پذیرش تغییر نسل در خبرگان رهبری؟

بهرام رفیعی
بهرام رفیعی

» حسن خمینی: به وقتش تصمیم گیری می کنم

در شرایطی که نام نویسی برای حضور در انتخابات مجلس خبرگان رهبری از ۲۶ آذرماه آغاز خواهد شد، حسن خمینی که پیش از این خبرهای زیادی درباره حضور یا عدم حضورش در این انتخابات منتشر شده و اکبر هاشمی رفسنجانی نیز به وی توصیه کرده بود که “بهتر است بیاید”، اعلام کرده در وقت مناسب در این ارتباط تصمیم خواهد گرفت.

به گزارش ایسنا نوه رهبر پیشین جمهوری اسلامی در “دیدار با جمعی از فعالان سیاسی اصلاح طلب استان بوشهر” و درپی پرسش هایی درباره حضورش در انتخابات مجلس خبرگان رهبری گفته است : “ان شاء الله در وقت مناسب در این مورد تصمیم گیری می کنم.”

این اظهار نظر دو پهلو از سوی حسن خمینی درحالی است که اکبر هاشمی رفسنجانی ۱۳ مردادماه در گفت و گویی با هفته نامه طلوع درباره احتمال حضور خود در انتخابات آتی خبرگان رهبری گفته بود: “من در مجلس نمی توانم شرکت کنم اما بنا دارم در خبرگان شرکت کنم.”

هاشمی که هم اکنون عضو مجلس خبرگان رهبری است، در این گفت و گو با اشاره به اینکه انتخابات مجلس و خبرگان رهبری که در اسفندماه برگزار می شود “مهمترین انتخابات ما هستند” درباره کاندیداتوری حسن خمینی در مجلس خبرگان نیز گفته بود: “حاج حسن آقا واقعا هم صلاحیت بالایی و هم وظیفه دارد ایشان در وضعی نیست که نسبت به آینده کشور بی تفاوت بگذرد منتها تکلیفش را خودش می داند.”

هاشمی رفسنجانی همچنین اضافه کرده بود: “ما نمی توانیم به ایشان تکلیف کنیم ولی من نظرم را می دهم که بهتر است بیاید معلوم نیست که ما در دنیا باشیم. الان نوبت آنهاست و باید بیایند که از انقلاب حفاظت کنند.”

البته مدتی بعد محمدرضا تابش، عضو مجلس شورای اسلامی و از نزدیکان محمد خاتمی و حسن خمینی در شهریورماه در گفت و گویی با نامه نیوز اعلام کرد: “من شنیده ام که خود وی ملاحظاتی دارند و آنطور که امام راحل نزدیکان خودشان و مخصوصا سید احمدآقا و آقا مصطفی را در دوران خودشان از ورود به سیاست (منع) و تمایل داشتند که فرزندانشان کارهای حوزوی شان را ادامه دهند لذا سید حسن هم معذورات اینگونه ای دارند و تمایل ندارند وارد عرصه کار سیاسی و اجرایی شوند.”

وی با اشاره به اینکه حسین خمینی دارای شرایط حضور در انتخابات خبرگان رهبری است و اینکه “در حال حاضر درسهای سطوح بالای خارج را تدریس می کند” همچنین گفته بود: “سید و خوشتیپ و جوان نیز هست و همه اینها مولفه های موثری است که قطعا در رای آوری نیز موثر هستند.”

محمدرضا تابش با این توضیحات در عین حال تاکید کرده بود که “اگر خواسته عمومی برای ورود وی باشد بستگی به نظر خود وی دارد که ببیند وجودش در عرصه سیاست موثرتر است یا در عرصه علم و فقاهت گرچه تاثیر مرجعی همانند امام که انقلابی را بنیان گذاشت کمتر از یک سیاستمدار نیست.”

احتمال حضور یا عدم حضور حجت الاسلام حسن خمینی در انتخابات خبرگان رهبری از آن جهت اهمیت پیدا کرده که در بیشتر خبرها و تحلیل هایی که از سال گذشته تا کنون رسانه های مختلف اصلاح طلب و اصولگرا و همچنین رسانه های وابسته به نهادهای نظامی و امنیتی منتشر کرده اند از اکبرهاشمی رفسنجانی به عنوان یکی از کسانی که نقش مهمی در انتخابات آتی مجلس خبرگان ایفا خواهد کرد یاد شده است.

در این ارتباط اما برخی رسانه ها اعلام کرده بودند که روحانیون اصلاح طلب همراه با اکبرهاشمی رفسنجانی رییس سابق مجلس خبرگان، علی اکبرناطق نوری، سید حسن خمینی و فرزندان برخی از روحانیون و مراجع تقلید شیعه و رییس کنونی دولت جمهوری اسلامی، حسن روحانی که خود یکی از اعضای فعلی مجلس خبرگان و رییس “کمیسیون صیانت از رهبری” است قصد حضور در انتخابات مجلس خبرگان رهبری را دارند.

برخی سایت های وابسته به نهادهای امنیتی نظامی حتی در مطالب مرتبط از برنامه هاشمی رفسنجانی برای تشکیل “خبرگان جوان” خبرداده و مدعی شده بودند که “اخیراً آقای ‌هاشمی رفسنجانی به تیمی مأموریت داده است افرادی را که با خودش همفکر هستند، انتخاب و هماهنگ کنند که برای خبرگان کاندیدا شوند و به آنها نیز گفته است اگر شما بتوانید در خبرگان به اکثریت تبدیل شوید، من هم حاضرم بیایم و رئیس مجلس شوم.”

در همین ارتباط در نیمه دوم دی ماه سال ۱۳۹۲ یکی از بولتن های داخلی سپاه پاسداران نوشته بود: “چندی است که برخی اخبار از فعالیت و تکاپوی علی اکبر هاشمی رفسنجانی برای انتخابات خبرگان رهبری به گوش می رسد. براساس این اخبار تیمی دراین رابطه تشکیل شده که اعضای این تیم در دیدارهای جداگانه‌ای با فرزندان آیت الله جوادی آملی، آیت الله فاضل لنکرانی و آیت الله دری نجف آبادی در صدد مجاب کردن این افراد برای شرکت در انتخابات مجلس خبرگان هستند. ظاهرا این تیم قصد دارد تا هیات رئیسه‌ای جدید در مجلس خبرگان رهبری با محوریت هاشمی تشکیل شود.”

خبرهایی از این دست البته واکنش هایی را هم در پی داشته است.در اسفندماه ۱۳۹۲ سایت امنیتی مشرق از واکنش محمدرضا مهدوی کنی رییس وقت مجلس خبرگان رهبری (مرگ ۲۹ مهر۱۳۹۳) به این موضوع خبرداده و به نقل از وی مدعی شده بود که “مجلس خبرگان، مجلس تجربه و اعتبار است. مجلس ریش‌سفیدانی است که سال‌های متمادی را در راه ترویج اسلام و قرآن و انقلاب گذرانده‌اند. جوان‌گرایی در مشاغلی که نیاز به کار میدانی و تلاش و دوندگی دارد، خوب است اما مجلس خبرگان جای دوندگی نیست، محل اعتبار و تجربه و سابقه درخشان در ترویج معارف اسلامی است.”

۱ مردادماه سال گذشته نیز آیت الله ابولقاسم خزعلی که اخیرا به علت کهولت سن درگذشت در گفت و گویی با خبرگزاری رسا وابسته به حوزه علمیه قم گفته بود: “اعضای خبرگان باید افراد پخته‌ای باشند که شرایط انقلاب را بدانند، اثرات و ایده‌های امام را بدانند، گروه‌هایی را که از اول انقلاب مورد عتاب و طرد امام واقع شده‌اند، بشناسند، اینطور افراد باید باشند. البته اینگونه افراد، نوعاً هم پیرمردها هستند. این خیال خامی است که بخواهند عده‌ای را بپرورند!”

مرگ آیت الله محمدرضا مهدوی کنی رییس مجلس خبرگان رهبری در خردادماه گذشته و بیماری پروستات رهبر جمهوری اسلامی از دیگر سو، برگزاری انتخابات آتی خبرگان توسط دولت حسن روحانی، که یکی از افراد نزدیک به هاشمی رفسنجانی است، ترس از نتیجه انتخابات آینده مجلس خبرگان و آینده رهبری در جمهوری اسلامی را در میان نزدیکان آیت الله علی خامنه ای افزایش داده و بعید نیست انتخابات ۷ اسفندماه به صحنه رویارویی بی سابقه ای از سوی منصوبان رهبرکنونی جمهوری اسلامی با هاشمی رفسنجانی و همفکران اوتبدیل شود.

در همین ارتباط هفته گذشته وبسایت بصیرت، ارگان اینترنتی اداره سیاسی سپاه پاسداران برای نخستین بار در مقاله ای از “کهولت سن” اعضای کنونی مجلس خبرگان رهبری ابراز نگرانی کرده و “تغییر نسل” در انتخابات آتی مجلس خبرگان را ناگزیر دانسته بود.

این وبسایت در مقاله خود درباره کهولت سن اعضای خبرگان رهبری نوشته بود: “آیت الله خزعلی پانزدهمین نماینده مجلس خبرگان رهبری بودند که از میان ۸۶ عضو این مجلس قبل از اتمام این دوره مجلس خبرگان دار فانی را وادع گفتند. واقعیت این است که این مجلس نزدیک به ۲۰درصد از اعضای خود را به علت کهولت سن قبل از پایان دوره مجلس از دست داده است. در یک بررسی اجمالی این واقعیت آشکار می‌گردد که ۲۴نفر از نمایندگان فعلی مجلس خبرگان در سنین بالای ۸۰ سال و ۲۴ نفر دیگر نیز در دهه ۷۰ تا ۸۰ زندگی خود در این مجلس حضور دارند. و مابقی کمتر از ۷۰ سال سن دارند.”

اداره سیاسی سپاه در این مقاله با اشاره به اینکه “طبیعی است که انتظار داشته باشیم تا بخش عمده‌ای از این افراد توانایی ادامه کار را برای ادوار بعدی نداشته باشند”تاکید کرده بود: “فعالین شرکت کننده در انتخابات آتی نسل دوم و سوم انقلاب خواهند بود که بی‌شک از ذائقه و زاویه نگاه متفاوتی نسبت به نسل گذشته برخوردارند. به همین خاطر از یکسو سلائق و نگرش این نسل بدون شک در ترکیب منتخبین خبرگان خود را نشان خواهد و دیگر سو نامزدهای انتخابات و جریانهای فعال انتخاباتی نمی‌توانند به این تفاوت نسلی بی‌توجه باشند.”

بصیرت در عین حال “مسایلی همچون اختلاف بر سر صلاحیت و عدم صلاحیت نامزدهای انتخابات، مساله آزمون گرفتن شورای نگهبان از نامزدها، موضوع عدم اعلام آمادگی نامزدهای متعدد برای برخی حوزه‌های رای‌گیری” را در انتخابات آتی خبرگان تنش زا خوانده و حضور افرادی چون “هاشمی رفسنجانی، حسن روحانی، سید حسن خمینی، علی‌اکبرناطق نوری، و …” را در این انتخابات تاثیر گذار خوانده بود.

گفتنی است کسانی که در انتخابات آتی به مجلس خبرگان رهبری راه پیدا کنند بر اساس قانون به مدت ۸ سال پس از انتخابات اسفندماه سال جاری عضو این مجلس خواهند بود.