شکل “مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران” اعلام کرده که روز سه‌شنبه، جنازه جمال حسینی سردبیر وبسایت این مجموعه، چندین ساعت بعد از مرگ در شهر نوشهیر ترکیه پیدا شده است. هنوز پلیس و پزشک قانونی ترکیه در مورد علت مرگ آقای حسینی به صورت رسمی اظهار نظر نکرده‌اند، اما دبیر سابق این تشکل حقوق بشری برای نخستین‌بار در مصاحبه با روز از سابقه تهدیدهای سردبیر سایت هرانا در سالهای اقامتش در ترکیه خبر داده است.
کیوان رفیعی دبیر سابق مجموعه فعالان حقوق بشر و از دوستان نزدیک جمال حسینی می‌گوید کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در خصوص پرونده پناهندگی سردبیر سایت آنها “کوتاهی” کرده است.
مجموعه فعالان حقوق بشر شه شنبه شب، ۱۴ مردادماه، با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد صبح سه‌شنبه، پنجم آگوست، پلیس ترکیه پیکر بی‌جان سید جمال حسینی (اسفندیار بهارمس) از مسوولان ارشد این تشکل را در منزل وی، در پشت میز کارش و در حالی که قطراتی از خون بر صورت و برخی نقاط منزل وی دیده می‌شد، یافت.”
جمال حسینی ۳۴سال داشت و از بنیانگذاران مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران و نیز مسئول هماهنگی این تشکل بود. وی نقش مهمی در پیدایش، رشد و تداوم فعالیت این تشکل در تمامی سالهای فعالیت آن برعهده داشت.
آقای حسینی از سال ۲۰۰۷ در ترکیه تقاضای پناهندگی کرده و به عنوان پناهجو تحت حمایت کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در ترکیه بوده است. به گفته نزدیکان این گزارشگر حقوق‌بشر، درخواست پناهندگی او در دومین سال اقامت در ترکیه مورد پذیرش کمیساریای عالی پناهندگان قرار گرفت اما پروسه انتقال او به کشور ثالث با گذشت حدود ۵ سال عملی نشد.
هنوز پلیس ترکیه و پزشک قانونی این کشور در خصوص پرونده مرگ سردبیر سایت هرانا هیچ گونه اظهار نظری نکرده‌اند اما کیوان رفیعی در مورد احتمالات پیرامون مرگ او به روز می‌گوید: “پلیس بعد از بازخواست شهود در اداره مربوطه فرضیه‌هایی را همان اول مطرح کرده است. چند نکته تا کنون مشخص شده است. اول اینکه زمان مرگ، احتمالا ۱۲ ساعت قبل از پیدا کردن جسد بوده است. در مورد مرگ او فرضیه پزشکی هم مطرح است که نیاز به اظهار نظر رسمی پزشک قانونی دارد.”
به گفته آقای رفیعی پلیس در تماس با سایر اعضای مجموعه فعالان حقوق بشر با توجه به اینکه اشیای خانه به سرقت نرفته، فرضیه قتل آقای حسینی را هم مطرح کرده است: “پلیس همچنین فرضیه خودکشی را به دلیل نبود شواهد کافی همان اول رد کرده است. با این همه پلیس همچنان در حال بررسی فرضیه‌ها و دلایل مختلف این پرونده است.”
جمال حسینی روز پیش از مرگ اش در فیس بوک خود نوشته بود که بعد از ورود به ساختمان محل سکونت خود در طبقه پنجم یک ساختمان دچار تنگی نفس شدید شده و نیم ساعت نیز بیهوش بوده است.
کیوان رفیعی که خود حدود دو سال در ترکیه با سردبیر سایت هرانا همخانه بوده می‌گوید صحت این استاتوس را نمی‌توان تائید کرد چون ساعاتی که پلیس در کارشناسی اولیه برای مرگ اعلام کرده با ساعات انتشار استاتوس در فیسبوک همخوان نیست.
او می‌افزاید: “در منزل حسینی در نقاط مختلف لکه‌های خون مشاهده شده است. اگر او توانسته خود را به میز کامپیوتر برساند و مطلب بنویسد می‌توانسته همانجا از طریق اینترنت از دوستانش استمداد کند. برخی از همکاران ما در نزدیکی محل سکونت او بودند و می‌توانست به سرعت با آنها تماس بگیرد.”
مرگ جمال حسینی “زنگ خطر” است
وبسایت هرانا که سردبیری آن به عهده جمال حسینی بود خبرگزاری وابسته به مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران است و در سالهای گذشته بر پوشش اخبار مربوط به احکام قضایی و وضعیت زندانیان در ایران تمرکز داشته است.
این وبسایت و همکاران آن در سالهای گذشته، به ویژه بعد از انتخابات مناقشه برانگیز سال ۸۸ مورد حملات رسانه‌ای جمهوری اسلامی قرار گرفتند.
در زمستان ۸۸ صدا و سیمای جمهوری اسلامی و برخی دیگر از رسانه‌های امنیتی و حکومتی، مستندهایی در مورد فعالیت‌های مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران و فعالیت‌های جانبی مدیران این مجموعه پخش کردند.
در این مستندها، مدیران مجموعه به داشتن روابط با کشورهای غربی از جمله “ایالات متحده امریکا” و برخی گروه های سیاسی از جمله “سازمان مجاهدین خلق ایران” و “انجمن پادشاهی ایران” متهم شده بودند.
آنزمان روز در مصاحبه مفصل با احمد باطبی، سخنگوی وقت مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران به ابعاد برخورد با این دسته از فعالان حقوق بشری ایرانی پرداخته بود.
برخی از اعضای این مجموعه در سالهای گذشته برای دریافت پناهندگی از کشور به صورت موقت در ترکیه زندگی کرده‌اند.
کیوان رفیعی، دبیر کل سابق این مجموعه به روز می‌گوید ترکیه کشور امنی برای فعالان سیاسی ایرانی نیست.
به گفته او طبق قوانین سازمان ملل پناهندگان اگر کشور میزبان درخواست پناهندگی در همسایگی کشور مبدا باشد، این سازمان موظف است فرد را به سرعت به کشور ثالث منتقل کند.”
او می‌افزاید: “مساله جمال حسینی باید زنگ خطری برای کمیساریای عالی پناهندگان ترکیه باشد. سازمان ملل باید به صورت جدی در مورد پناهندگان سیاسی تجدید نظر کند؛ چرا که وضعیت آنها با آوارگان جنگی یا مهاجران اقتصادی و اجتماعی یکسان نیست.”
اطلاعات ترکیه از تهدیدهای حسینی مطلع بوده
به گزارش سازمان‌های مدافع حقوق بشر در سه دهه گذشته شماری از پناهجویان سیاسی ایرانی ساکن ترکیه از سوی دستگاه امنیتی جمهوری اسلامی تماس‌های تهدید آمیزی دریافت کرده‌اند.
کیوان رفیعی می‌گوید: “سیاست جمهوری اسلامی در ترکیه همیشه تابع شرایط بوده است. در دهه شصت برای از بین بردن مخالفان خود در این کشور حتی از بمب هم استفاده کرده است. در یک دوره بی تفاوت بود. در یک دوره دیگر با دولت ترکیه زد و بندهایی داشت که نتیجه آن تحویل حجت زمانی بود.”
حجت زمانی، سال ۲۰۰۳ پس از فرار از زندان اوین توسط پلیس ترکیه دستگیر و پس از آنکه به ایران تحویل داده شد حکم اعدام او به اجرا در آمد.
کیوان رفیعی، دبیر سابق تشکل مجموعه فعالان حقوق بشر ایران همچنین از تهدیدهای اعضای این مجموعه و به ویژه جمال حسینی سخن می‌گوید.
او می‌گوید: “آقای حسینی در سال ۲۰۱۰ چندین تماس تهدید آمیز داشت که پیگیری نشد. در سال ۲۰۱۰ که برخوردها با مجموعه فعالان حقوق بشر شروع شد، بسیاری از اعضای ما از جمله آقای حسینی مجددا تهدید شدند. حتی در بازجویی بچه‌های مجموعه در زندان گفته بودند ما می‌توانیم برویم حسینی را بزنیم.”
این دوست نزدیک سردبیر سایت هرانا می افزاید: “اواخر سال ۲۰۱۰ اطلاعات ترکیه با مجموعه تماس گرفت و اعلام کرد که در مورد آقای حسینی احساس خطر می‌کند. آنها با هماهنگی دفتر سازمان ملل در شهر وان جمال حسینی را به نفتشهیر منتقل کردند.”
اما این تنها تماس اداره اطلاعات ترکیه با مجموعه فعالان حقوق بشر نبود.
به گفته کیوان رفیعی “در اواخر سال ۲۰۱۲ و اوایل سال ۲۰۱۳ دستگاه امنیتی ترکیه با مجموعه فعالان تماس گرفته و اعلام کرده که یک فرد از روستاهای اطراف ارومیه خود را به آنها معرفی کرده و گفته است حکومت ایران وی را مجبور کرده برای کشتن برخی فعالان از جمله جمال حسینی به ترکیه بیاید.”
او می‌افزاید: “اطلاعات ترکیه مدتی آن فرد را در بازداشت نگه داشت. بعد ما متوجه شدیم که این فرد پس از آزادی یا تحویل به ایران در یک درگیری خانوادگی در مرز ایران با سلاح گرم کشته شده است.”
آقای رفیعی توضیح می‌دهد که به دنبال این حادثه اطلاعات ترکیه به آقای حسینی توصیه می‌کند که به تنهایی زندگی نکند: “تنهایی جمال حسینی مربوط به یکی دو هفته اخیر است و پیش از آن همخانه داشت. حسینی به خاطر فعالیت های حقوق بشری با شمار زیادی از پناهندگن از طیف های مختلف سر و کار داشت. افرادی بودند که خود را همکاران سابق سپاه و اطلاعات معرفی می‌کردند. وقتی جنازه حسینی پیدا شد، او نگارش گزارشی در مورد میادین مین را در دست داشته که منابعش همین پناهندگان بودند.”
با این همه آقای رفیعی معقتد است کمیساریای عالی پناهندگان در ترکیه در خصوص وضعیت جمال حسینی کوتاهی کرده و با وجود قبولی و اطلاع از تهدیدات این فعال حقوق بشر، روند انتقال او به کشور سوم را تسهیل نکرده است.
