طرح نواب کرباسچی خوب بود؛ نمی دانم ایده انتقال کارکنان دولت از کیست اما حتما شکست می خورد؛ شهرسازی در زمان رضاخان موفق بود؛ پروژه مسکن مهر در نهایت شکست می خورد؛ مدل هدفمندی یارانه باید تغییر کند؛ چرا احمدی نژاد به سازمان ملل می‌رود ولی به مجمع تشخیص نمی‌رود و… . اینها حرف‌های یک تحلیلگر منتقد دولت ایران نیست. صحبت‌های مردی است که به دلیل نزدیکی زیاد به احمدی نژاد، دخترش او را ترک کرد و ترجیح داد به آلمان پناهنده شود.
مهدی کلهر، مشاور محمود احمدی نژاد و از چهره‌های سرشناس همراه وی در دولت نهم و دهم، دیروز در گفتگویی با خبرگزاری مهر نکاتی را مطرح کرد که کمتر کسی توقع شنیدن آن را از زبان وی داشت. او طرح مسکن مهر، که یکی از دستاویزهای دولت محمود احمدی نژاد از زمان طرح آن تا کنون برای مانورهای گوناگون تبلیغاتی بوده را “زائده ساختن برای شهرها” عنوان کرد و آن را “مُسکّن مقطعی” نامید که “گر چه در شکستن قیمت مسکن موثر بوده” اما در نهایت “ شکست خواهد خورد.”
محور گفتگوی مشاور رئیس جمهور با خبرگزاری مهر مشکلات شهر سازی در ایران ، پروژه انتقال پرسنل دولتی از تهران و طرح آمایش سرزمین در ایران بود. به نوشته خبرگزاری مهر، او در این گفتگوی مشروح و با تاکید بر اینکه “این موضوعات حاکمیتی است”، دلایل این امر را “عدم انتخاب شایسته وزیران و نمایندگان مجلس” و همچنین “عدم تعامل در سطوح بالای مسئولان و سیاست زدگی” برشمرد.
البته این اولین باری نیست که یکی از اعضای کابینه احمدی نژاد سخنانی از این دست مطرح می‌کند، اما فرق سخنان کلهر با دیگران در این است که او هنوز مشاور رییس جمهور است، در حالی که دیگر دولتمردان احمدی نژاد معمولا در جلسه تودیع خود لب به چنین سخنان انتقادآمیزی می‌گشودند. یکی از این وزرا داوود دانش جعفری است. کسی که در آخرین روز تصدی خود بر وزارت اقتصاد حرف‌هایی زد که اصلا به مذاق طرفداران احمدی نژاد وشخص او خوش نیامد. با این حال مهدی کلهر این وزیر سابق دولت احمدی نژاد را در قسمتی از مصاحبه خود به طور تلویحی یک “ حاکم مدبر و شجاع و آینده نگر” می‌داند. جایی که وی با انتقاد از اینکه موضوع آمایش سرزمین مصوب مجلس رها شد و پیگیری نشد، می‌گوید: “ این خیلی بد است که ما مصوبه آمایش سرزمین را داشته باشیم و حاضر نباشیم شهر جدید بسازیم من فکر می کنم این مشکل مربوط به کوتاهی ذهن برخی مسئولان ماست. انتخاب نقاطی در کشور برای شهرسازی کار مردم کوچه و بازار نیست ، کار حاکمان مدبر و شجاع و آینده نگر است.” و در جواب این سوال که آیا در دولت کسی با نظر او همراهی کرده است یا خیر تنها از منوچهر متکی و داوود دانش جعفری، وزیر وقت اقتصاد و دارایی دولت نهم یاد می‌کند.
او در این گفتگو طرح مسکن مهر را طرحی بی نتیجه می‌داند. چرا که به اعتقاد وی “تمام کسانی که این مسکن مهر را ارزان خریده اند، چندسال دیگر آنها را خواهندفروخت و یک سری سرمایه دار آن روز خواهند خرید و قیمت ها را بالا خواهند کشید و دوباره این داستان تکرار می شود.“ انتقاد دیگرمهدی کلهر به طرح مسکن مهر این است که مساحت در نظر گرفته شده برای هر واحد مسکونی در این طرح زیاد است. وی در این رابطه به مهر می‌گوید: “ یک زن و شوهر جوان خانه 25 متری نیاز دارند. این یعنی به جای یک میلیون و چهارصد هزار تا مسکن مهر می توانستید 3 برابر بسازید یعنی 4 میلیون و 500 هزار تا مسکن بسازید و همین موضوع قیمت مسکن را بسیار پایین می آورد.” این در حالی است که هم اکنون متوسط مساحت برای هر واحد مسکونی در این طرح 60 متر مربع است. گر چه کلهر می گوید«در اروپا اینگونه تعریف شده است که تا 25 متر برای زن و شوهر جوان و یک بچه 2 ساله هم کافیست»، اما هیچ اشاره‌ای به کمبود زمین و تراکم جمعیت در کشورهای اروپایی نمی‌کند. هم اکنون در اروپا میزان تراکم 70 نفر در کیلومتر مربع است که این عدد برای کشوری مانند ایران 40 نفر در کیلومتر مربع می‌باشد. کلهر با اشاره به بزرگ شدن شهر تهران می‌گوید: “ تهران بیمار شده است. الان دیگر نفس های آخر را می کشد.آنقدر شکمش چاق شده که فعلا دارند چربی های آنرا عمل می کنند، باید مواظب باشیم تهران زیر عمل نمیرد.”
مشاور احمدی نژاد معتقد است که دولت باید به جای وام خرید مسکن، به دادن وام اجاره مسکن بپردازد. او در این رابطه می‌گوید: “ آلمان بعد از جنگ جهانی دوم یک مارک وام به مسکن ساز برای فروش مسکن نداد ، بلکه برای اجاره مسکن وام داد. چون اگر در سن کار - از 25 تا 55 سالگی - افراد صاحب مسکن شوند، دنبال کار در کنار خانه می گردند بنا براین کارخانه را باید کنارمسکن ها بسازیم. در صورتیکه اگر فرد اجاره نشین باشد برای انتخاب کار و شغل در انتخاب مکان زندگی آزاد است و در 55 سالگی است که مردم به فکر داشتن مسکن می افتند.”
وی البته انتقاداتی را نیز به طرح انتقال40 درصد پرسنل دولتی از تهران وارد می‌کند و خاطر نشان می‌سازد “ مسئله خروج پرسنل از تهران و آگهی که دولت در این باره داده است کار اشتباهی است من برای آقای احمدی نژاد نوشته ام که راه حل این نیست.” او در حالی که عنوان می‌کند “ پرسنل برای تعطیلات به مسافرت تابستانی از تهران خارج می شوند ، اما باز خواهند گشت”، می‌گوید: “ به نظر من جای سئوال دارد از مدیریت کشور که چرا اینگونه به موضوع نگاه نمی کند و به جای آن یک بخشنامه صادر می کند که 40 درصد را یکدفعه بریزد بیرون، چه کسی چنین کاری کرده و کجای دنیا موفق بوده است. حتی در کشور شوروی سابق در مورد شهر مسکو اینگونه عمل نمی شد و بسیار نرمتر بود.”
وی با بیان این نکته که«اکثر فرمانداران می گویند از وقتی این طرح مطرح شده ما دچار مشکل شده ایم» از عدم توجه احمدی نژاد به مشاوره‌ها و نظرات او در این زمینه صحبت می‌کند و در جواب این پرسش که فکر می کنید چرا رییس جمهور به این مسایل توجه نمی کند، می‌گوید: “از آنها بپرسید چرا توجه نمی کنند نه از من. من در نامه به دکتر احمدی نژاد نوشتیم که بحث بسیار جدی است و بگذارید همه در این باره حرف بزنند و نظرات را هم بشنوید.این معضل فقط مربوط به کشور ما نبوده ونیست. این معضل در بیشتر کشورهای جهان بوده و هست و راه حل هایی هم ارائه شده و نتیجه داده است.” وی در این زمینه یاد آور می‌شود: “نمی توان از پایین تصمیم گرفت که تا پایان مرداد ماه 40 درصد کارمندان بیرون بروند. تا جاییکه من اطلاع دارم هنوز تعداد متقاضیان خروج از تهران به 5000 نفر نرسیده است.”
وی با بیان اینکه «اگر ما قدرت تشخیص نداشته باشیم که تعریف مدیریت چیست وضع ما از این بدتر خواهد شد» به تمجید از اجرای طرح نواب در دوره شهرداری کرباسچی می پردازد و می‌گوید: “ البته اشکالاتی داشت اما می شد اشکالاتش را برطرف کرد و با این روش کل ایران را نوسازی کرد. بدون سرمایه گذاری دولت.”
وی به طور مشخص درگیری‌های سیاسی را مانع تکرار شدن این طرح در نقاط دیگر کشور عنوان کرد. کلهر با بیان اینکه موضوع آمایش سرزمین باید فرا جناحی و فرا سیاسی صرفا باتوجه به مباحث عقلی و تجربی با دقت پیگیری شود، گفت: “ما در مناطق ترک نشین، کرد نشین، عرب نشین، در سیستان و بلوچستان و … در هر کدام می توانیم یک منطقه فرهنگی جداگانه داشته باشیم در حالیکه در حال حاضر سنندج حتی یک سینمای فعال ندارد اما یکی از بهترین دانشگاه ها و یکی از بهترین کتابخانه های کشور در سنندج است.”
مهدی کلهر همچنین با اشاره به سفرهای استانی هیات دولت و مصوبات آنها در 5 سال اخیر گفت: “مصوبات استانی عمدتا بسته به درخواست مردم و مسئولان استانی بوده است. مردم نگاه آمایشی ندارند ما نیازمند مسئولانی هستیم که جایگاه خود را درک کنند ، بچه در منزل اعلام می کند که گرسنه است اما این شما هستید که بودجه منزل را با غذای روزانه تنظیم می کنید آمایش یعنی نگاه مدیریتی از بالا. مدیریت کلان کشور متناسب با شرایط جهان و مزیتهای کشور باید شجاعانه ، یک طرح آمایش سرزمینی را مد نظر قرار دهد.”
طرح هدفمند کردن یارانه‌ها نیز یکی از موضوعاتی بود که مهدی کلهر در گفتگوی خود با خبرگزاری مهر به چند و چون آن در قالب موضوع آمایش سرزمینی پرداخت. طرحی که مردم ایران برای اولین بار زمانی مژده آن را از زبان احمدی نژاد شنیدند که وی در گفتگویی با محور مسایل اقتصادی با مشاور هنری خود در تلویزیون ایران، از آن به عنوان تحول بزرگ اقتصادی یاد کرد. حالا همان مشاور هنری در رابطه با این طرح می‌گوید: “ مدل هدفمندی یارانه ها باید تغییر کند.”
وی معتقد است: “ برای هدفمند کردن یارانه ها باید در هر منطقه دلیل و استدلال داشته باشیم و میزان یارانه هم مشخص باشد هم تشویقی و هم تنبیهی. این کار کار حاکمیت است ، یک گروهی که حتما باید در حاکمیت باشد و حتما شجاع باشد ، اینها را ببیند و برای مردم توضیح بدهد. این را نمی توان به تصمیمات مردم روستاها و شهرها در مصوبات استانی موکول کرد.”
مشاور رییس جمهور معتقد است که در این میان برای ورود و حضور موثر در بحث برنامه ریزی “ نخبگان دچار رخوت و نخوت شده اند” چرا که “نظام تشخیص اندیشمند واندیشه ورز و اندیشه باز در کشور ما وجود ندارد.” او می‌گوید: “مسوولیت این مشکل متوجه حاکمیت است.”
مهدی کلهر در گفتگو با خبرگزاری مهر، جدای از بحث مسکن، شهرسازی و آمایش به نکات دیگری نیز اشاره کرد که می‌تواند قابل توجه باشد. از جمله اینکه با توجه به اتفاقات یک سال اخیر ایران تاکید کرد: “ باید بررسی کنیم چرا این مسائل بوجود آمد، و اساسا حق کجاست؟ سیاه و سفید هم نباید ببینیم.”
وی همچنین با ذکر این مطلب که “ من از رفتار حسن آقا در مراسم سالگرد امام خوشم آمد.“ گفت: “ آدم باید بتواند فحش بخورد و چیزی نگوید. چه به جا و چه نابه جا.”
کلهر در قسمتی از این گفتگو به دیدارش با علیرضا بهشتی اشاره کرد و گفت : “علیرضا بهشتی که از زندان بیرون آمد محمد رضا بهشتی تماس گرفت و گفت علیرضا می گوید من از تمام آن طرفی ها فقط کلهر را قبول دارم و می خواهم صحبت کنم.گفت بیایید موسسه بابا و رفتم. 2 ساعت و50 دقیقه صحبت کردیم هر 40 دقیقه هم زنگ می زد به مهندس موسوی گزارش می داد مهندس هم می گفت: ادامه بده . آقای شرف الدین هم شاهد صحبت های ما بود.” وی می‌گوید “ گزارش تفصیلی این دیدار را هم به هیچ کس حتی احمدی نژاد ” هم نداده است.
وی خاطر نشان می‌کند: “من اولین کسی بودم که به آقای احمدی نژاد گفتم چرا به جلسات مجمع تشخیص مصلحت نظام نمی روی، گفت من خوشم نمی آید . گفتم لازم نیست خوشتان بیاید مگر شما سازمان ملل می روید از همه خوشتان می آید؟ ملت به شما رای داده و حقوق می دهد که در جلسات مجمع تشخیص مصلحت نظام شرکت کنید.”
یکی از نکات قابل توجه گفتگوی مشاور رییس جمهور با خبرگزاری مهر در این است که وی در در قسمتی از سخنان خود به طور مشخص بر مساله‌ای تاکید می‌کند که بارها احمدی نژاد به عدم اعتقادش به آن اذعان کرده است. مهدی کلهر با تاکید بر نقش مثبت حضور احزاب در فضای سیاسی می‌گوید:” ما یک مقدار تربیت سیاسی نیاز داریم. من حرف احمد توکلی را قبول دارم که می گوید جای حزب خالی است. “
کلهر تمام این مسایل را در حالی مطرح می‌کند که تاکید دارد: “ اینجا مهدی کلهرهستم نه مشاور رئیس جمهور”. با این حال وی به روشنی مشخص نمی‌کند آیا منظور سخن او این است که در مقام مشاور رییس جمهور چنین اعتقاداتی ندارد یا اینکه در این کسوت اجازه طرح چنین مسایلی به وی داده نمی‌شود؟
