ایران، امپراتوری نوظهور

واشنگتن پست
واشنگتن پست

» تحلیل واشنگتن پست از پیشروی‌های ایران در منطقه

با وجود اینکه حرکت ایران به سمت سلاح هسته‌ای باعث درگیری بزرگی میان کاخ سفید و کنگره شده است، اما حرکت ایران به سمت استیلا بر جهان عرب به میزان زیادی نادیده گرفته شده. در واشنگتن که این‌گونه است و عرب‌ها هم این را متوجه شده‌اند. کشورهای طرفدار آمریکا، خصوصا کشورهای خلیج فارس، عمیقا نگران هستند.

این هفته شورشیان حوثی، تحت حمایت ایران، کنترل دولت یمن را در دست گرفتند. آن ها در ماه سپتامبر، صنعا، پایتخت این کشور را به تصرف خود درآوردند. روز سه‌شنبه، کاخ ریاست‌جمهوری را گرفتند. روز پنجشنبه، رئیس‌جمهور را مجبور به استعفاء کردند.

حوثی‌های شیعه در این کشور سنی‌نشین در اقلیت هستند ولی در عین حال ماموران ایران شیعه هستند که به آن‌ها سلاح، آموزش و مشاوره می‌دهد. شعار آن‌ها، الله اکبر. مرگ بر آمریکا. مرگ بر اسرائیل؛ حتی می‌شد این شعارهای را به فارسی نوشت.

چرا باید از کودتا نگران باشیم؟ اولا این‌که برای حمایت از هواپیماهای بدون سرنشین علیه القاعده در شبه‌جزیره عربستان به دولت یمن وابسته‌ایم. اکنون معلوم نیست حتی بتوانیم سفارت خود در یمن را حفظ کنیم. دوم این‌که، استیلای ایران تهدیدی مرگبار برای متحدان و منافع ما در تمام خاورمیانه است.

در سوریه هم قدرت ایران به طور مشابهی در حال افزایش است. حاکمان ایران، رژیم بشار اسد را با فرستادن سلاح، پول و سپاه پاسداران و دادن دستور به حزب‌الله برای جنگیدن در کنار آن‌ها نجات دادند. آن‌ها پیروز شدند.

یکشنبه گذشته در بلندی‌های جولان، استیلای ایران بر سوریه بیش از پیش مشخص شد. یک هلیکوپتر اسرائیلی به بخش سوری حمله کرد. کشته‌شدگان نَه سوری، بلکه مبارزان حزب‌الله و اعضای سپاه پاسداران ایران بودند. آن‌ها در بلندی‌های جولان چه می‌کردند؟ دولت ایران گفته، مشاوره می‌دهند. در مورد چه؟ سه روز قبل، رهبر حزب‌الله تهدید به حمله کرده بود. به نظر می‌رسد، تهران با استفاده از کنترل بر سوریه و حزب‌الله، جبهه خود علیه اسرائیل را تشکیل داده است.

اسرائیل می‌توانند هر حمله‌ای را دفع کند. اما کشورهای بسیار ثروتمند و بسیار ضعیف خلیج فارس نمی‌توانند. در شمال و مغرب می‌بینند که ایران در حال تشکیل هلال شیعه از مدیترانه، عراق، سوریه و لبنان است. در جنوب و مشرق، نایبان ایران کنترل یمن را بدست گرفته‌اند.

سعودی‌ها با تنها راهی که می‌شناسند در حال مبارزه‌اند و آن‌هم تولید انبوه نفت و پایین آوردن شدید قیمت است که فشار بسیاری بر ایران وارد می‌آورد. ایران برای حفظ بودجه خود به نفت ۱۳۶ دلاری نیاز دارد. قیمت امروز نفت زیر ۵۰ دلار است.

با این حال به نظر می‌رسد دولت اوباما استیلای ایران بر سوریه را پذیرفته است و به نیویورک تایمز گفته است، باید در هدف قبلی مبنی بر حذف بشار اسد تجدید نظر کرد.

این برای عربستان و کشورهای خلیج فارس کابوس است. آن‌ها درگیر یک کشمکش منطقه‌ای با ایران شده‌اند و در حال باختن هستند: باخت یمن، باخت لبنان، باخت سوریه و مشاهده به سلطه درآمدن عراق توسط ایران پس از خروج آمریکا از این کشور.

این کابوس با هسته‌ای شدن ایران درآمیخته‌ است. سعودی‌ها متوجه شده‌اند که آمریکا بی‌خبر از آن‌ها با ایران در حال مذاکرات پنهانی بوده است. می‌توانند ببینند که مذاکرات به چه سمتی می‌رود – قبول ایران به عنوان کشوری در آستانه دستیابی به سلاح هسته‌ای.

باراک اوباما گفته بود، کاهش تحریم‌ها فقط یک امیتاز موقت برای دادن فرصت به مذاکرات است. دوبار مهلت گذشته شده است. دو بار تحریم‌های جدیدی اعمال نشده و فقط مذاکرات بدون هیچ قید و شرطی تمدید شده است.

متحدان منطقه‌ای – عربستان و کشورهای خلیج فارس، اردن، مصر و اسرائیل - بسیار نگران هستند. تهران به وضوح در حال پیشروی در خاک و پیشروی به سمت هسته‌ای شدن است و به نظر می رسد به هر دو هدف خواهد رسید.

نوشته چارلز کراتهمر

منبع: واشنگتن پست - 22 ژانویه 2015