پیروزی حسن روحانی در انتخابات یازدهم و برگزیده شدن وی به عنوان رییسجمهوری جدید جمهوریاسلامی، در خارج از کشور با واکنشهای متفاوتی روبهرو شده است. بسیاری از کشورها، علاوه بر استقبال از پیروزی روحانی، نسبت به حل و فصل مساله هستهای ابراز امیدواری کردهاند.
این امیدواریها از آن جهت است که حسن روحانی در دوران ریاستجمهوری سیدمحمد خاتمی، به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی کشور، مسوول مذاکرات هستهای با غرب بود. در آن دوران ایران و غرب، با وجود همهی مشکلات، به توافقهایی برای حل و فصل مساله هستهای دست یافته بودند که در نهایت از میان رفت.
در این میان مسوولان آمریکایی واکنشهای مختلفی را نسبت به انتخاب روحانی نشان دادند. کاخ سفید با صدور بیانیهای، با اشاره به اینکه “ما به رای مردم ایران احترام می گذاریم و به آنها برای حضور در این فرآیند سیاسی تبریک می گوییم، شجاعت آنها باعث شد تا صدایشان شنیده شود”، نوشت: “انتخابات… اقدامی در برابر عدم شفافیت، سانسور رسانهها، اینترنت و پیامکها، و اعتراضی در برابر فضای ارعاب و امنیتی بود که آزادی بیان و حضور مردم را محدود کرده بود. با این وجود و به رغم موانع و محدودیتهایی که حکومت ایجاد کرده بود، مردم ایران مصمم شدند تا برای شکل بخشیدن به آینده خود وارد عمل شوند.”
کاخ سفیدهمچنین اضافه کرده است که آمریکا آماده مذاکره با ایران است: “ما امیدواریم که حکومت ایران در جهت خواست مردم این کشور گام بردارد و با تصمیمهای مسئولانه فردایی بهتر برای ایرانیان ترسیم کند. ایالات متحده آمریکا همچنان آماده است که با حکومت ایران در جهت دستیابی به راه حلی دیپلماتیک بر سر نگرانیهای جامعه جهانی درباره برنامه هستهای این کشور به طور مستقیم مذاکره کند.”
همزمان رییس دفتر اوباما نیز گفته است حسن روحانی اگر بتواند ثابت کند که “برنامه هستهای ایران ماهیت صلحآمیز دارد”، آنگاه میتواند آمریکا را “شریک خود بیابد”.
دنیس مک دوناف گفته است: “اگر روحانی همانگونه که در مبازرات انتخاباتیش گفته بود به ترمیم روابط ایران با جامعه جهانی علاقه مند است، اکنون فرصتی برای انجام آن وجود دارد”.
جان کری، وزیر امورخارجه آمریکا، نیز پیرامون انتخاب روحانی گفته است: “ما اعلام نتایج انتخابات توسط وزارت کشور ایران و برنده شدن حسن روحانی در انتخابات یازدهم را پیگیری می کردیم. شجاعت مردم ایران برای بیرون آمدن و رای دادن در شرایطی که بسیار تحت کنترل حکومت بود و اجازه آزادی بیان و تجمع بسیار محدود شده بود، از نظر ما ستودنی است.”
کری همچنین درباره روحانی چنین گفته است: “آقای روحانی، رئیس جمهور منتخب، به دفعات در کارزارهای انتخاباتی خود از بسط آزادی برای همه ایرانیان سخن گفت. در ماههای آینده، او این فرصت را خواهد داشت که به عهد خود نسبت به مردم ایران وفا کند.”
برخلاف مقامهای آمریکایی، مسوولان اسراییل، از روی کار آمدن روحانی استقبال چندانی نکردهاند. بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسراییل، پس از انتخاب حسن روحانی، با درخواست تشدید تحریمها علیه ایران، گفته است: “خطاست که جامعه بینالمللی فریفته توهم شود، و باید به یاد داشت که علی خامنهای تصمیم گیرنده سیاست هستهای ایران است. رهبر ایران نامزدهایی را که می توانستند برای او چالشی ایجاد کنند، از کارزار انتخاباتی کنار گذاشت. در هر حال، ایران را باید از روی عملکردش سنجید”.
موشه یعلون، وزیر دفاع اسراییل، نیز پیرامون نتیجه انتخابات در ایران، چنین اظهارنظر کرده بود: “انتخابات برای اسرائیل بیاهمیت است زیرا خامنهای رییس جمهوری خود را تعیین کرده است”.
با این وجود امیر پرتز، وزیر دفاع اسبق اسراییل، درباره پیروزی حسن روحانی گفت: “پیروزی روحانی، نتیجه درخواستهای ملت ایران برای گفتوگو با جامعه جهانی است و لذا، ما بسیار امیدوار هستیم که وی راههای رسیدن به مذاکره را فراهم کند. در هرحال ما منتظر هستیم که ببینیم روحانی در باره برنامه هستهای چگونه عمل میکند و اگر تصمیمات درستی بگیرد، موجب خشنودی است”.
لوران فابیوس، وزیر امور خارجه فرانسه، با اشاره به اعلام آمادگی فرانسه در همکاری با ایران، گفت: “انتظارات جامعه جهانی از ایران، به ویژه در مورد برنامه هستهای و دخالتش در ناآرامیهای سوریه، حائز اهمیت است”.
وزارت خارجه انگلستان نیز رییسجمهور جدید را تشویق کرده است تا جمهوری اسلامی را در مسیر متفاوتی قرار دهد و ابراز امیدواری کرده که وی ضمن برقراری رابطه سازنده با جامعه جهانی، به نگرانیها در مورد فعالیتهای هستهای ایران پاسخ داده و در عین حال شرایط سیاسی و حقوق بشری درون ایران را بهبود بخشد.
گیدو وستروله، وزیر امور خارجه آلمان نیز از پیروزی حسن روحانی در انتخابات استقبال کرده است و آن را رای مردم ایران به اصلاحات و سیاست خارجی سازنده تعبیر کرده است.
کاخ کرملین نیز در بیانیه ای که به مناسبت انتخاب رئیس جمهور جدید ایران منتشر کرده به نقل از پوتین گفته است: “ولادیمیر پوتین ابراز اطمینان کرده که انتصاب حسن روحانی به این سمت بتواند در گسترش و تحکیم روابط دو کشور تاثیر داشته باشد.” در بیانیه کرملین همچنین آمده است: “رئیس جمهور روسیه تمایلش را به توسعه همکاری در زمینه های مختلف و براساس حفظ منافع امنیت منطقه ای و ثبات بین المللی بین دو کشور ابراز کرده است”.
به نظر میآید با توجه به سابقه روحانی و وعدههای انتخاباتی او، غرب امیدوار است که مشکلات خود با جمهوریاسلامی را حل و فصل کند. گرچه هنوز مشخص نیست این اتفاق تا چه حد امکان رخ دادن دارد.