در ادامه اعتراض به روند خشک شدن دریاچه ارومیه شماری از شهروندان در شهرهای آذربایجان از جمله تبریز و ارومیه در فضای شدید امنیتی به صورت پراکنده دست به تجمع های اعتراضی زده اند. این تجمع ها تا پاسی از شب ادامه داشته و بر اساس گزارش های تائید نشده، درگیری هایی هم میان مردم و نیروهای امنیتی رخ داده است.
شاهدان عینی در تبریز به روز می گویند تجمع اعتراضی در این شهر از حدود ساعت 5 عصر شروع شده و تا نزدیک به ساعت 10 شب به وقت ایران ادامه داشته است.
همزمان 140 روزنامه‌نگار ایرانی در نامه‌ای سرگشاده به نمایندگان مجلس، وزیر نیرو، وزیر جهاد کشاورزی و استاندارهای آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و کردستان، خواستار اقدام فوری برای نجات دریاچه ارومیه شده‌اند.
دریاچه ارومیه تشنه است
منابع حقوق بشری از بروز درگیری میان معترضان به خشک شدن دریاچه ارومیه با مأموران حکومتی در شهرهای تبریز و ارومیه در استان های آذربایجان غربی و شرقی و همچنین بازداشت گسترده معترضان حکایت دارد.
یک شاهد عینی در تبریز می گوید: “حوالی عصر ابتدا حدود 200 نفر از پیاده رو های محله راسته کوچه یا همان بازار تبریز دست به تجمع زدند. بعد از اینکه این افراد به خیابان آمدند تعداد آنها چند برابر شد و به زبان ترکی شعارهایی در اعتراض به وضعیت دریاچه ارومیه سر دادند. از جمله شعار های مردم می توان به این شعار اشاره کرد: دریاچه ارومیه تشنه است، اگر اذربایجان بیدار نشود باخته است.”
یک شاهد عینی دیگر می گوید: “دامنه اعتراضها از بازار به سمت خیابان شهناز در همان منطقه کشیده شد. تعداد ماموران زیاد بود، به ازای هر چهار نفر یک مامور. تعداد خودروی نیروهای نظامی حدود چهل تا پنجاه تا بود. ماموران با باتوم مردم را پراکنده کردند.”
به گفته این شاهد عینی در راسته کوچه تبریز ماموران شروع کردند به دستگیری تعداد زیادی از شهروندان معترض و چند خودرو ون نیروی انتظامی از افراد بازداشت شده پر شد.
یکی دیگر از شاهدان عینی با اشاره به فضای به شدت امنیتی در خیابان آبرسانی در نزدیکی دانشگاه تبریز می گوید: “برخورد نیروی انتظامی با مردم مناسب بود و برخوردهای شدید از سوی نیروهای لباس شخصی صورت می گرفت. نیروهای یگان ویژه موتور سوار هم به طرف مردم حمله کردند و تعداد زیادی را دستگیر کردند.”
این شاهد عینی در تبریز می افزاید: “مردم نتوانستد به صورت مرتب شعار سر بدهند. بیشتر حضور مردم ملموس بود تا شعار و هماهنگی. با وجود فشارها مردم پراکنده نمی شدند، از هر سمتی که به آنها حمله می شد در یک سوی دیگر جمع می شدند. مردم به سمت میدان ساعت و ساختمان استانداری که نزدیک بازار است حرکت کردند. در این شرایط مردم معترض از سایرن دعوت می کردند که صف معترضین بپیوندند.”
در اعتراض‌های صورت گرفته در تبریز و ارومیه، شعارهای در اعتراش به رد طرح دو فوریتی مجلس برای نجات دریاچه ارومیه سر داده شده است.
در آخرین ساعات شب گذشته نیز ویدیوهای زیادی از این تجمع ها در شکبه های اجتماعی منتشر شد. بر اساس این ویدیو ها که روز به تنهایی نمی تواند صحت آنها تائید کند، تعداد زیادی از مردم مقابل بازار تبریز، به ویژه مقابل پاساژ شمس تبریزی تجمع کرده و شعارهای به زبان ترکی سر می دهند.
همزمان چند شاهد عینی در ارومیه هم به روز گفتند که شاهد درگیری میان مردم معترض و نیروهای نظامی و لباس شخصی بوده اند. در بعضی از این گزارشها شاهدان می گویدند که ماموران از گاز اشک آور، گلوله پلاستیکی و باتوم جهت متفرق کردن مردم استفاده شده است.
به گزارش ساولان سسی، ارگان انجمن دفاع از زندانیان آذربایجانی در ایران “در خیابانهای اطراف مرکز، ارتش، عطایی، خیام، کاشانی، امینی، باکری، دانشکده، امام، اطراف مسجد صدر، راسته غلام خان، میدان ایالت، عسگر آباد و زنجیر، بابا ساعی، حسین آباد کانون در ارومیه درگیریهایی گزارش شده است.”
با بی توجهی ها و دستگاه خاطی برخورد کنید
این تجمعات پس از مخالفت مجلس با طرح دو فوریتی جلوگیری از خشک شدن دریاچه ارومیه از طریق انتقال و پمپاژ آب از رودخانه‌های ارس و سیلوه، روی می دهد.
چند روز قبل از تجمعات روز شنبه 12 شهریور، در روز شنبه، 5 شهریور ماه نیز مردم در شهرهای ارومیه و تبریز دست به تجمع اعتراضی زدند؛ تجمعی که به گفته فعالان آذربایجانی و شاهدان عینی در مصاحبه با روز پس از دخالت نیروهای امنیتی با بازداشت برخی از شهروندان معترض خاتمه یافته است.
پیش از آن نیز در روز چهارشنه، دوم شهریورماه، نیروهای دولتی در محله قوم‌تپه تبریز در جریان مراسم افطاری، چندین تن از فعالان مدنی آذربایجان را بازداشت کردند.
پیشتر خانواده تعدادی از بازداشت شدگان در مصاحبه با روز نسبت وضعیت و سرنوشت بستگان خود ابراز بی اطلاعی کرده بودند.
همزمان انجمن دفاع از زندانیان سیاسی آذربایجانی در ایران(آداپ) که مقر آن در تورنتوی کانادا است در بیانیه ای اعلام کرده بودن که سه نفر در جریان اعتراضات روزهای گذشته کشته شده اند.
وضعیت دریاچه ارومیه و اعترضات پس از آن با واکنش برخی از نهادهای مدافع حقوق بشر و احزاب سیاسی در کشورهای اروپایی روبرو شد.
اعتراضات هفته گذشته در شهرهای مختلف آذربایجان در رسانه های حکومتی بازتابی نداشته، اما این اخبار بعد از واکنش شماری از تشکل ها و فعالان ایرانی در سطح گسترده ای در رسانه های جهانی منتشر شده است.
در همین ارتباط حزب سبزهای آلمان در بیانیه‌ای پیرامون خشک شدن دریاچه ارومیه، دولت آلمان و شرکای اروپایی آن را به شرکت فعال در کاهش ابعاد این “فاجعه” فراخوانده است. این حزب خواهان آزادی کسانی نیز شده که در اعتراض به وضع دریاچه دستگیر شده‌اند.
در تازه ترین واکنش 140 روزنامه نگار ایرانی در نامه ای سرگشاده خطاب به مسولان حکومتی خواستار توجه جدی به وظایف قانونی دولت در قبال دریاچه ارومیه شدند.
آنها با یادآوری تاریخچه ای از وضعیت دریاچه ارومیه به ویژه از وزارت نیرو خواسته اند هر چه زودتر نسبت به تامین حقابه دریاچه اقدام کند؛ ساخت سدها روی شریان های اصلی این تالاب را متوقف سازد و نسبت به تکمیل شبکه آبیاری و زهکشی سدهای قدیمی اقدام کند.
امضا کنندگان این نامه همچنین از وزارت جهاد کشاورزی خواسته اند: “بدون فوت وقت برنامه اصلاح روش های آبیاری کشاورزی را به اجرا گذارد و عملیات آبخیزداری در حوضه آبخیز دریاچه ارومیه را به انجام برساند.”
خطاب به سازمان حفاظت محیط زیست نیز در این نامه آمده است: “انتظار داریم تا برابر وظیفه قانونی خود مسئله احیای دریاچه ارومیه را با جدیت پیگیری کند و در این راه بدون هیچ گونه تخفیفی با بی توجهی ها و همچنین دستگاه های خاطی برخورد کند.”
روزنامه نگاران ایرانی در پایان نامه خودخطاب به نمایندگان “خانه ملت” نوشته اند: “این انتظار را داریم تا تمام تلاش خود را در پیگیری و نظارت بر اجرای قانون به کار گیرند. ایران زمین، امروز نیازمند تلاش جدی آحاد مردم و مسئولان است تا به سلامت از این بحران عبور کند.”
