چند روز پس از سخنان رهبر و رییس‌جمهوری اسلامی پیرامون لزوم توقف فعالیت سپاه در عرصه سیاست٬ نماینده ولی‌فقیه در استان اصفهان هم بار دیگر بر این مساله تاکید کرد. هم‌زمان اما مشاور فرمانده سپاه٬ گفته است که تمام جریان‌های سیاسی مدیون این نهاد هستند.
یوسف طباطبائی‌نژاد٬ نماینده ولی فقیه در استان اصفهان٬ در خطبه‌های نماز جمعه این هفته گفته است که “سپاه نباید در کارهای سیاسی چون انتخابات دخالت کند اما سپاه باید سیاستمدار باشد… سپاه نباید در مسائل جزئی سیاسی دخالت کند چون سپاه از مردم است و اگر مثلاً در انتخابات از کسی حمایت و یا دفاع کند طبیعی است که گروهی از مردم از آنها دل زده می‌شوند”.
اما حمیدرضا مقدم‌فر٬ مشاور فرمانده سپاه و مدیرعامل سابق خبرگزاری فارس٬ در همین زمینه گفته است: “اینکه سپاه وارد جناح‌بندی‌ها، احزاب و جریان های سیاسی شود در واقع ظلم به خود سپاه است. چرا که شان سپاه یک شان ملی و در شان انقلاب اسلامی است و اینکه خود را محدود به یک جریان، طیف، تفکر خاص یا حزب خاص کند ظلم به خود سپاه است لذا باید تاکید کرد که سپاه فراتر از این بحث‌ها است… شان سپاه حزبی نیست و کاملا از این بحث‌ها جدا است. اما بالاخره شان سپاه حفاظت از انقلاب و دستاوردهای آن است که این از وظایف حداقلی این نهاد به شمار می‌رود و این نیازمند شناخت کامل جریان‌ها است.آیا واقعا با توجه به وظیفه خطیر سپاه پاسداران در حفاظت از انقلاب این نهاد نباید جریان‌شناس و سیاسی باشد؟ امام خمینی (ره) به خوبی به این سوال پاسخ دادند. ایشان می‌فرمودند سپاه در عین نظامی بودن سیاسی و فرهنگی است و صرفا نظامی نیست. مقام معظم رهبری هم به این نکته تصریح دارند یعنی ماهیت سپاه نظامی بودن نیست و یک بُعد آن نظامی است”.
حسن روحانی٬ رییس دولت یازدهم٬ در جمع فرماندهان سپاه پاسداران٬ سپاه را مجموعه‌ای مفید به حال کشور دانسته و از این نهاد خواسته بود که به دولت کمک کند٬ زیرا: “سپاه شرایط کشور و دولت را به خوبی می‌داند چون ما کشوری هستیم که ۲.۵ میلیون بشکه نفت می‌فروختیم و امروز این رقم به کمتر یک میلیون بشکه رسیده است، آن هم در سالی که باید ۷.۵ میلیون تن گندم وارد کنیم. پس سپاه باید آستین را بالا بزند و بخشی از بار دولت را بر دوش بگیرد”.
روحانی همچنین گفته بود که “در مساله قاچاق کالا سپاه می‌تواند در کنار نیروی انتظامی و وزارت اطلاعات مفید باشد چون شرایط به نحوی است که سپاه باید کمک کند تا جلوی قاچاق کالا گرفته شود، چراکه این معضل، به رشد اقتصادی و تولید ضربه وارد می‌کند”.
اما بخشی از سخنان روحانی که با انتقادهایی نیز مواجه شد٬ چنین بود: “بنده شایعاتی که راجع به سپاه در حوزه اقتصادی مطرح می‌شود را اصلا قبول ندارم. سپاه رقیب مردم و بخش خصوصی و مثل پیمانکارهای معمولی نیست. سپاه باید پروژه‌های بسیار مهمی که بخش خصوصی توان اجرای آن را ندارد بر عهده بگیرد. بنده با فرمانده کل سپاه صحبت کردم که سپاه در چند پروژه ملی بار را بر دوش بگیرد و افتخارش را داشته باشد. در شرایط تحریم سپاه باید وارد عمل شود و سه چهار پروژه بزرگ ملی را بر عهده بگیرد”.
آیت‌الله خامنه‌ای٬ رهبر جمهوری‌اسلامی ٬نیز هفته گذشته در دیدار با فرماندهان سپاه با اشاره به اینکه “سپاه به عنوان یک موجود زنده باید بداند از چه می‌خواهد پاسداری کند، لزومی ندارد سپاه در عرصه سیاسی پاسداری کند، اما باید عرصه سیاست را بشناسد”٬ گفته بود: “پاسداری از انقلاب نیازمند شناخت دقیق واقعیت‌هاست و بنابراین نمیشود مجموعه‌ای که بازوی نگهبان انقلاب است درباره جریان‌های گوناگون انحرافی، غیر انحرافی وابسته و یا دیگر جریان‌های سیاسی، چشمی بسته و نابینا داشته باشد”.
حضور سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که نهادی نظامی‌ـ‌امنیتی است، در سیاست و اقتصاد ایران، طی سال‌های گذشته افزایش یافته و این مسئله واکنش‌های موافق و مخالف زیادی را به دنبال داشته است.
در حالی که قوانین ایران فعالیت سیاسی نظامیان و جانبداری آنها از احزاب و گروه‌های سیاسی را منع می‌کند، مقامات سپاه به‌طور علنی موضع‌گیری‌هایی به نفع یا علیه برخی جریانات داشته‌اند، از جمله در انتخابات ریاست جمهوری اخیر، زمانی که بحث نامزدی اصلاح‌طلبان و چهره‌‌هایی مانند محمد خاتمی به میان آمده بود، فرمانده سپاه شروطی را برای آنان قائل شد که این مسئله اعتراض اصلاح‌طلبان را به دنبال داشت.
مقامات سپاه در توجیه فعالیت‌های سیاسی خود از اصطلاح “جنگ نرم” استفاده می‌کنند که اشاره به ادامه “جهاد” در دوران “به‌ظاهر صلح” و مقابله با “جریانات برانداز” دارد، چنان‌که محمدعلی جعفری، فرمانده سپاه پاسداران، چندی پیش اظهار داشت: “درست است که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ماهیتی نظامی دارد اما به این معنای بیکار نشستن سپاه در مقابل تهدیدات نرم نیست.
سخنان حسن روحانی با استقبال برخی اصول‌گرایان هم روبه‌رو شده بود. روزنامه رسالت - نزدیک به حزب موتلفه - با استقبال از سخنان روحانی٬ نوشته بود: “اگر تعامل دولت و سپاه صرفا به تعارفات متداول محدود شود و برخی وزارتخانه‌ها با هوو انگاری سپاه مانع از حضور این ظرفیت عظیم در برابر تحریم‌ها شوند کار آنطور که باید به پیش نخواهد رفت… متاسفانه طی چند هفته گذشته برخی عزل و نصب‌ها در برخی وزارت خانه‌های کلیدی نظیر وزارت نفت حکایت از آن داشت که اهتمامی برای تعامل فعال بین دولت و سپاه وجود ندارد. حذف مدیران ارزشی و نیروهایی که کارنامه روشنی طی چند سال گدشته داشته‌اند به هیج وجه با تاکیدات رئیس جمهور همخوان نیست”.
مساله‌ای که به شکلی دیگر مورد تایید سایت الف - متعلق به احمد توکلی - هم قرار گرفته بود. این سایت، سخنان روحانی را نشان‌دهنده‌ی شناخت وی از مناسبات قدرت در جمهوری‌اسلامی و تفاوت کلیدی روحانی با خاتمی و احمدی‌نژاد توصیف کرد و نوشت: “حسن روحانی به درستی مناسبت قدرت در جمهوری اسلامی را می داند. نسبت به حضور و قدرت نهادهای موثر حاکمیتی و غیرحاکمیتی اشراف دارد. او می داند که توفیقش در تعامل سازنده با این نهادهای موثر است. او نه مانند خاتمی تعامل با امثال سپاه را مانع دموکراسی می بیند و نه مانند احمدی نژاد حضور چنین نهادهائی را مانع استقلال حوزه حاکمیتی اش. ممکن است حرف خاتمی و احمدی نژاد به ذائقه اش نزدیکتر باشد اما راه دیگر می رود و ترجیح می دهد با این نهادها درگیر نشود. پس یک روز به دیدن مراجع می رود و روز دیگر در وصف سپاه آنچنان می گوید که دوستانش نیز به اشتباه می افتند. خواهید دید که در آینده در جمع بسیجیان و هیئتی ها نیز خواهد درخشید”.
