به دنبال انتشار اخباری از چهار دور مذاکره محرمانه میان مقامات دولت نهم از جمله مجتبی ثمره هاشمی مشاور ارشد محمود احمدی نژاد با مقامات امریکایی، در میان راستگرایان حاکم بر ایران رقابت شدیدی برای مذاکره علنی با امریکا را آغاز شده است.
روز گذشته رییس مجلس هشتم بخش قابل توجهی از کنفرانس مطبوعاتی خود را به موضوع مذاکره با امریکا اختصاص داد و در پاسخ به سوال یک خبرنگار که از وی پرسید “آیا ایران منتظر حرکتی ملموس از سوی آمریکا است و چه چیز می‌تواند ایران را برای آمدن به میز مذاکره با آمریکا تشویق کند”، گفت: “احتیاجی نیست که کسی ما را به میز مذاکره دعوت کند، بلکه آن ها که از دیپلماسی و مذاکره فرار کرده‌اند باید خود را به میز برسانند.”
خبرگزاری مهر در همین خصوص به نقل از “یک نماینده مجلس” خبر داد که “احتمال مذاکره غیر رسمی ایران و امریکا در اجلاس امنیتی مونیخ وجود دارد.” در حالی که علی لاریجانی رییس مجلس هشتم و از نزدیکان رهبر جمهوری اسلامی گفته که در اجلاس امنیت جهانی در مونیخ – که از 18 تا 20 بهمن ماه برگزار خواهد شد - شرکت می کند، مهدی سنایی با این اشاره که “احتمال دارد در این اجلاس مواضع آمریکا نسبت به ایران شفاف تر شود” تاکید کرد: “گفتگو های حاشیه ای و غیر رسمی بین هیئت ایران و هیئت های دیگر از جمله آمریکا دور از ذهن و عجیب نیست به خصوص با توجه به مواضع رئیس جمهور جدید آمریکا ممکن است گفتگوهایی در حاشیه اجلاس انجام شود.”
لاریجانی در کنفرانس خبری روز دوشنبه در تهران با اشاره به اظهارات باراک اوباما رییس جمهور امریکا در مورد احتمال گفتگو با ایران اظهار داشت: “ما امیدواریم که یک نگاه جدیدی مطرح شود، اما نگاه جدیدی ملاحظه نکردیم، باز همان بحث چماق و هویج بزرگ مطرح می‌شود که در شأن ملت ایران نیست و زمانه نیز به این حرف‌ها اعتمادی ندارد.بنابراین فکر می‌کنم احتیاجی به بازی‌های حاشیه‌ای ندارد، باید کسانی که ادعا می‌کنند می‌خواهند راه جدیدی را پیش پا بگذارند، مقوله از این راه جدید را توضیح دهند.”
وی در بخش دیگری از اظهارات روز گذشته خود نیز از “ظرف های دیگری” در مورد مذاکرات هسته ای سخن گفت، و تاکید کرد “اکنون در شرایط متفاوتی هستیم، می‌توان هم از ظرف 1+5 برای موضوع هسته‌یی ایران استفاده کرد و هم ظرف‌های دیگر.“
رییس مجلس هشتم همچنین از مذاکرات برخی اعضای مجلس با همتایان امریکایی خبر داد و تشکیل گروه دوستی پارلمانی با امریکا در مجلس را رد نکرد.لاریجانی گفت: “تحرک افراد پارلمان می‌تواند جهت‌گیری‌های خاص را در شرایط مقتضی داشته باشد.برای مجلس فعلی هم که ظرفیت خوب دیپلماتیک دارد چنین چیزی در قالب گروه‌های دوستی و غیره طراحی شده و برخی تحرکات و مذاکراتی نیز صورت گرفته است.“
لاریجانی البته خاطرنشان کرد کرد که گروه دوستی پارلمانی یا مذذاکرات برخی از نمایندگان با همتایان امریکایی تنها می تواند نقش کاتالیزور را داشته باشد، و گفت: “در برخی مطالب حساس روز نقش پارلمان‌ها به عنوان کاتالیزور می‌تواند به دریافت صحیح‌تر و یافتن راه‌های مطلوب‌تر کمک کند.”
وی تلویحا آزادی چهار وابسته به کنسولگری ایران در اربیل عراق را به عنوان اقدامی که می تواند نشانه ای از تلاش رییس جمهور امریکا برای رفع مشکلات موجود مطرح کرد و افزود: “اگر این امر اتفاق بیفتد این نشان می‌دهد که عقلانیت جدیدی در منطقه برای ایجاد صلح به وجود آمده؛ بهتر است به جای تعارفات تصنعی در رسانه‌ها گام‌هایی عملی برداشت، چرا که از این طریق است که شرایط تغییر می‌کند.”
لاریجانی که نماینده رهبر جمهوری اسلامی در شورای عالی امنیت ملی نیز هست، در کنفرانس خبری خود با تاکید بر اینکه “اوباما در حال حاضر درک درستی از افکار عمومی در جهان اسلام پیدا کرده است” تصریح نمود: ”در حال حاضر نیز که سخن از تغییر شرایط است باید دید منظور از این تغییرات چیست تا در مورد آن فکر کرد.”
مذاکرات محرمانه، تعارفات علنی
در روزهای اخیر یک سازمان آمریکایی طرفدار صلح به نام ”کنفرانس های پاگواش درباره علوم و روابط جهانی” خبر چهار دور مذاکره محرمانه میان مقامات جمهوری اسلامی با نمایندگان امریکا را در حالی اعلام کرد که محمود احمدی نژاد و مقام های ارشد جمهوری اسلامی شعارهای ضد امریکایی را برای بدنه جناح حاکم بر ایران سر می دهند.
بنابر همین گزارش ها، در طول 4 دور مذکره محرمانه ای که در سال 2008 میان مقامات ایرانی و امریکایی در چهار پایتخت اروپایی برگزار شده علی اصغر سلطانیه نماینده دائمی ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی و مجتبی ثمره هاشمی مشاور ارشد محمود احمدی نژاد با ویلیام پری وزیر دفاع امریکا در دولت بیل کلینتون که از مشاوران ارشد باراک اوباما در امور بین الملل است و پاتریک کلایسون رئیس بخش تحقیقات انستیتوی واشنگتن در سیاست خاور نزدیک با یکدیگر مذاکره کرده اند.
با این حال جفری باوتول از افشای هویت مذاکره کنندگان ایرانی خودداری کرده و گفته محور این گفت وگوهای چندجانبه یافتن راه های بهبود رابطه امریکا و ایران بود تا این دو دولت از شعارهای به گفته وی تحریک آمیز فراتر بروند و رابطه مثبت و سازنده یی برقرار کنند.
وی ه افزوده که در مذاکره محرمانه مقامات ایرانی با طرف های امریکایی”برنامه هسته ای جمهوری اسلامی” و ”نگرانی های امنیتی” هر دو طرف در کنار مسایل اقتصادی و تجاری و صلح خاورمیانه مورد بحث قرار گرفته است.
واکنش مقامات دولت احمدی نژاد به این خبر از سوی وزیر اطلاعات بیان شد. وی به خبرگزاری مهر در خصوص انجام مذاکره با امریکا آن را رد نکرد و گفت ”معنای مذاکره کاملاً مشخص و جدای از طرح برخی مباحث است.”
اظهارات وزریر اطلاعات که تلاش کرد تا با استفاده از ”بحث با امریکا” به جای ”مذاکره با امریکا” برای مذاکرات محرمانه نزدیکان احمدی نژاد با مقامات امریکایی توضیحی قانع کننده بیان کند از آن جهت اهمیت داشت که وزارت اطلاعات در ماه های گذشته بارها منتقدان دولت را به ارتباطات علمی و حتی سفرهای خارجی به ارتباط با امریکا و دخالت در “طرح براندازی نرم امریکا علیه جمهوری اسلامی” متهم کرده اند.
در مجلس شورای اسلامی علاءالدین بروجردی و حسین سبحانی نیا، رئیس و نایب رئیس دوم کمیسیون امنیت ملط و سیاست خارجی از مذاکرات محرمانه ایران و امریکا اظهار بی اطلاعی کردند و در عین حال آن را تکذیب نکردند. حسین سبحانی نیا به روزنامه خراسان گفته است ”کمیسیون امنیت ملی مجلس اطلاعی از مذاکرات محرمانه ایران و آمریکا ندارد و آن چه مطرح شده صرفا در حد اخبار است.”
این روزنامه همچنین بدون اشاره به نام علاء الدین بروجردی نوشته است ”یک فرد مطلع که نخواست از او نام برده شود تاکید کرد که این دیدارها فقط جنبه «بحث و تبادل نظر» داشته «نه مذاکره» که هدف آن رفع ابهام از مواضع دو طرف بوده است.”
منوچهر متکی وزیر خارجه دولت نهم اما تعارف علنی را به اوج رسانده است. درحالی که آخر هفته گذشته محمود احمدی نژاد در اظهاراتی که مصرف داخلی دارد در کرمانشاه گفت: ”واشنگتن باید به خاطر 60 سال جنایت علیه مردم ایران عذرخواهی کند و به حضور نظامی خود در سراسر جهان پایان دهد”، وزیر خارجه او در کنفرانس داووس ضمن استقابل از مذاکره علنی با امریکا، اعلام کرد: ”اوباما صادق باشد تا واکنش خلاقانه تهران را ببیند.“
مسابقه در جناح راست برای مذاکره با آمریکا
