مذاکرات هسته‌ای میان ایران و قدرت‌های جهانی آهسته آهسته به سمت توافق دائمی و برداشته شدن تمام تحریم‌های اقتصادی علیه رژیم این کشور گام برمی‌دارد.
برخی از طرفداران رژیم ایران در غرب و در داخل کشور این استدلال را ارائه می‌دهند که اگر توافق نهایی انجام شود، رهبران ایران به احتمال زیاد جاه‌طلبی‌های ایدئولوژیک و هژمونیک منطقه‌ای خود را کاهش خواهند داد.
طبق این نظر اگر توافق دائم هسته‌ای حاصل شود و اگر ارتباط دیپلماتیک بین تهران و واشنگتن ادامه یابد، سیاست‌های خارجی ایران در منطقه خشونت‌بارتر یا دخالت‌گرایانه‌تر نخواهد شد. در نتیجه کشورهای دیگر نباید نگران سیاست‌های ایران باشند و می‌بایست برای دستیابی به توافق هسته‌ای نهایی و برداشته شدن تحریم‌ها تلاش کنند.
این دیدگاه‌ها واقعیت‌های موجود را نادیده می‌گیرد. از زمان توافق اولیه، جمهوری اسلامی برای رسیدن به اهداف ایدئولوژیک، ژئوپولیتیک و تسلط منطقه‌ای تلاش بیشتری می‌کند. کاهش تحریم‌ها و دریافت میلیاردها دلار از طرف آمریکا و جامعه بین‌المللی به این موضع کمک کرده است.
ایران در حال تقویت قوای نظامی خود است و بطور مداوم آزمایش‌های موشکی انجام می دهد. به گزارش رویترز، نیروهای نظامی ایران قرار است مدلی از یک ناوهواپیمابر آمریکایی را هدف قرار دهند. روزنامه هفت صبح به نقل از علی فدوی، از فرماندهان سپاه پاسداران گزارش داده که “باید از نقط ضعف و قدرت دشمن خود آگاه باشیم.”
اخیرا در مراسم روز ارتش ایران رژه عظیم نظامی در تهران برگزار شد که جت‌های جنگنده ساخت روسیه و کشورهای دیگر نیز در آن حضور داشتند. رهبران ایران روشن کرده‌اند که توانایی‌های نظامی و سیستم موشکی آن‌ها قابل مذاکره نیست. آمریکا و دیگر اعضا بر این تهدیدها نظارت دارند ولی اکنون بر رسیدن به توافق نهایی متمرکز هستند.
پس از کاهش تحریم‌ها کشورهایی از جمله ترکیه، چین، آلمان و اتریش قصد دارند روابط اقتصادی با جمهوری اسلامی را افزایش دهند. صادرات نفت ایران در بازارهای قانونی یا بازار سیاه به میزان قابل ملاحظه ای افزایش یافته است.
این تفکر که در صورت برداشته شدن تحریم‌ها ایران از اهداف ایدئولوژیک خود دست برمی‌دارد خام انگارانه است. حتی در سال‌های ۱۹۸۰ و اوایل دهه ۱۹۹۰ که برنامه هسته‌ای این کشور زیر زره بین قرار نداشت، دخالت ایران در امور داخلی کشورهای دیگر در اوج خود بود. در واقع این دوره‌ای بود که رهبران ایران سعی می‌کردند با دخالت در لبنان و بوجود آوردن یکی از گروه‌های مهم شیعه به نام حزب‌الله و جنگیدن با اسرائیل، اتحاد با سوریه و ادامه جنگ در عراق به مدت شش سال، توازن منطقه را به نفع خود تغییر بدهند.
اخیرا نیز پس از دستیابی به توافق اولیه، ایران هیچ نشانه ای از تغییر در رفتار خود نشان نمی‌دهد. رئیس‌جمهور یمن در مصاحبه‌ای گفت: “متاسفانه ایران هنوز با حمایت از جنبش جدایی‌طلب در جنوب یمن یا برخی از گروه‌های مذهبی در شمال، در یمن دخالت می‌کند.” او از دولت شیعه ایران خواسته است تا دست از سر یمن بردارد.
بخش دوم استدلال طرفداران دولت روحانی و جمهوری اسلامی بسیار ساده‌انگارانه است. دلیل این‌که کشورهای دیگر در صورت توافق هسته‌ای نگران سیاست‌های خارجی ایران نخواهند بود این است که به شطرنج سیاسی خاورمیانه و نقش جمهوری اسلامی در این پازل سیاسی دقت نمی‌کنند.
مسئله این است که پرونده هسته‌ای ایران نمونه های فراوانی از برملا شدن سایت‌های پنهان توسط دولت‌ها و سازمان‌های خارجی دارد که این برنامه را غیرشفاف، پنهانی و عاری از وضوح معرفی کرده است. چگونه کشورهای دیگر می‌توانند در حالیکه یک کشور مترصد است توازن را به نفع خود بر هم بزند، شرایط امنیتی منطقه را ایمن فرض کنند؟
به احتمال زیاد توافق دائم هسته‌ای به ایران فرصت می‌دهد تا جاه‌طلبی‌های هسته‌ای خود را دنبال کند و به اهداف خود برسد. اگر این اتفاق بیافتد خاورمیانه شاهد تغییر صفحه شطرنج به نفع این کشور هسته‌ای خواهد بود. به دنبال آن مسابقه هسته‌ای در منطقه به راه خواهد افتاد که باعث بی‌ثباتی بیشتر و عدم امنیت بیشتر می‌شود.
منبع: فرانت‌پیج - 5 مه 2014
