وحید ثابتیان
درحالی که مقامات ایرانی ارسال هرگونه سلاح برای شبه نظامیان طالبان در افغانستان را ردکرده اند، رسانه های آمریکا همچنان به انتشارگزارش هایی مبتنی بر دخالت برخی از جناح های ایرانی برای تجهیز طالبان به منظور تضعیف موقعیت آمریکا اقدام می کنند.
مجری شبکه سی ان ان روزگذشته درمیزگردی با حضور کریم سجادپور، محقق موسسه کارنگی واشنگتن و جان پایک مدیر وب سایت “سیاست جهانی” www.globalsecurityorg، با اشاره به دشمنی طالبان وایران طی سالهای گذشته و اظهار تعجب از مواردی که درخصوص ارسال سلاح به افغانستان ذکر می شود این سئوال را مطرح کرد که آیا ایران تنها به طالبان سلاح می دهد ویا به کسان دیگری هم اسلحه می دهد؟
کریم سجادپور که پیش ازاین تحلیلگر “موسسه بین المللی بحران” بوده است، درپاسخ به این سئوال گفت: “ایران نزدیک به یک دهه با طالبان درجدال بوده است. طالبان یک گروه سنی بنیادگراست ولی ایران کشوری شیعه است. بنابراین حتی با استانداردهای ایرانی این موضوع خیلی تازه وبدیع به شمار می رود ومن شک دارم که مقامات رسمی ایرانی درتجهیز دوباره طالبان دست داشته باشند.”
مجری برنامه سپس با طرح این سئوال که سلاح های فرستاده شده به افغانستان چقدرمهم هستند ازجان پایک، که یکی ازمتخصصین مسائل دفاعی به شمار می رود پرسید: “آیا این سلاح ها می توانند باعث به وجود آمدن وضعیتی درافغانستان بشود که آمریکا هم اکنون درعراق با آن مواجه است؟” پایک پاسخ داد: “ نه آنچنان. اگرچه آنقدر مهم بوده که بتوانند بار دیگر به نیروهای ما حمله کنند و اینکه مقامات دولتی به صورت عمومی نسبت به آن گله وشکایت کنند، اما موقعیت درافغانستان با موقعیت در عراق خیلی متفاوت است. ما درافغانستان با مشکلات وچالش های متفاوتی نسبت به عراق مواجه هستیم. آن چیزی که در طی چند سال گذشته دیده ایم این است که هرتابستان زمانی که به صورتی فصل حملات فرامی رسد و شرایط آب وهوایی به آنها اجازه می دهد که به راحتی به اطراف حرکت کنند، ما با حملات بیشتر، واحدهای بیشتر و حملات با کیفیت بالاتر مواجه هستیم. این البته یاغی گری است و به صورت فزآینده هم رشد می کند وفکر نمی کنم به زودی شاهدپایان آن باشیم.”
درادامه بخش هایی از سخنان رابرت گیتس وزیردفاع آمریکا پخش شد که درآن ارسال سلاح های یاد شده توسط برخی گروه هایی که درتجارت مواد مخدرهستند مورد اشاره قرار گرفته بود: “با توجه به مقدارسلاح هایی که ما درافغانستان مشاهده می کنیم، خیلی دشوار است که آن را به به قاچاق ویا تجارت مواد مخدر مرتبط کرد و یا اینکه بتوان گفت چنین مقداری بدون اطلاع دولت ایران خارج می شود.”
سجادپوردرپاسخ به آنچه توسط وزیر دفاع آمریکا گفته شده بود، اظهار داشت: “این احتمال که سلاح هایی که دردستان گروه طالبان است ایرانی باشد، می تواند کاملا درست باشد. به هرحال تجارت و قاچاق مواد مخدر به صورت بسیارگسترده ای از افغانستان به سوی ایران درجریان است و شاید دریافت کنندگان این مواد مخدر، جای آن را با اسلحه پر می کنند تا به افغانستان برود. اما من بسیار تردید دارم که سیاست رسمی دولت ایران، تجهیزدوباره طالبان باشد. به این دلیل ساده که آنها برعلیه طالبان هستند وتا نزدیک یک جنگ نیزبا آنها پیش رفتند ونمی خواهند سقوط دولت حامد کرزای را مشاهده کنند. “
اما جان پایک با اشاره به “بازی دردوسوی میدان” توسط ایران گفت: “این خیلی قابل فهم است که ایران تلاش می کند نفوذ خود را درافغانستان گسترش دهد. ایران نه تنها الان، بلکه همواره به دنبال گسترش نفوذ خود در افغانستان بوده، خیلی پیش ازآنکه حرفی از روسیه به میان بیاید و یا سخنی ازحضور آمریکا دراین کشور باشد. بعد ازاینکه ما افغانستان را ترک کنیم، ایران بالاخره باید به افغانستان بپردازد. بنابراین من فکر می کنم کاملا محتمل است که سپاه پاسداران گفته باشد دشمن دشمن من دوست من است واگر آنها با آمریکایی ها درافغانستان می جنگند، مابه آنها سلاح می دهیم.”
کریم سجاد پور در پاسخ بااشاره به سخنان کرزای درخصوص رد این اظهارات گفت: “اگر شما به اظهارات حامد کرزای طی پنج سال گذشته دقت کنید مشاهده می کنید که اوهمواره نسبت به دیگر متحد آمریکا یعنی پاکستان بسیار منتقد بوده است. این پاکستان بوده که سوخت مورد نیاز وسلاح برای طالبان تامین می کرده است درحالی که ایران تلاش کرده نقش سازنده ای دراین زمینه ایفا کند. بنابراین موقعیت دشواری است که آمریکا ادعا کند ایرانی ها طالبان را تجهیز می کنند درحالی که مقامات افغانی آن را تکذیب می کنند.”
جان پایک درخصوص سرانجام آنچه هم اکنون درافغانستان درجریان است اضافه کرد: “چیزی که درمورد افغانستان به چشم می خورد این است که هم اکنون گروه های مختلفی هستند که به صورت مخفی وپنهانی عمل می کنند وکارهایی انجام می دهند که ما چیزی درمورد آن نمی دانیم. ما نمی دانیم به کجا ختم خواهد شد، به دلیل اینکه نمی دانیم ازکجا آمده است.”
مقامات آمریکایی هنوز شواهدی که بتواند ادعاهای آنان را درخصوص ارسال اسلحه ایرانی به افغانستان ثابت کند، نشان نداده اند. درحال حاضر نیروهای آمریکایی به تعلیم نظامی افغانی ها می پردازند. با این وجود به دلیل بی سوادی گسترده دراین کشور (70 درصد درمیان مردان و90 درصد درمیان زنان) عملا موضوع تربیت نیروهای نظامی آشنا به استفاده ازجنگ افزارهای پیشرفته با مشکل جدی مواجه است.