دیدن تصویر سعید مدنی بر تخت بیمارستان وبازگشتش به زندان برای گذراندن محکومیت ۶ سال زندان و ۱۰ سال تبعید، مرا بیاد سالهایی می اندازد که برای اولین بار او را در نشریه ایران فردا دیدم. اوعضو شورای سردبیری این نشریه بود و نیز یک پژوهشگر اجتماعی که گاه و بیگاه مورد پرسش در خصوص معضلات اجتماعی قرار می گرفت.
یک روز در دفتر نشریه به او گفتم به ایلام رفته ویک کار پژوهشی در خصوص خودسوزی زنان را آغاز کرده ام، اما این پدیده دلخراش عمیق تر از آن است که محدود به یک استان باشد.در سفر به ایلام بود که فهمیدم استانهای متعددی با این مسئله دست به گریبان هستند.
آن روز با سعید مدنی بطور مفصل در مورد خودسوزی زنان صحبت کردم. او بعد از اینکه خوب به حرفهای من گوش کرد و نظرات خودش را هم در این مورد گفت، یک تاکید موکد هم کرد و اینکه: حواست باشد زمانی که در موردخودکشی، به هر شکل آن صحبت می کنی، نوع تیتری که برای مقاله ات انتخاب می کنی و ادبیات نوشتارت بسیار حساس و مهم است و نباید کسی را که به لحاظ روانی آمادگی این کار را دارد، ترغیب به خود کشی کند.ورود به این موضوع بسیار حساس است و در این مقالات بهتر است به توصیف شرایط و تحلیل علتها پرداخت. این نکته مهمی است که هر پژوهش گری باید آن را رعایت کند. مداخله در بحرانهای اجتماعی نباید ما را به دام جنجال بیندازد، باید مانند یک طبیب به مطالعه بیماری پرداخت و سپس به راههای درمان فکر کرد.
سعید مدنی یک روانشناس بود و نظراتش به عنوان کارشناس مسائل اجتماعی برایم حائز اهمیت بود، درنتیجه من هم تلاش کردم تذکر او را در تمام گزارشاتی که تهیه می کردم، رعایت کنم تا به جای کمک، بر پشته مشکلات جامعه نیافزایم.
اما براستی سعید مدنی کیست که باید سالیان متمادی را در زندان بگذراند و برای سالها به تبعید محکوم شود؟
پژوهش گر اجتماعی:
سعید مدنی پژوهشگری است که سالها در خصوص موضوعات مختلف اجتماعی به تحقیق و پژوهش پرداخته و در نتیجه تحلیل واقع بینانه ای از شرایط اجتماعی ایران دارد. ازآثار مکتوب او می توان به کتاب “کودک آزاری در ایران” که پژوهشی است در این مورد اشاره کرد.این کتاب شرح مفصلی است از آزارهای قانونی و غیر قانونی علیه کودکان و مقدمه آن نیز به قلم خانم شیرین عبادی است.
از کتابهای دیگر او می توان به “کتاب اعتیاد در ایران” اشاره کرد. کتاب “ روانشناسی و تغییرات اجتماعی” هم اثری است از استوارت پیزر و جفری تراورز که سعید مدنی آن را ترجمه کرده و نیز کتاب “جماعت گرایی و برنامه های جماعت محور” از دیگر آثار وی است که به همراه چند نویسنده دیگر از جمله پرویز پیران به رشته تحریر درآمده است.
او در سالهای اخیر پژوهشی در خصوص روسپی گری در ایران انجام داد که یکی از کارهای ماندگارش است و می تواند مبنای تحقیقات جزیی تر دیگری در این خصوص قرار گیرد. مقالات متعدد وی در خصوص معضلات اجتماعی از جمله کارهایی است که او مسئولانه به طرح آنها پرداخته است. وی سردبیر فصلنامه رفاه اجتماعی هم بود که باز یک نشریه علمی تخصصی در خصوص موضوعات اجتماعی بود.
فعال سیاسی
سعید مدنی یک فعال سیاسی نیز بود ولی از هر تفکر و عمل افراط گرایانه عمیقا پرهیز داشت. شخصیت سیاسی او در کلاسهای درس دکتر حبیب الله پیمان شکل گرفته بود. در نتیجه آن کلاسها و آن معلم، از او یک فعال سیاسی میانه رو ساخته است.
سعید مدنی یک فعال ملی مذهبی است؛ جریانی سیاسی که معتقد به تغییر در مناسبات سیاسی و اجتماعی ایران است ولی این تغییر را از لابلای جنبش منهای خشونت و اصلاح طلبانه جستجو می کند. در تمامی این سالها که او در عرصه سیاست فعال بوده، لحظه ای از مرزهای اصلاح طلبی و تغییرات قانونی پایش را فراتر نگذاشته است و با هیچ جریان تند رو و افراطی سیاسی همکاری نکرده، که او یک پژوهش گر اجتماعی است و بخوبی میداند هرج و مرج و افراطی گری براحتی جامعه ای را که بحرانهای متعددی را از سر گذرانده، به نقطه صفر باز خواهد گرداند. تاکید او، همیشه بر تغییرات ساختاری جامعه بوده و مطالباتی که باید از مجراهای قانونی بدان دست یافت.
سعید مدنی یکی از سرمایه های اجتماعی میهن ماست که در ازای تلاشها و خدماتش، به جای آنکه مورد تقدیر قرار گیرد، با حکم ۶ سال زندان و ۱۰ سال تبعید تنبیه می شود. این تبعید بدلیل مشارکت سیاسی و اجتماعی اوست که در بسیاری از جوامع برگ زرینی است در کارنامه هر شهروند که اینچنین مسئولانه با مشکلات جامعه خود برخوردکرده، اما سعید مدنی تنبیه می شود برای آنچه که می داند، بخاطرآنچه که بدان آگاه است و به عهدی که بدان پایبند است.