کاربران ایرانی فضای مجازی در کمتر از ۲۴ ساعت مرز نگرانی تا شادی را طی کردند. دستگیری دست‌اندرکاران نسخه ایرانی کلیپ “خوشحال” موجی در فضای مجازی به راه انداخت و خیلی زود به سرخط‌های خبری نشریات دنیا هم راه پیدا کرد. آزادی سریع این جوانان هم انعکاس زیادی داشت و در این بین، کاربران نگران و خشمگین توانستند با “ریپورت” کردن، یک صفحه فیس بوکی که فراخوان شناسایی مروجین “بی بند و باری” را داده بود، از دسترس خارج کنند.
این همان فضایی است که حسن روحانی به تازگی دعوت به مشارکت در آن کرده و رییس قوه قضاییه در پاسخ گفته است: کسانی که مسمومیت فضای مجازی را قبول ندارند، آن را نمی‌شناسند.
توییتر روحانی و اینستاگرام “خوشحال” آزاد شده
“شناسایی مروجین بی بند و باری در فضای مجازی” عنوان صفحه‌ای بود که خود را منتسب به حزب‌الله می‌دانست و در پی شناسایی دخترانی بود که عکس‌های بدون حجاب خود را به صفحه فیس بوکی دیگری به نام “آزادی‌های یواشکی زنان در ایران” ارسال کرده بودند. این صفحه که توانسته ظرف چند روز هزار لایک کسب کند، مدعی شده بود که دست‌اندرکاران کلیپ “خوشحال” را هم آنها شناسایی کرده‌اند. اما در همان روزی که فضای مجازی تحت تاثیر دستگیری خوشحال‌های ایرانی قرار داشت، این صفحه ریپورت و از دسترس خارج شد.
کاربران ایرانی فضای مجازی که با هشتگ freehappyiranians در مورد سازندگان نسخه ایرانی کلیپ خوشحال، اطلاع‌رسانی می‌کردند و نگران وضعیت آنها بودند، در ساعات اولیه دستگیری به سخنی از حسن روحانی ارجاع داده و او را مورد پرسش قرار داده بودند. روحانی در نخستین سخنرانی‌اش به عنوان رییس‌جمهور گفته بود که “شادی و نشاط حق مردم است. خیلی سختگیری نکنیم. مردم خودشان اخلاقمدار هستند.” توییتر منسوب به روحانی نیز روز چهارشنبه همین سخن او را به زبان انگلیسی بازنشر کرد که مورد توجه بسیار قرار گرفت.
ریحانه طراوتی، کارگردان هنری این اثر هم که پیش از این در فیس‌بوک فعالیت زیادی داشت، پس از آزادی در صفحه اینستاگرامش عکسی از خود منتشر و از همه آنهایی که برایشان نگران بودند، تشکر کرد. منابع خبری گزارش داده‌اند که به جز ساسان سلیمانی، کارگردان این اثر بقیه دست اندرکاران هم به قید وثیقه آزاد شده‌اند.
سیم خاردار کشیدن دور باتلاق فضای مجازی
آیت‌الله صادق لاریجانی، رییس قوه‌قضاییه روز چهارشنبه از مضرات فضای مجازی گفت و بدون اشاره به نام حسن روحانی، از او انتقاد کرد. لاریجانی گفت: “اینترنت و تلفن همراه و فناوری‌های مرتبط با آن، فرصتهای بسیار مهمی برای محققان پدید می‌آورد ولی در عین حال فرصتی غنیمت برای دشمنان نیز خواهد بود که به راحتی و فارغ از مرزهای جغرافیایی و تنها با زدن یک کلید تا پستوی خانه‌های مردم ورود پیدا کنند.”
او همچنین در پاسخ به روحانی که خواستار اعتماد به جوانان شده بود، تاکید کرد: “صحبت درباره تهدیدهای مربوط به گسترش فضای سایبری و ارتباطات و فناوری‌های نوین و ضرورت تدوین راهکارهای مناسب برای مقابله با آن به معنی بی‌اعتمادی به مردم و به‌ویژه جوانان نیست.”
عالی ترین مقام قضایی حتی سخنان رییس‌جمهور را به تمسخر گرفت و گفت: “اگر می‌گوییم که جوانان ما مورد اعتمادند و خودشان به خوبی همه چیز را می‌فهمند پس با این استدلال چرا با مواد مخدر مقابله می‌کنیم؟ با چنین استدلالی باید پخش و استفاده از مواد مخدر را نیز آزاد بگذاریم!”
او فضای مجازی را یک باتلاق توصیف کرد که باید دور آن سیم خاردار کشیده شود و آن را به معنای بی‌اعتمادی به مردم و جوانان ندانست.
لاریجانی همچنین تاکید داشت که “تدوین برخی ضوابط و محدودیت‌ها” منافاتی با آزادی ندارد چرا که آزادی مطلق بی‌معناست. او خواستار این شد که مسوولان در مواجهه با امور ارتباطاتی و سایبری و امور فرهنگی “سخنانی موجه و منطقی” بر زبان بیاورند و از “حرف‌های هیجانی، موردی و احساسی” بپرهیزند تا راه برای تدوین راهکارهای مناسب هموارتر شود.
به اعتقاد رییس قوه‌قضاییه، “در چگونگی مقابله با سوء استفاده دشمن از معصومیت جوانان و خانواده‌ها همه باید تابع قانون باشیم و این طور نباشد که یکی بگوید خوشم می‌آید و یکی بگوید بدم می‌آید.”
حسن روحانی روز ۲۷ اردیبهشت ماه، با تحسین امکانات و تحولات فضای مجازی، دعوت به مشارکت بیشتر در فضای مجازی کرد. او گفته بود که “ما باید دنیای سایبری را به عنوان یک فرصت ببینیم و تلقی کنیم. امروز این همه ما جوان، دختران و پسران تحصیلکرده و دانشگاه دیده داریم. دختران و پسرانی که علاقه‌مند به کشورند و فضای بزرگی در اختیار آنهاست تا بتوانند از هویت ایرانی و اسلامی دفاع کنند. چرا این همه در تزلزل هستیم؟ چرا به جوانان خود اعتماد نمی‌کنیم؟”
روحانی در بخشی از سخنانش با انتقاد از سیاست‌های فرهنگی عنوان کرده بود که “ما در فرهنگ هنوز سپر به دست گرفته‌ایم. گاهی نیز شمشیر به دست می‌گیریم که این شمشیر چوبی است. می‌ترسیم به کنجی می‌خزیم که مبادا تیری به ما برخورد کند. اگر تهاجم فرهنگی وجود دارد - که وجود دارد ـ راه مواجهه با آن، شمشیر چوبی نیست. ما باید با ابزار مدرن البته نه منفعلانه و ترسو بلکه فعال و شجاع وارد عرصه شویم و بخش بزرگی از این فضای اجتماعی و شبکه‌های اجتماعی را جوانان، دانشجویان، ایران دوستان و اسلام دوستان، به تصرف درآورند و هویت اسلامی، ایرانی و اسلام رحمانی را به دنیا معرفی کنند.”
