کوروش سلیمی
در حالی که افزایش فشارهای خارجی، سیاست خارجی جمهوری اسلامی را در آخرین سال دولت محمود احمدی نژاد موضوع انتقادهای آشکار و پنهان نیروهای داخلی جمهوری اسلامی قرار داده است، سخنگوی وزارت خارجه، در مواجه با خبرنگاران سخت ترین روز خود را گذراند و در مقابل سئوال های متعدد به پاسخ های غیرشفاف، کوتاه و محتاطانه اکتفا کرد.
به گزارش منابع خبری، دراین نشست از حسینی پرسیده شد: در روزهای اخیر شاهد تناقض آشکار در بحث پرونده هسته ای ایران بودیم. از سویی البرادعی و سخنگوی آژانس اعلام کردند ایران حاضر به پاسخگویی به مطالعات ادعایی شده است، اما از سوی دیگر وزیر امور خارجه گفته تهران حاضر نیست به مطالعات ادعایی پاسخ دهد.
در برابر این سئوال سخنگوی دستگاه دیپلماسی دولت نهم، تناقض را بی پاسخ گذاشت و گفت ما “مرحله مدالیته و مطالعات ادعایی را پشت سر گذشته ایم، شش موضوع را حل وفصل کردیم و ارزیابی خود را ارائه نمودیم. گفت وگوهای هفته گذشته و هفته جاری هم، در چارچوب همکاری های میان ایران و آژانس بوده است”.
خبرنگاری از حسینی پرسید: اگر البرادعی در ماه ژوئن در گزارش خود اعلام کند که گفت وگوهای ایران و آژانس برای پاسخ به مطالعات ادعایی بوده است در این صورت؛ ارائه اسناد و ادعاهای جدید به ایران چگونه در چارچوب همکاری های عادی یک عضو با آژانس قرار می گیرد؟
دستیار ویژه وزیر امورخارجه پاسخ داد: طرح موضوع می تواند در چهارچوب همکاری های ایران و آژانس صورت گیرد؛ اما این تنها یک فرض است.
خبرنگار [احتمالا از روزنامه کیهان] گفت: “این یک فرض نیست بلکه اظهارات رسمی البرادعی و دیگر مقامات آژانس است” و حسینی جواب داد: درباره آنچه آژانس نسبت به محتوای مذاکرات هفته آینده گفته است از خودشان بپرسید؛ ما موضع خودمان را می گوییم و شما تنها موضع ما را بشنوید.
کیهان در گزارش همین سئوال و جواب نوشته: حسینی بررسی موضوعات ادعایی در سفر هاینونن به تهران را تائید نکرد و در عین حال خبر داد ایران اعلام آمادگی کرده است که اگر آژانس بخواهد موضوعی را مطرح کند، زمانی برای طرح و بررسی آن مقرر شود.
خبرنگار به سئوال هایش درباره سفر هاینونن به تهران ادامه داده و این احتمال را مطرح کرده که او این هفته هم باز گردد و موضوع مذاکراتش هم، مطالعات ادعایی باشد. او سپس از سخنگوی وزارت خارجه خواسته پاسخ اری یا نه بدهد. اما وی جواب داده درخصوص مطالعات ادعایی، ایران ارزیابی خود را به موقع به آژانس منعکس کرده است.
سخنگوی وزارت خارجه درخصوص توقیف محموله هسته ای نیروگاه بوشهر در مرز ایران و جمهوری آذربایجان هم گفته: طرف روسی براساس مسئولیتی که دارد تلاش می کند تا این محموله به ایران منتقل شود.
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ سئوالی درباره اظهارات مقامات آمریکایی درباره احتمال حرکت نظامی علیه ایران هم گفت: گیتس و چنی مسائلی را مطرح کرده اند. اما براین باوریم مقامات آمریکا که در عراق وامانده اند و در منطقه و در داخل کشورشان با مشکلاتی مواجه اند، بعید است تصمیم داشته باشند خود را وارد یک مهلکه جدید بکنند. خودشان می دانند پیامدهای چنین اقدامی برای منطقه و جهان ناگوار است.
برکناری نماینده ویژه
حسینی وقتی با سئوالی درباره برکناری مهدی صفری، نماینده ویژه ایران در دریای خزر روبرو شد باز هم از پاسخ فرار کرد و گفت در حال حاضر مسئولیت این کار به عهده آقای شیخ عطار است. هیچ تغییری در سیاست ایران حاصل نشده است؛ آقای شیخ عطار با توجه به اینکه در کشورهای مشترک المنافع مسئولیت دارند این کار را دنبال می کنند.
سخنگوی وزارت خارجه که آشکارا سعی می کرد از زیر سئوال هائی درباره بحرخزر بگریزد درباره نشست اخیر کشورهای حاشیه دریای خزر برای تعیین رژیم حقوقی این دریا اظهار داشت: این روندی است که به طور تدریجی از گذشته ادامه داشته است. در نشست اخیر در تهران به توافقاتی دست یافته اند و در باکو نیز این توافقات پیگیری می شود.
خبرنگاران درباره قطع همکاری بانک های سوییس و محدود کردن دارائی های ایران و بستن حساب افراد مشخصی از مقامات پرسیدند. جواب این بود: آنچه که از سوی برخی کشورها صورت گرفته مرتبط با قطعنامه اخیر شورای امنیت است که با صدور اعلامیه ای نیز تلاش برای اجرای آن اعلام شده است.
وی در عین حال گفت این اقدام سوئیس ارتباطی با همکاری های دو کشور در زمینه انرژی ندارد و طرفین در خصوص اجرای توافق گازی صورت گرفته در جریان سفر وزیر خارجه این کشور به تهران جدی هستند.
سوء تفاهم های کوچک
در این جلسه هفتگی آزار دهنده که هیچ سئوال و خبر خوشی حتی از سوی روزنامه های دولتی مطرح نشد، حسینی درباره اخراج ایران از نمایشگاه دفاعی مالزی با اشاره به بیانیه مطبوعاتی سفارت ایران در کوالالامپور، گفت: حضور طرف ایرانی با موافقت و هماهنگی طرف مالزیایی صورت گرفت و طرف ایرانی در افتتاحیه و در روز اول این نمایشگاه حضور داشت.
سخنگو در ادامه گفت: در روز دوم بین طرف شرکت کننده ایرانی و طرف مالزیایی سوء تفاهم کوچکی بروز کرد که سفارت ایران بلافاصله برای حل وفصل آن اقدام کرد، ولی متاسفانه با پافشاری مقامات مالزیایی و موضعی که اتخاذ کردند، مواجه شد.
حسینی در پاسخ سئوالی درباره احتمال حضور، پنج انگلیسی که در عراق گروگان گرفته شده اند در تهران و نگهداری آنان توسط سپاه پاسداران گفت: رسانه های صهیونیستی مطالب کذب منتشر می کند و این مساله را نیز از منبع موثقی مطرح نکرده است. همه نسبت به بازداشت های غیرقانونی، شکنجه ها و انتقال هایی که کشورهای غربی به نقاط نامعلوم دارند، آشنا هستند.
سئوال ناراحت کننده دیگر برای سخنگوی وزارت خارجه که به گفته خبرنگاران حاضر نامطمئن تر از همیشه بود و بعد از جلسه شایعه تغییرش بر زبان ها افتاد مربوط به گفته های مشاور امنیت ملی عراق درباره ایران و سوریه بود که گفت: متاسفم که اعلام کنم این روزها شنونده برخی مواضع از سوی برخی دوستان و برادران عراقی هستیم که منطبق با واقعیت های مناسبات ایران و عراق و حمایت های بی دریغ ایران از ملت و دولت عراق نیست. این گونه اظهارات نه نفعی به حال وضعیت جاری عراق دارد و نه تامین کننده منافع ملی این کشور است. و همین جا بود که اعلام داشت المالکی قرارست به تهران بیاید و برنامه سفر ایشان هم تهیه شده اما زمانش مشخص نیست. درباره دور آتی گفت وگوهای ایران و آمریکا هم گفت هنوز زمان آن مشخص نیست که آن را مشخص می کنیم.
یکی از خبرنگاران پرسید که آیا تایید می کنید که مذاکرات ایران و آمریکا درباره عراق به حالت تعلیق درآمده است. وی گفت: مواضع ما در خصوص گفت وگوها هیچ تغییری نکرده و گفت وگوها به خاطر مسائل امنیتی عراق و با حضور دولتمردان عراقی است.
چند دقیقه بعد نوشته روزنامه المستقبل مطرح شد مبنی بر اینکه ایران پنج هزار سپاهی در لبنان دارد؛در اینجا سخنگو گفت هیچ نیروی سپاهی در آنجا وجود ندارد و آنها می توانند هر چه از این نیروها در آنجاست را بیرون کنند.
به نظر خبرنگاران حاضر شاید مشکل ترین بخش این مصاحبه مطبوعاتی وقتی بود که خبرنگار کیهان درباره احتمال گفت وگوی سوریه و اسرائیل پرسید و جواب شفاف خواست اما حسینی در جواب به سیاست دوران حافظ اسد اشاره کرد و گفت بلندی های جولان از سوی رژیم صهیونیستی اشغال شده و باید بدون هرگونه پیش شرطی به صاحب اصلی اش برگردانده شود و هر قدر که کشورهای اسلامی موفق به آزادسازی سرزمین هایشان شوند مایه خرسندی ما نیز خواهد بود، ضمن اینکه نتیجه مقاومت سوریه، قطعا ملت های دیگر را نیز به تداوم مقاومت تا آزادی سرزمین هایشان تشویق می کند.
اما پس گرفتن تبلیغات هفته گذشته رسانه های دولتی هم در مورد اینکه هند توصیه های آمریکا را نادیده گرفته و در سفر رییس جمهور ایران به خط لوله صلح می پیوندد، کار ساده ای نبود گرچه حسینی در پاسخ به سؤالی در این باره اهمیت سفر هند را تکذیب کرد و گفت: البته مقصد اصلی این سفر سریلانکا است، در حاشیه سفر به سریلانکا رئیس جمهور سفری غیررسمی و چند ساعته به هند و پاکستان خواهد داشت و طبعا موضوع خط لوله صلح از مذاکرات مقامات ایرانی با مقامات هندی و پاکستانی خواهد بود.
یک خبرنگار دولتی در پایان جلسه احتمالی در مورد میانجیگری ایران بین سوریه و سعودی را مطرح کرد که حسینی بدون تکذیب خبر میانجی گری ایران بین دو کشور عربی که با روحیات و سیاست های اعراب کاملا مخالف است گفت: ایران آماده است تا در این زمینه گام هایی را نه به عنوان میانجی بلکه به عنوان کشوری که با هر دو طرف روابطی حسنه دارد، بردارد.