به فاصله یک روز پس از فراخوان حزب الله برای ورود به فیس بوک با هدف “مقابله با قبح شکنی ها”، و در شرایطی که وزارت ارتباطات و کمیته تعیین مصادیق مجرمانه درگیر فیلتر کردن اپلیکیشن های ارتباطی موبایل در ایران از جمله “واتس آپ” و “وایبر” هستند، وزیر ارتباطات دولت روحانی از عقد قرارداد با ۳ دانشگاه برای راه اندازی سیستم فیلترینگ هوشمند خبر داد.
محمود واعظی که هفته گذشته بدون آنکه درباره رفع فیلتر فیس بوک سخنی گفته باشد، با حملات تندی از ناحیه علم الهدی، امام جمعه افراطی مشهد مواجه شده بود، روز گذشته در حاشیه هیات دولت به خبرنگاران گفت: “درباره رفع فیلتر واتس آپ،وزارت ارتباطات آنچه را که مربوط به حوزه خودش است انجام می دهد و موضوعاتی که در این باره مطرح شده موضوعات مهمی نیست، بیخودی تبلیغات روی آن انجام شده است این مسائل مسیر خود را طی می کند”.
او افزود: “پروژه شبکه ملی ارتباطات را طراحی کرده ایم و الان ابعاد مختلف آن در حال انجام است. امیدواریم در شش ماهه اول سال حدود ۵ یا ۶ شهر بزرگ را به صورت آزمایشی به شبکه ملی اطلاعات متصل کنیم و تا پایان سال ۹۴ تمام کشور به این شبکه متصل شوند. در داخل کشور برای سایت های ضد اخلاقی و غیر اخلاقی با سه دانشگاه و مرکز پژوهشی قرارداد امضا کرده ایم تا فیلترینگ هوشمند برای موارد خاص داشته باشند که فعلا در حال اجرای آزمایشی است”.
همزمان با این اظهارات، محمدعلی اسفنانی، عضو کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه هم از اعلام آمادگی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات برای طراحی و تولید دو نرم‌افزار شبکه‌های اجتماعی و فیلتر هوشمند داخلی خبر داده و به ایسنا گفته است: “وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در جلسات مختلف بر توانایی مهندسان و نخبگان رشته آی تی برای طراحی و تولید نرم‌افزار شبکه اجتماعی تاکید کرده است. محمود واعظی، وزیر ارتباطات، همچنین بر آمادگی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای طراحی ساز و کاری جهت هوشمند کردن فیلترینگ سایت‌های اینترنتی تاکید کرده است که امیدواریم این اعلام آمادگی‌ها هرچه زودتر به مرحله اجرا برسد”.
او افزوده است: “رویکرد کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه فیلتر صفحات با محتویات مجرمانه از محتویات سایت‌های اینترنتی است، ولی در صورت بی‌توجهی مدیران سایت‌های خاصی چاره‌ای جز اعمال فیلترینگ ندارد. امابا وجود توانایی مهندسان آی تی برای تولید نرم‌افزارهای فیلتر هوشمند صفحات دارای محتویات مجرمانه ولی به‌دلیل ضعف در این حوزه چاره‌ای جز فیلتر کل سایت‌های دارای صفحات مجرمانه نداریم”.
او درواکنش به خبر وزیر ارتباطات هم گفته است: “با طراحی چنین نرم‌افزاری امید به رفع فیلتر سایت‌های دارای صفحات مجرمانه نظیر فیس‌بوک و یوتیوب افزایش می‌یابد و عدم دسترسی مردم به سایت‌های اجتماعی بین‌المللی محدود به صفحات با محتویات مجرمانه می‌شود”.
این سخنان در حالی بیان شده که روز گذشته سایت فرارو، از اختلال در فعالیت اپلیکیشن “وایبر” خبر داد و نوشت: “عملکرد اپلیکیشن پیام‌رسان وایبر (Viber)چند ساعتی است که برای بعضی کاربران دچار اختلال شده و کاربران موبایل برای متصل شدن به این برنامه با مشکل روبرو شده‌اند. برخی کاربران وایبر گزارش داده‌اند که این اپلیکیشن در دسترس آنها نیست و نمی‌توانند ارتباط برقرار کنند. در همین رابطه وایبر روی صفحه رسمی توییتر خود این توییت را منتشر کرده است: “سیستم‌های ما در حال بازیابی هستند و بسیاری از کاربران به زودی به شبکه وایبر متصل خواهند شد. اگر هنوز وایبر شما کار نمی‌کند بهتر است کمی صبر کنید تا ما این مشکل را برطرف کنیم”. از زمان بروز این مشکل بعضا این شائبه ایجاد شد که این اپلیکیشن در ایران فیلتر شده اما بر اساس اعلام صفحه وایبر روی توییتر ظاهرا این مشکل در سطح جهانی رخ داده است.چندی پیش نیز چنین مشکلی برای برنامه وایبر بوجود آمده بود که این اختلال ظرف ۲۴ ساعت برطرف شد”.
تلاش دولت برای یافتن راه حلی برای رفع فیلتر از شبکه های اجتماعی در حالی ست که محافظه کاران معتقدند کاهش سطح فیلترینگ، پایه های اعتقادی جامع را سست تر از آنچه که هست می کند.
با وجود فیلتر فیس بوک و دیگر شبکه های اجتماعی، آنطور که سایت مشرق می نویسد، بیشترین آمار کاربران این شبکه ها در خاورمیانه را ایرانیان تشکیل می دهند.
بر اساس آماری که در انتهای سال ۲۰۱۳ از مرکز تحقیقاتی “پیو” منتشر شده، ایران با بیش از ۴۷ درصد در صدر کشورهای عضو فیس بوک است و پس از آن عربستان با ۱۳ درصد در رتبه دوم قرار دارد.
به این ترتیب، تا کنون تلاش برای فیلتر کردن این شبکه ها از سوی نهاد های حکومتی بی تاثیر بوده و نتوانسته است جلو مراجعه کاربران به آنها را بگیرد.
در همین حال، پیش از این گزارش هایی نیز مبنی بر سود کلان فروشندگان فیترشکن و تعامل آنان با کمیته تعیین مصادیق مجرمانه منتشر شده بود. گزارش هایی که تایید می کرد فیلتر کنندگان و فیلترشکن فروشان از ناحیه فیلتر سود کلان مشترکی به جیب می زنند.
ایرنا، پیش از این نوشته بود: ”در حال حاضر فقط کاربران ایرانی عضو فیس بوک ماهانه ۱۶۰۰۰۰۰۰۰۰۰ (شانزده میلیارد تومان) ناقابل به جیب فروشندگان فیلترشکن می ریزند”.
