جورج جان
شکست تلاشی دیگر برای تماس بین المللی با ایران، قدرت های غربی را با گزینه های محدود دیگر تنها گذاشت و امید به تجدید نظر ایران در برنامه هسته ای و توقف روند تولید تسلیحات هسته ای را به نامیدی کشاند.
باید پرسید صبر و شکیبایی قدرت های جهانی چقدرست. درحالی که آمریکا و سایر کشورها می گویند ایران همین حالا نیز از طیف گسترده تحریم های مالی و تجاری، ممنوعیت های مسافرتی و سایر مجازات های وضع شده از سوی سازمان ملل، اتحادیه اروپا و آمریکا در رنج است، برخی دیگر می گویند جمهوری اسلامی هیچ نشانه ای از ضعف نشان نداده است.
غنی سازی اورانیوم در متن این مناقشه قرار دارد.
اوارنیوم خلوص پائین با درجه 3.5 درصد می تواند به عنوان سوخت رآکتور هسته ای در تولید جریان برق به کار رود. این همان چیزی است که ایران به عنوان نیت برنامه خود اعلام می کند. اما اورانیوم در صورت ادامه غنی سازی تا خلوص 90 درصد، می تواند برای تولید کلاهک هسته ای به کار گرفته شود.
ایران با اعلام اینکه توقف غنی سازی را حتی مدنظر هم قرار نمی دهد به گفتگوی روز جمعه با شش کشور قدرتمند در استانبول پا گذاشت و با تکرار حرف های قدیمی، این گفتگوها را در روز شنبه ترک کرد. در طول دو روز گفتگوهای فشرده، ایران سرسختانه بر درخواست های غیرقابل پذیرش از سوی گروه شش، شامل رفع تحریم و به رسمیت شناخته شدن برنامه غنی سازی برای ادامه هرگونه مذاکره ای، پافشاری کرد.
کاترین اشتون رئیس سیاست خارجه اتحادیه اروپا گفت: “هر دوی این پیش شرط ها مانع از ادامه گفتگو هستند.” وی گفت هیچ برنامه ریزی برای گفتگوهای جدید صورت نگرفته است.
آمریکا و سایر کشورها به طور علنی نسبت به تبدیل برنامه غنی سازی ایران به روند تولید کلاهک هسته ای ابراز نگرانی کرده اند و گفته اند مشکلات بوجود آمده بر سر راه غنی سازی، روند فعالیت های ایران را کند کرده و نسبت به سال گذشته، زمان بیشتری برای متقاعد کردن ایران به رفع نگرانی های بین المللی فراهم کرده است.
هیلاری کلینتون وزیر خارجه آمریکا چند روز پیش به برنامه “امروز” شبکه ان بی سی گفت برآوردهای های جدید اسرائیل “بسیار قابل توجه” هستند. او گفت تأخیر بوجود آمده، به ما فرصتی می دهد برای تلاش جهت بازداشتن ایران از دستیابی به تسلیحات هسته ای.
یک مقام ارشد آمریکا پس از شکست مذاکرات استانبول گفت: “تحریم ها تأثیر داشته اند. نشانه هایی از کند شدن برنامه هسته ای ایران وجود دارد، بنابراین من فکر می کنم جا و زمان برای دیپلماسی وجود دارد.”
از زمان تصویب دور چهارم تحریم های شورای امنیت سازمان ملل در ماه ژوئن که سپاه پاسداران و سرمایه گذاری در برنامه های موشکی و هسته ای را هدف گرفته بود، دیگر گفتگوی تازه ای برای وضع تحریم های جدید در میان نبوده است، اما در غرب تلاش های گسترده ای برای اجرای مجازات های فعلی در جریان است.
مقامات ارشد آمریکا به بازدید از چین، ژاپن، کره جنوبی و متحدان عربی مشغول بوده اند تا خواهان همکاری آنها در اجرای تحریم های سازمان ملل شوند. اتحادیه اروپا، کانادا، استرالیا و سایر کشورها از رفتار واشنگتن برای اعمال محدودیت های یکجانبه در مناسبات تجاری، مالی و غیره علیه ایران پیروی کرده اند.
یک دیپلمات حاضر در گفتگوهای استانبول به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت کشورهای اروپائی خارج از اتحادیه اروپا شامل سوئیس و نروژ نیز در هفته آینده به طور رسمی تحریم های یکجانبه اتحادیه اروپا را تصویب خواهند کرد.
انجمن دانشمندان آمریکا اعلام کرده است ایران در کارکرد دستگاه های غنی سازی اورانیوم به پیشرفت های قابل توجهی دست یافته است. هرچند این دستگاه ها هنوز عملکرد نامطلوبی دارند، اما بر اساس اعلان این انجمن، به نظر می رسد ایران در سال گذشته کارآیی این دستگاه ها را 60 درصد افزایش داده است و توان فنی تولید یک کلاهک هسته ای ساده ظرف پنج ماه را به دست آورده است.
تعدادی کسانی که فکر می کنند ایران با اخراج بازرسان هسته ای آژانس هسته ای و تغییر کاربری دستگاه های سانتریفوژ برای تولید کلاهک، به تحریک دنیا و افزایش احتمال حمله اسرائیل و آمریکا دست خواهد زد، چندان نیست.
تولید مواد کلاهک هسته ای تنها یکی از قدم های تولید بمب هسته ای است و به گفته اولی هینوئن، معاون بازنشسته مدیر کل آژانس هسته ای که مسؤولیت پرونده ایران را برعهده داشت، احتمال انجام این کار نظیر “یک مأموریت انتحاری” خواهد بود زیرا اقدام تلافی جویانه سهمگین بین المللی را به دنبال خواهد داشت.
با این وجود، به نظر می رسد ایران همچنان مصمم است که اجازه ندهد چیزی جلوی توسعه برنامه غنی سازی اش را بگیرد و حتی یک برنامه کوچک برای تبدیل ذخیره با درجه خلوص پائین خود را به اورانیوم با خلوص تسلیحات هسته ای در دستور کار قرار داده است.
علی اصغر سلطانیه نماینده ایران در آژانس بین المللی انرژی هسته ای در آغاز گفتگوها گفت هیچیک از اقداماتی از قبیل “قطعنامه ها، تحریم ها، تهدیدات، بدافزارهای رایانه ای و حتی حمله نظامی، نمی تواند برنامه غنی سازی اورانیوم در ایران را متوقف کند.”
منبع: واشنگتن پست- 23 ژانویه
