حقوق بشر در ایران در آبان ماه ۱۳۹4 آمده است.
این گزارش که “مبنای آن اطلاعاتی است که در سایت‌ها و رسانه‌های مختلف درج شده و صحت آن به احراز رسیده” در سه بخش و به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر می شود.
متن این گزارش به شرح زیرست:
بخش اول – حقوق مدنی، سیاسی و فرهنگی
الف- وضعیت فعالان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی
۱) در این ماه حدود ۳۴ بازداشت شدند که بازداشت شدگان عبارتند از: آفرین چیت‌ساز، احسان مازندارنی، سامان صفرزایی و عیسی سحرخیز- ۴ روزنامه‌نگار-، سیامک نمازی- فعال مدنی-، صهبا فرنوش، نگار باقری، نوا منجذب، یاور حقیقت، نوید اقدسی، هلیا مشتاق، کیوان نیک آیین، پروین نیک آیین، یگانه آگاهی، متین جانمیان، عرشیا روحانی، نوید همت، ساناز اسحاقی، نیکا پاکزادان، فرزانه دانشگری و نغمه ذبیحیان- ۱۶ شهروند بهایی.
همچنین سیمین عیوض زاده- مادرامید علی شناس که در زندان به‌سر می‌برد-، هاشم زینالی- پدر سعید زینالی، دانشجویی که پس از حوادث ۱۸ تیر ۷۸ مفقود شده است-، رضا ملک- زندانی سیاسی سابق-، محسن شجاع- فعال مدنی- و تعدادی از شاگردان محمد علی طاهری در پی تجمع در مقابل زندان اوین، بازداشت شدند.
از سوی دیگر درپی اعتراض‌های خیابانی در مناطقی که آذری‌نشین است، تعدادی از شهروندان بازداشت شدند. همچنین سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران از دستگیری چند نفر- بدون ذکر نام و تعداد- به اتهام آنچه “اعلام فراخوان جهت ایجاد شرایط آشوب و التهاب درجامعه و تحریک آذری زبان‌های گیلان از طریق فضای مجازی می‌نامید”، خبر داد.
از سوی دیگر برخی خبرها از بازداشت سعید سلطانی و مقصود بصیرپور- ۲ فعال مدنی-، فاطمه مثنی- زندانی سیاسی سابق-، امین ایهاوند و مژگان عباس باشی- ۲ پیرو طریقت یارسان-، سید طه کریمی، امین الله دهمرده، امان الله بلوچی و حافظ عبدالرحیم کوهی- ۴ فعال مذهبی اهل سنت- حکایت دارند.
لازم به تذکر است که چند نفر از افراد بازداشت شده پس از مدتی با تودیع وثیقه بصورت موقت تا روز محاکمه از زندان آزاد شدند.
۲) هادی حیدری- کارتونیست- برای گذراندن یک سال حبس و جعفر عظیم زاده- فعال کارگری- برای گذراندن شش سال حبس، بازداشت و به زندان منتقل شدند. همچنین محمدرضا پورشجری با پایان دوره محکومیت از زندان آزاد و برای تحمل دو سال تبعید، به شهر یزد فرستاده شد.
۳) اسماعیل گرامی مقدم- عضو حزب اعتماد ملی- به ۵ سال حبس تعزیری، ریحانه طباطبایی- روزنامه نگار- به یک سال حبس تعزیری و دو سال محرومیت از عضویت در احزاب، گروه‌ها، دستجات سیاسی و فعالیت در رسانه‌ها و مطبوعات و فضای مجازی، سولماز ایکدر- روزنامه نگار- به سه سال حبس تعزیری و سیاوش علیخانی- هوادار گروه عرفان حلقه- به دوسال حبس تعلیقی محکوم شدند. همچنین حکم دو سال حبس محمدرضا نکونام- فعال مذهبی- تأیید شد.
۴) سیدعبدالرسول موسوی- فعال مذهبی-، زرتشت (اسماعیل) احمدی راغب- فعال مدنی- و سید منصور موسوی- فعال فرهنگی- به دادگاه احضار شدند. همچنین کورش زعیم- عضو جبهه ملی ایران-، جهانگیر سلیمی- حامی طریقت اهل حق- و پروین محمدی- فعال صنفی- به وزارت اطلاعات احضار شد. از سوی دیگر افسانه بایزیدی- دانشجو- که در بازداشت به‌سر می‌برد، تفهیم اتهام شد.
۵) رضا خندان، نسرین ستوده، شهین مهین فر و محمد نوری‌زاد برای چند ساعت بازداشت شدند.
ب- وضعیت حقوق فرهنگی
۱) پایگاه اینترنتی “یک بیست” و وبلاگ “صوفی جم خانه” مسدود شدند.
۲) تصویرهای پگاه آهنگرانی و باران کوثری- دو بازیگر سینما- از تیزرهای تلویزیونی حذف شدند.
۳) کنسرت رهبر ارکستر ترکیه در تهران لغو شد.
پ- سایر موارد نقض حقوق بشر
۱) در این ماه حداقل تعداد ۱۳ نفر اعدام شدند. اسامی اعدام شدگان که نام کامل برخی از آنان مشخص نشده است ولی مقام های قضایی یا رسانه های وابسته به دولت ایران یا سایت های خبری اعدام آنها را تأیید کرده اند، به شرح زیر است:
“ه.م”، “الف.ع” و “ن.ح” در شهرستان بافت و”ع.س” در ملاء عام در شهر خوی اعدام شدند. مقام‌های قضایی اتهام این افراد را تجاوز به عنف اعلام کردند. همچنین رسانه‌های وابسته به دولت ایران از اعدام دو نفر در ملاء عام در استان گلستان به اتهام تجاوز به عنف خبر دادند.
“حمید” و “قربانعلی” در زندان رجایی‌شهر اعدام شدند. رسانه‌های وابسته به دولت ایران اتهام این افراد را قتل عمد عنوان کردند.
همچنین برخی خبرها از اعدام “محمد یونس جمال الدینی” در زاهدان به اتهام قتل عمد، “برکت ملک رئیسی” در اصفهان به اتهام حمل و نگهداری مواد مخدر، “صیاد نریمانی” در تبریز به اتهام قتل عمد، “رحیم احمدی” در تبریز به اتهام قتل عمد و “محمد علی مرادی” در تبریز به اتهام قتل عمد حکایت دارند.
۲) رسانه‌های وابسته به دولت ایران از صدور حکم اعدام برای دو نفر- بدون ذکر نام- به اتهام قتل عمد خبر دادند. همچنین رسانه‌های وابسته به دولت ایران از تأیید حکم اعدام دو نفر در دیوان عالی کشور- بدون ذکر نام- به اتهام قتل عمد خبر دادند. برخی سایت‌های خبری نیز از تأیید حکم اعدام شهرام احمدی در دیوان عالی کشور خبر دادند.
۳) وضعیت برخی زندانیان همچنان ناگوار گزارش می‌شود، به گونه‌ای که تعدادی از آنان مانند امید کوکبی، ابوالقاسم فولادوند، آتنا دائمی، مصطفی (کیوان) داودی، زینب جلالیان، ریحانه حاج ابراهیم دباغ، سهیل بابادی، علیرضا گلی پور و گل محمد شاهوزهی بیمار هستند که نسبت به درمان و معالجه آنها اقدامی جدی صورت نگرفته است. همچنین سیدسراج الدین میردامادی، به‌دلیل مخالفت با زدن دستبند و پابند از اعزام برای درمان محروم شد. ماشالله حائری نیز بدون طی دوره درمان، به زندان بازگردانده شد.
۴) عباس لسانی به زندان شیراز و میثاق یزدان نژاد به زندان اوین منتقل شدند. لازم به توضیح است که این انتقال‌ها بدون ذکر علت مشخص و خلاف آیین نامه امور داخلی زندان‌ها صورت گرفته است.
بخش دوم – حقوق اقتصادی و اجتماعی
وضعیت اقتصادی و اجتماعی در ایران همچنان نامناسب گزارش می شود؛ به‌گونه‌ای که پرداخت‌های حقوق و مزایای کارگران شرکت سپنتا بین‌الملل خوزستان برای مدت ۱۲ ماه، کارگران آبداران شهرستان لنده در استان کهگیلویه و بویر احمد برای ۵ تا ۹ ماه، کارگران سیمان لوشان برای مدت ۱۲ ماه، کارگران کاشی کویر یزد برای مدت سه ماه، کارگران کارخانه “کومه ایران” برای مدت ۶ ماه، کارگران پیمانکاری شهرداری شوشتر برای مدت هشت ماه به تعویق افتاده است. همچنین پرداخت‌های حقوق و مزایای ۴۰ کارگر معدن پابدانا جنوبی برای مدت سه ماه، حدود ۶۰ کارگر شرکت عرف ایران برای مدت دو ماه، ۲۰۰ کارگر منطقه ویژه عسلویه برای مدت شش ماه، حدود ۸۰۰ کارگر کارخانه “لوله و نورد صفا” برای مدت پنج ماه، حدود ۸۰ کارگر پروژه سد تنگ سرخ یاسوج برای مدت ۸ ماه، ۳۰۰ کارگر شرکت معدنی نگین برای مدت دو ماه و نزدیک به ۲۰۰ کارگر کارخانه واگن پارس برای مدت چهار ماه تا زمان تهیه این گزارش به‌تعویق افتاده است.
۱) پنجاه کارگر کارخانه “فولاد قزوین”، سی کارگر شرکت “ت” و ۵۴ کارگر کارخانه “گاز کنترل پارس” از محل کار خود اخراج شدند. همچنین با تعطیلی واحد هفتم کارخانه سیمان تهران، ۱۱۳ کارگر پیمانکاری با دو ماه حقوق معوقه و تعطیلی “تبریز کف”، ۲۰۰ کارگر بیکار شدند.
۲) محل‌های کسب زهرا گلابیان و ذکرالله بابایی- دو شهروند بهایی- پلمپ شد. همچنین مأموران قضایی، اجناس کارخانه شیشه تراشی افراسیاب خانجانی- شهروند بهایی- را مصادره کردند.
بخش سوم- میراث فرهنگی و محیط زیست
اخبار منتشر شده از محیط زیست در آبان ماه، همچنان نشان از نامناسب بودن وضعیت این حوزه دارد؛ به‌گونه‌ای که کارشناسان از مسأله خشکسالی و بحران آب در برخی مناطق ایران و در پی آن از مسأله مهاجران خشکسالی سخن می‌گویند که می‌تواند در نتیجه آن، به فرونشست زمین در مناطق دیگر منجر شود.
۱) مقام دولتی از سدسازی‌ها، عدم توجه به حق آبه زیست‌محیطی و چاه‌های غیرمجاز، به‌عنوان عوامل تبدیل شدن تالاب جازموریان کرمان به یکی از کانون‌های اصلی تولید گرد و غبار در کشور یاد کرد.
خاتمه
کانون مدافعان حقوق بشر در پایان گزارش ماه آبان ۱۳۹۴، همچون گذشته با تأکید بر قوانین و مقررات داخلی و معاهدات بین‌المللی، اعلام می‌کند که هدف اصلی مأموران امنیتی از نگهداری متهمان در سلول‌های انفرادی در مرحله تحقیقات مقدماتی، اعمال فشار بر فرد بازداشت‌شده برای اخذ اعتراف علیه خود و البته براساس خواسته‌های بازجو است؛ موضوعی که خود مصداق شکنجه است.
شیرین عبادی
رییس کانون مدافعان حقوق بشر
اول آذر ماه ۱۳۹۴
