دو روز پس از تعیین تکلیف رهبر جمهوری اسلامی درباره سیاست خارجی و تاکید و توصیه های وی به حسن روحانی مبنی بر پرداختن به مسایل داخلی، نماینده آیت الله خامنه ای و فرمانده بسیج نیز طی اظهاراتی به تشریح شفاف تر گفته های آیت الله خامنه ای پرداخته و به روحانی توصیه کرده به جای “تعامل” به فکر “فریب” دنیا باشد.
سرتیپ پاسدار محمدرضا نقدی در گفت و گو با خبرگزاری فارس متعلق به سپاه پاسداران گفته است: “تعیین سیاست های کلی نظام بر عهده ولایت و مقام معظم رهبری است، ایشان در سخنرانی اخیرشان به صراحت اولویت‌های دولت بعدی را تعیین کردند که بحث «پیشبرد اقتصاد و علم در کشور» بود و حتما دولت آینده با ولایتمداری که در رئیس‌جمهور جدید سراغ داریم این خط مشی را دنبال خواهد کرد.”
وی با اشاره به شعار “اعتدال” روحانی و این سخن که” اعتدال یک مفهوم دینی و اسلامی در مکتب اسلام و یک معنی هم به مفهوم غربی خود دارد” تاکید کرده: “حتما اعتدال در مفهوم غربی مورد نظر رئیس‌جمهور منتخب و دولت جدید نیست زیرا آن اعتدال به معنای کوتاه‌آمدن در مقابل سختی و دشمنی‌ها است در حالیکه اعتدال در مفهوم اساسی خود یعنی در مسیر حق دچار افراط و تفریط نشدن است نه میان حق و باطل حرکت کردن.”
جانشین فرمانده کل سپاه در بسیج همچنین اضافه کرده: “اعتدال غربی یعنی بین حق و باطل حرکت کردن، اعتدال اسلامی در صراط مستقیم، خط امام و ولایت و خط اصیل انقلاب بودن است و جای خوشبختی دارد که این شعار خوب انتخاب شده و امیدواریم این اعتدال با همین مفهومی که در فرهنگ ما است، صورت بگیرد.”
روز ۳۱ تیر ماه، یک روز پس از اظهارات رهبرجمهوری اسلامی با “مسئولان نظام”، حجت الاسلام محمدرضا تویسرکانی نماینده رهبرجمهوری اسلامی در بسیج هم طی اظهاراتی در تشریح اظهارات مافوقش گفت:” این روزها شعار اعتدال‌گرایی مطرح می‌شود ما نباید اعتدال‌گرایی را نقطه مقابل روحیه جهادی قلمداد کنیم.”
وی در ادامه حتی حسن روحانی را فریبکاری در رفتار توصیه و تاکید کرد که “همانگونه که رهبری هم فرمودند اعتدال به معنای عقب‌نشینی در برابر خواسته‌های دشمنان نیست و باید با استفاده از تدابیر مطمئن، فریب دشمنان را نخوریم بلکه آنها را نیز فریب دهیم.”
نماینده و فرمانده منصوب رهبر جمهوری اسلامی در شرایطی به تشریح رهنمودهای رهبر جمهوری اسلامی به حسن روحانی پرداخته اند که وی روز شامگاه یکشنبه ۳۰ تیرماه در جمع “مسئولان نظام” که حسن روحانی نیز در آن حاضر بود تاکید کرده بود که “ما همواره معتقد به تعامل با دنیا بوده و هستیم اما نکته مهم در تعامل با دنیا، شناخت طرف مقابل و درک اهداف و شگردهای اوست زیرا اگر او را به درستی نشناسیم، پشت پا خواهیم خورد. در تعامل با دنیا، نباید عملکرد دشمنان خود را از یاد ببریم حتی اگر بنابر مصالحی، آن را به روی او نیاوریم.”
خامنه ای با اشاره به بریتانیا و کشورهای اروپایی گفته بود: “ممکن است دشمنی سر راه شما را بگیرد، بگوید از اینجا نباید جلو بروید. سازش با او به این صورت نیست که شما قبول کنید، برگردید؛ هنر این است که شما کاری کنید که راهتان را ادامه دهید، او هم مانع کار شما نشود؛ والّا اگر چنانچه توافق و تفاهم به این معنا بود که او بگوید شما باید از این راه برگردید، شما هم بگوئید خیلی خوب، اینکه خسارت است. توجه به این جهات باید از سوی مسئولین و دولتمردان وجود داشته باشد.”
رهبرجمهوری اسلامی درباره مذاکره مستقیم با ایالات متحده نیز گفته بود: “آمریکائی‌ها، هم غیرقابل اعتمادند، هم غیر منطقی‌اند، هم در برخوردشان صادق نیستند. این چهار ماهی هم که از آن صحبت ما گذشت، همین را تأیید کرد؛ موضعگیری‌های مسئولان و دولتمردان آمریکا نشان داد که همین مطلبی که ما گفتیم - که گفتیم خوشبین نیستیم - درست است؛ خود آنها عملاً این را تأیید کردند. انگلیسها هم یک جور دیگر، دیگران هم یک جور دیگر. تعامل با دنیا هیچ ایرادی ندارد، ما از اول هم اهل تعامل با دنیا بودیم؛ منتها در تعامل، طرف مقابل را باید شناخت؛ شگردهای او را باید دانست؛ هدفهای اساسی و کلان را باید در مدّ نظر داشت.”
اظهارات رهبر جمهوری اسلامی و توصیه ها به حسن روحانی درحالی است که با توجه به شعارهای تبلیغاتی وی در انتخابات، بسیاری از کشورهای اروپایی در ماه اخیر نسبت به تغییر شرایط در روند مذاکرات با جمهوری اسلامی در موارد مورد مناقشاتی همچون پرونده هسته ای و نقض حقوق بشر ابراز امیدواری کرده اند.
همچنین از جمعه گذشته نشریات امریکایی اعلام کردند که ۱۳۰ نماینده کنگره امریکا، از هر دوجناح دموکرات و جمهوری خواه، به باراک اوباما نامه ای نوشته و از او درخواست کرده اند با توجه به روی کار آمدن حسن روحانی با جمهوری اسلامی وارد مذاکره شود.
در همین حال رسانه های امریکایی اعلام کردند اعضای کنگره امریکا طرح تشدید تحریم های جمهوری اسلامی را که پس از صدور قطعنامه های شورای امینت سازمان ملل به طور معمول در تابستان به تصویب می رسد، به تعویق انداخته است.
اما پس از اظهارات روز یکشنبه رهبر جمهوری اسلامی و تاکید تلویحی وی و منصوبانش بر اینکه سیاست خارجی جمهوری اسلامی توسط وی تعیین می شود و او به مذاکره با کشورهای غربی و ایالات متحده “خوشبین” نیست، خبرگزاری آسوشیتد پرس اعلام کرد که کنگره ایالات متحده “بررسی تحریم های شدیدتر علیه جمهوری اسلامی را در دستور کار قرار داده است.”
البته در گزارش هایی که رسانه هایی امریکایی در این باره منتشر کرده اند به صورت تلویحی اعلام شده که پایان بررسی و تصویب احتمالی تحریم های شدید تر علیه جمهوری اسلامی به نیمه دوم ماه آگوست، پس از تحویل دولت جمهوری اسلامی به حسن روحانی، موکول شده است.
حسن روحانی کاندیدای پیروز یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری یکی از محوری ترین برنامه های خود را پیش از پیروزی، تعامل با دنیا و تنش زدایی در این عرصه اعلام کرده بود.
از جمله وی پیش از انتخابات ریاست جمهوری تاکید کرده بود که “ما برای اینکه به اهداف ملی دست پیدا کنیم و برای اینکه کشور را از تحریم ظالمانه نجات دهیم و برای اینکه روابطمان را با دنیا براساس تعامل سازنده بنیانگذاری کنیم در این عرصه ورود کرده‌ایم.”
او هفته گذشته نیز در جمع فرماندهان نظامی کشور تاکید کرد که “پیام این انتخابات سیاست خارجی پویا و فعال با جهان بود که البته همراه با احترام، منافع و حفظ حقوق متقابل است که در آن جای تردید نیست و یک ایرانی را پیدا نمی‌کنیم که بگوید از منفعت، امنیت و حقوق ملی می‌گذرم پس می‌توانیم با دنیا «تعامل منطقی» داشته باشیم و قدم به قدم جلو برویم و توقعات جامعه حتما باید منطبق با امکانات، توان و ظرفیت ملی باشد و مردم ما این توجه را دارند چون دولت به تنهایی نمی‌تواند موفق شود.”
البته حسن روحانی هم درباره مذاکره مستقیم با ایالات متحده پیش از پیروزی در انتخابات گفته بود: “نوع رابطه ما با برخی کشورها به دلیل نوع تخاصم ما با آمریکاست، روابط امروز ما با آمریکا در حد تخاصم است، باید تلاش کنیم این حد را با برنامه‌ریزی و تدبیر پایین آوریم و حداقل روابط را از تخاصم به تنش برسانیم. در شرایط کنونی نمی‌توانیم بگوییم با آمریکا می‌خواهیم تنش‌زدایی کنیم زیرا امروز بحث تهدید و تخاصم است. در ۸ یا ۱۰ سال پیش می‌شد اما امروز در مرحله دیگری قرار گرفته‌ایم. امروز با برخی از کشورهایی که پیش از این به دنبال اعتمادسازی با آنها بودیم باید تنش‌زدایی کنیم و با آنها که خواهان تنش‌زدایی بودیم باید به دنبال رفع تهدید باشیم. شرایط متفاوت شده، اما باید بدانیم می‌توان با دشمن هم تعامل داشت.”
وی پس از پیروزی در انتخابات نیز بار دیگر بر این مساله تاکید و در جریان کنفرانس خبری خود اظهار کرده بود: “رابطه ایران با امریکا مساله پیچیده و دشواری است، زخم کهنه ای وجود دارد که باید تدبیر شود تا این زخم درمان گردد.ما به هیچ وجه به دنبال ادامه و توسعه تنش ها نخواهیم بود، عقل سلیم حکم می کند که دو ملت در کنار هم به فکر آینده باشند.”
با این همه اما به نظر می رسد اظهارات اخیر رهبرجمهروی اسلامی درباره سیاست خارجی و به ویژه درباره مناقشه هسته ای جمهوری اسلامی رد شعارها و وعده های حسن روحانی درباره تعامل با دنیا است واو به نوعی اظهارات منصوبان خوددر نهادهای نظامی را که پیش تر اعلام کرده بودند “رییس دولت آینده” در این عرصه سیاست گذار نیست و باید تنها مجری سیاست های رهبرجمهوری اسلامی باشد، تایید کرده است.
