دقایقی پرالتهاب از آخرین مناظره کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا با موضوع سیاست خارجی، به ایران اختصاص داشت. باراک اوباما و میت رامنی ضمن آنکه همچنان به سختی مواضع یکدگیر را مورد انتقاد قرار می‌دادند درباره ایران نقطه نظر مشترکی داشتند: حمله نظامی، آخرین گزینه ممکن است و حل مناقشه هسته‌ای از طریق یک راه حل دیپلماتیک و مسالمت‌آمیز در اولویت قرار دارد.
جنگ؛ راه حل آخر
باراک اوباما، رییس‌جمهور فعلی آمریکا از حزب دموکرات، سیاست‌های بین‌المللی جهان‌پسندتری دارد. او برنده جایزه صلح نوبل شده و نظرسنجی تازه سرویس جهانی بی‌بی‌سی که در ۲۱ کشور انجام شده، نشان می‌دهد شهروندان این کشورها به نحو قابل توجهی اوباما را به عنوان رییس‌جمهور بعدی آمریکا به میت رامنی، نامزد حزب جمهوریخواه ترجیح می‌دهند. در واقع مردم ۲۰ کشور انتخاب شده از سراسر دنیا طرفدار اوباما بوده و تنها پاکستانی‌ها طرفدار ریاست‌جمهوری رامنی بوده‌اند.
اما این سیاستِ خارجی محبوب، در داخل آمریکا منتقدان سرسختی دارد. میت رامنی، کاندیدای حزب جمهوریخواه یکی از بزرگترین این منتقدان است که بخصوص در مورد مسایل مربوط به ایران، در چند ماه اخیر دولت اوباما را به باد انتقاد گرفته است. توصیه و تاکید رامنی به قاطعیت و شدت عمل در برخورد با جمهوری اسلامی باعث شده بود که از او چهره‌ای مدافع حمله نظامی به ایران تصویر شود؛ موضوعی که از سوی اوباما هم در مناظره آخر مورد اشاره قرار گرفت اما در نهایت هر دو کاندیدا تصریح کردند که به جنگ با ایران جز در حالت ناچاری تمایلی ندارند.
با وجود این توافق، اما اختلاف نظر در مورد ایران همچنان وجود داشت. در بخشی از مناظره، رامنی به ظهور جنبش سبز در ایران اشاره کرد و گفت هنگامی که دانشجویان و مردم در ایران به خیابان‌ها ریختند، رییس‌جمهور آمریکا سکوت کرده بود. رامنی حتی به شعار معروف آن دوران “اوباما، یا با اونا یا با ما” نیز اشاره کرد.
نامزد حزب جمهوریخواه اعتقاد داشت مماشات دولت آمریکا در چهار سال گذشته باعث شده جمهوری اسلامی به بمب اتم نزدیک‌تر شود: اکنون “ملاها” ۱۰ هزار سانتریفیوژ دارند و اگر اوباما چهار سال دیگر رییس‌جمهور بماند تعداد این سانتریفیوژها بیشتر خواهد شد.
رامنی تاکید کرد که اگر به ریاست جمهوری ایالات متحده برسد، بر شدت تحریم‌ها علیه ایران اضافه خواهد کرد و اجازه نخواهد داد کسی نفت ایران را بخرد یا آن را حمل کند.
او حتی عنوان کرد که باید با دیپلمات‌های جمهوری اسلامی مانند دیپلمات‌های رژیمِ وقت آپارتاید افریقای جنوبی برخورد شود و وعده داد که با استناد به کنوانسیون نسل‌کشی سازمان ملل از محمود احمدی‌نژاد، به خاطر رد هولوکاست شکایت خواهد کرد.
در مقابل، اوباما که ابتدا رامنی را به داشتن ادبیات طرفدار جنگ متهم کرده بود، از اینکه رقیبش سیاست‌های دولت کنونی آمریکا در مورد فشار دیپلماتیک و زنده نگه داشتن احتمال مذاکرات دوجانبه با ایران را برای پایان دادن به برنامه اتمی‌اش تایید می‌کند، ابراز خوشحالی کرد.
اوباما عنوان کرد که با رهبری او جامعه جهانی به تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران تن داده و تاکید کرد تا زمانی که رییس‌جمهوری آمریکا است، اجازه نخواهد داد ایران به بمب اتم برسد. او در اشاره به نتایج تحریم‌ها گفت که ۸۰ درصد از ارزش پول ملی ایران از بین رفته و تولید نفت ایران هم به سطح جنگ ایران و عراق رسیده است.
دو سئوال مهم هم از سوی مجری برنامه عنوان شد که مربوط به ایران بود. از دو نامزد دموکرات و جمهوریخواه پرسیده شد که از نظر آنها بزرگترین تهدید برای امنیت ملی آمریکا چیست. اوباما گفت که شبکه‌های تروریستی و تروریسم را بزرگترین تهدید برای امنیت ملی آمریکا می‌داند اما رامنی در پاسخ جمهوری اسلامی را بزرگترین تهدید برای امنیت ملی آمریکا معرفی کرد.
همچنین مجری پرسید که اگر نخست‌وزیر اسرائیل به شما تلفن کند و بگوید هواپیماهای ما برای بمباران ایران به پرواز درآمدند، واکنش شما چه خواهد بود. رامنی و اوباما هر دو از پاسخ به این سئوال طفره رفتند. اما در بخش‌های دیگری از مناظره، هر دو بر حمایت و همراهی با اسرائیل، به عنوان یک متحد و دوست مهم تاکید کردند.
اهمیت ایران در انتخابات آمریکا
موضوع ایران در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا پیش از این یک بار دیگر نیز نقش پررنگی داشت و البته حیاتی‌تر و سرنوشت‌سازتر بود. در سال ۱۹۸۰ جیمی کارتر دموکرات بر سر کار بود و با بحران گروگان گرفته شدن کارمندان سفارت ایالات متحده در تهران دست و پنجه نرم می‌کرد. رونالد ریگان جمهوریخواه با تکیه روی این مساله موفق به شکست کارتر شد. اکنون کمپین تبلیغاتی رامنی به نوعی درحال تکرار همین تجربه با گسترش موضوع از ایران به خاورمیانه و شمال آفریقاست.
با این حال نگاه جهانی به این تلاش چندان مساعد نیست. برآیند مناظره آخر در داخل آمریکا هم به نفع رامنی نبوده است. سه نظرسنجی بعد از برگزاری مناظره سیاست خارجی توسط CNN، CBS و PPP هر سه از برتری اوباما در این مناظره خبر داده اند. ۴۸ درصد افراد ثبت نام کرده (برای انتخابات)ای که مناظره را دیده بودند در نظرسنجی CNN اوباما را پیروز مناظره اعلام کردند. این رقم برای رامنی ۴۰ درصد بود. این رقم در نظرسنجی CBS به میزان ۵۳ به ۲۳ به نفع اوباما و در نظرسنجی Public Policy در میان Swing Stateها (ایالت‌هایی که گاهی به جمهوری‌خواهان و گاهی به دموکرات‌ها رای می‌دهند) ۵۳ به ۴۲ به نفع اوباما بود. مطابق پیش بینی PPP، در نهایت ۵۱ درصد در این ایالت‌ها قصد دارند به اوباما رای بدهند و ۴۵ درصد رامنی را انتخاب می‌کنند.
این در حالی است که در مناظره‌های پیشین موازنه آرا به سود رامنی پیش‌بینی می‌شد و اکنون می‌شود گفت که رقابت دو کاندیدا شانه به شانه تا ششم نوامبر ادامه خواهد داشت. اما آیا آمریکایی‌ها هم تا این اندازه مشتاق سیاست خارجی دولت آینده خود هستند؟
دو نظرسنجی توسط Winston Group و گالوپ نشان می‌دهد که سیاست خارجی و حتی مسائلی که این روزها آمریکا در عراق و افغانستان دارد، دغدغه آمریکایی ها محسوب نمی‌شود. به عنوان مثال جنگ آمریکا در عراق و افغانستان تنها برای سه درصد آمریکایی‌ها، یکی از مشکلات روز است. این رقم در سال ۲۰۰۸ برابر با ۱۱ درصد و در سال ۲۰۰۴ برابر با ۲۳ درصد بود. درحالی که امروز اقتصاد به صورت عمومی ۳۷ درصد و بیکاری ۲۶ درصد مشکلات اصلی آمریکایی ها محسوب می‌شوند. در میان نظامیان هم شغل، دغدغه اصلی است.
