قوه قضائیه جمهوری اسلامی ، دو روز پس از سفر محمود احمدی نژاد به ایالات متحده، حکم آزادی دو کوهنورد آمریکایی محبوس در زندان اوین را صادر کرد. رئیس دولت، 5 شنبه هفته گذشته را موعد آزادی آن ها اعلام کرده و قرار بود در سفر روز دوشنبه خود به نیویورک آن ها را شخصا به مقامات آمریکایی تحویل دهد.
ساعت 3 بعد از ظهر روز گذشته، لیویا لئو اگوستی و یحیی بن عبدالله بن سالم آل فنه العریمی با دو اتومبیل وارد محوطه زندان اوین در تهران شدند تا دو کوهنورد آمریکایی را از مقامات قضائی جمهوری اسلامی تحویل بگیرند. سفیر سوئیس ـ– حافظ منافع ایالات متحده در ایران - و سفیر عمان –ـ واسطه آزادی جوانان آمریکایی – پس از آن توانستند به استقبال شین بائر و جاشوا فتال بروند که ظهر روز گذشته ،رئیس شعبه 36 تجدید نظر دادگاه انقلاب، موافقت کرده بود تا قرار بازداشت آنان به قرار وثیقه “یک میلیون دلاری” تبدیل شود .
در همین ارتباط مسعود شفیعی ، وکیل این دو کوهنورد 29 ساله، در گفتگو با خبرگزاری ایسنا، دولت عمان را به عنوان تامین کننده وثیقه صادر از سوی دادگاه معرفی کرد. شفیعی افزود: “صبح چهارشنبه در شعبه ۳۶ دادگاه تجدید نظر مستقر در دادگاه انقلاب حضور یافتم و موافقت شعبه مذکور مبنی بر تبدیل قرار بازداشت به وثیقه را اخذ کردم.”
حکم آزادی این دو کوهنورد 32 روز پس از آن صادر شد که شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب تهران، شین بائر و جاشوا فتال را به خاطر “ورود غیر مجاز به خاک جمهوری اسلامی” به سه سال حبس و به اتهام “جاسوسی به نفع سرویس اطلاعاتی آمریکا” به ۵ سال حبس محکوم کرده بود.
از یک میلیون دلار تا ده هزار دلار
شهریور سال گذشته، سارا شوورد، دیگر کوهنورد بازداشتی نیز با میانجیگری سلطان قابوس- حاکم عمان – با قرار وثیقه 500،000 دلاری توانسته بود از زندان اوین آزاد شود. جالب اینکه سایت دست راستی عصر ایران روز گذشته با حذف دو صفر مبلغ این وثیقه ها، آن ها را به 10 هزار دلار و 5 هزار دلار تقلیل داد.
بنا بر گزارش خبرگزاری ها این دو کوهنورد بلافاصله پس از آزادی از زندان به سمت فرودگاه مهرآباد تهران حرکت و از آن جا ایران را با یک هواپیمای اختصاصی به سمت عمان ترک کردند. آن ها قرار است از آسمان عمان رهسپار خانه های خود در ایالات متحده شوند. در دو سال گذشته نشریات غربی، به کرات بازداشت شهروندان آمریکایی از سوی نیروهای نظامی جمهوری اسلامی و محبوس کردن آن ها برای نزدیک به 800 روز را یک گروگان گیری توصیف کرده اند.
این زمان تقریبا دو برابر مدت زمان مشهور ترین گروگان گیری دیپلماتیک قرن بیستم است. 13 آبان 1358 دانشجویان خط امام به سفارت ایالات متحده حمله کردند و 66 دیپلمات آمریکایی را به اسارت خود در آوردند و پس از 444 روز آنها را آزاد کردند. این گروگان گیری باعث شد تا رئیس جمهور وقت ایالات متحده ـ– جیمی کارتر-ـ با دردسرهای سیاسی زیادی در آمریکا روبرو شود؛ امری که باعث شکست او در انتخابات ریاست جمهوری سال 1980 شد.
قوه قضائیه؛ مانع مانور تبلیغاتی دولت
ناظران سیاسی می گویند ورق برگشته است و پس از 31 سال، سرشکستگی سیاسی این آخرین گروگان گیری، نصیب رئیس دولت مستقر جمهوری اسلامی شده است. گفتنی است هفته گذشته محمود احمدی نژاد، مقابل دوربین تلویزیون NBC آمریکا قرار گرفت تا آزادی کوهنوردان طی “دو روز” را وعده دهد. اما پنج شنبه گذشته، دستگاه قضائی اجازه نداد رئیس دولت به وعده اش عمل کند.
یک روز پیش از آن، اداره کل روابط عمومی و تشریفات قوه قضاییه در راستای بی اعتبار جلوه دادن اظهارات محمود احمدی نژاد اطلاعیه ای منتشر کرد مبنی بر اینکه” هرگونه اطلاع رسانی در این باره از ناحیه سایر افراد موجه نیست.“ دستگاه قضایی گفته بود درخواست وکیل پرونده برای “صدور قرار وثیقه” در دست بررسی است.
اخبار تایید نشده حاکی از آن است که احمدی نژاد قصد داشت پس از آزادی شهروندان آمریکایی، برای بهره گیری تبلیغاتی از این ماجرا، همزمان با سفر روز دوشنبه به نیویورک، شخصا آن ها را به ایالات متحده تحویل دهد. با این حال قوه قضائیه “قاضی دوم” این پرونده را تا روز سه شنبه به مرخصی فرستاد تا محمود احمدی نژاد با دستان خالی در فرودگاه “جان اف کندی” فرود آید.
در یک هفته اخیر، اشتیاق احمدی نژاد برای این مانور ناکام تبلیغاتی، سر و صدای بسیاری از رسانه های های اصولگرا را نیز در آورده است. روز گذشته نیز سایت عصر ایران پس از آزادی کوهنوردان آمریکایی در مطلبی با عنوان «آقای احمدی نژاد در آمریکایی هم آزاد شدند، لطفا به زندانیان ایرانی هم بپردازید»، تلویحا وی را “رئیس جمهور شهروندان آمریکایی” نامید.
داستان بازداشت
جوانان آمریکایی ،هشتم تیر ماه سال 88 ، در حوالی مرز ایران و عراق در اقلیم کردستان عراق ، توسط نیروهای نظامی جمهوری اسلامی بازداشت شده بودند. هفته نامه “ نیچر” در گزارشی خبر از شلیک هوایی فرماندهان سپاه کردستان ایران برای ترساندن آنان داده بود.
این کوهنوردان که از نخبگان دانشگاه مشهور برکلی در کالیفرنیا به شمار می آیند طی سال ها کنش گری مدنی از زاپاتیست های مکزیک حمایت کرده بودند تا به حقوق خود دست یابند. همچنین سارا امیلی شورد و نامزدش شین بائر از زمان آغاز جنگ عراق به سازماندهی تظاهرات خیابانی علیه سیاست های بوش دوم مشغول بوده اند.
فشار بر “آدم های خوب”
اواسط تابستان سال گذشته الکس برادر جاشوا که در سوئد زندگی می کند نیز به نیویورک تایمز گفته بود: “امکان نداشت چنین اتفاقی برای آدم هایی خوبتر از این سه تن رخ دهد، این ها آدم هایی هستند که به راستی می خواهند جهانی را که در آن زندگی می کنیم بهبود بخشند، شین ژورنالیست است، سارا یک معلم و جاشوا طرفدار محیط زیست.”
طی این دو سال گزارش های متعددی پیرامون فشار های روانی و شکنجه سفید این شهروندان آمریکایی توسط بازجویان سپاه و وزارت اطلاعات منتشر شده است. اوایل تیرماه روزنامه شرق با انتشار گزارشی نوشته بود:” مادران شین باور و جاشوا فتال به همراه سارا شورد پنجشنبه گذشته با شرکت در یک کنفرانس خبری در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک با ابراز نگرانی از وضعیت آنها به منظور پیگیری‌های بیشتر، از دیدار خود با بان‌کی مون، دبیرکل سازمان ملل متحد، در این باره خبر دادند. در همین حال آنها در نامه‌ای خطاب به احمد شهید، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در ایران، خواستار انجام تحقیقات درباره آنچه «بازداشت غیرقانونی فرزندانشان» خواندند، شدند.”
سارا شورد در ماه خرداد در مصاحبه با تلویزیون بی بی سی از ضرب و شتم دو جوان آمریکایی محبوس در زندان اوین شدیدا ابراز نگرانی کرده بود. وی در توضیح دو مورد از سوء رفتار های زندان بان ها با شهروندان آمریکایی، به “هل” داده شدن جاش فتال از پله ها به پایین توسط یک نگهبان “به خاطر برداشتن غذای اضافه” و همچنین کوبیده شدن سر شین بائر به دیوار سخن گفته بود؛ امری که باعث خونریزی سر نامزد سارا شورد شده بود.
اعتصاب غذا در “هتل”
با این حال روابط عمومی نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل متحد اظهارات سارا شورد در مورد وضعیت دو زندانی دیگر آمریکایی و تکرار آن توسط بستگان‌شان را رد و تاکید کرده بود:” دیدگاه‌های قبلی خانم سارا شورد، استانداردهای بالای رفاهی و اخلاقی در زندان‌های جمهوری اسلامی ایران و به‌‌ویژه زندانی که دو آمریکایی در آن به سر می‌برند را تایید کرده است.”
هفته گذشته محمود احمدی نژاد نیز به شبکه NBC گفته بود شرایط آن ها در زندان همانند “اقامت در هتل” است.
با این حال وی توضیح نداده بود که چرا در اردیبهشت ماه گذشته، این دو جوان آمریکایی در اعتراض به شرایط خود در اوین به اعتصاب غذای هفده روزه دست زدند.
اوایل خردادماه گذشته، مادران آن ها نیز اعلام کردند در همراهی با فرزندانشان به اعتصاب غذا دست خواهند زد.
سال گذشته هیلاری هاوارد، نویسنده نیویورک تایمز در سالگرد دستگیری این سه آمریکایی با نورا شورد مادر سارا شورد پیرامون حال و هوای وی پس از بازداشت دخترش گفتگو کرد. نورا که پرستار بیمارستان است گفته بود پس از شنیدن خبر برای دو ماه گیج بوده است.او پس از آن کل زندگی اش را تعطیل و کار و شغلش را رها کردتا به مینه سوتا برود و با مادر شین بائر زندگی کند. دو ماه بعد از آن، سیدنی مادر شین نیز شغلی را که برای هجده سال آن را اداره کرده رها کردتا پیگیر وضعیت فرزند خود شود.
واکنش شخصیت های جهانی
در دو سال اخیر بسیاری از چهره های مشهور سیاسی و روشنفکران بین المللی همچون دزموند توتو برنده جایزه صلح نوبل اهل آفریقای جنوبی، حنان عشراوی، وزیر پیشین حکومت خودگردان فلسطین، رابرت برگنو، رئیس دانشگاه برکلی در کالیفرنیا، سر ریچارد برنسن، بنیانگدار صنایع ویرجین در بریتانیا و آمریکا، فرناندو هنریک کاردوسو، رئیس‌جمهور پیشین برزیل، ذکی شهاب، نویسنده و روزنامه‌نگار معروف فلسطینی، نوآم چامسکی زبان‌شناس و استاد علوم سیاسی، الا گاندی، فعال حقوق بشر از آفریقای جنوبی و نوه ماهاتما گاندی رهبر استقلال هند، بتی ویلیامز و مایرید ماگویر، دو برنده جایزه صلح نوبل، از جمهوری اسلامی خواسته بودند شهروندان امریکایی را آزاد کند.
حتی بهار امسال محمد علی کلی، بوکسور افسانه ای سنگین وزن جهان با نگارش نامه ای خطاب به آیت الله خامنه ای از وی خواسته بود از خود “عطوفت” نشان دهد.
