مایکل اسلکمن
نیروهای امنیتی ایران ظرف چند هفته اخیر به بازداشت همه جانبه در سراسر کشور روی آورده اند تا مخالفان را زمینگیر کنند، صدای منتقدان را خاموش کنند و جلوی تظاهرات گسترده سالگرد انقلاب در روز پنجشنبه را بگیرند.
دولت تا به حال از دستگیری رهبران مخالف خودداری کرده است، اما با گذشت زمان، به بازداشت تعداد زیادی از افراد از طیف های متنوع روی آورده است.
تعدادی از چهره های سرشناس اصلاح طلب پس از مدت کوتاهی از انتخابات ریاست جمهوری تا کنون در زندان به سر می برند. این درحالی است که طیف کسانی که هم اکنون دستگیر می شوند، شامل هنرمندان، دانشجویان و خیل روزنامه نگاران نیز می شود. بر اساس گزارش سازمان خبرنگاران بدون مرز، ایران در حال حاضر با دست کم 65 روزنامه نگار زندانی، صاحب بیشترین تعداد روزنامه نگاران زندانی در مقایسه با سایر کشورهای دنیاست.
بر اساس گزارش هائی که از ایران می رسد، مردم را شبانه از تخت خواب بیرون می کشند و آنها را بدون ارائه هرگونه توضیح قانونی به افراد خانواده و دوستان آنها، در جائی از سیستم قضائی مخفی می کنند. به گزارش گروه های حقوق بشر، افراد را در زندانیان مملو از افراد نگاهداری می کنند و دوره های طولانی زندان انفرادی را نیز بر آنها تحمیل می کنند.
بر اساس گزارش وب سایت میر حسین موسوی رهبر مخالفان، دادگاه انقلاب اسلامی در اقدامی بی سابقه، همسر و فرزندان محمدرضا نوریزاد، روزنامه نگار زندانی را به عنوان «زندانیان سیاسی» احضار کرده است. به نظر می رسد این اقدام در واکنش به ارسال نامه سرگشادۀ فاطمه ملکی همسر آقای نوریزاد خطاب به مردم ایران باشد.
هرچند مقامات ایران از ارائه آمار بازداشت شدگان خودداری می کنند، اما جنبش حقوق بشر در ایران شمار بازداشت شدگان در دو ماهۀ اخیر را دست کم 1000 نفر اعلام کرده است. دستگیری بسیاری از این افراد در پی صدور دستور بازداشت بی هدف و فله ای در خردادماه انجام گرفته است؛ دستوری که به پلیس قدرت می دهد هرکسی را بدون هیچ دلیلی بازداشت کند.
هادی قائمی مدیر این گروه حقوق بشر می گوید: «ما فکر نمی کنیم بازداشت این افراد هیچ ارتباطی به رفتارشان داشته باشد، بلکه به دلیل ایده ها و طرز تفکرشان بوده است. دولت با بازداشت فله ای این افراد، بذر ترس و نگرانی را می پاشد تا از وقوع تظاهرات خیابانی در 22 بهمن جلوگیری کند.»
به نظر می رسد مسؤولان اخیراً به دو دسته از افراد توجه بیشتری پیدا کرده اند: دست اول روزنامه نگاران که شامل گزارشگران سیاسی وفرهنگی و نیز سردبیران است. دسته دوم شامل فعالان حقوق زنان است که در سازماندهی و استمرار جنبش در مواجه با خشونت های دولت، صاحب سال ها تجربه اند.
موج بازداشت ها که در تابستان اوج گرفته بود، دوباره در آخر سال میلادی گذشته و همزمان با سرازیر شدن ده ها هزار معترض به خیابان ها در مراسم روز عاشورا شدت گرفت. با آتش گشودن نیروهای دولتی به روی معترضان غیرمسلح، دست کم 10 نفر از مردم در این روز کشته شدند. مطابق آنچه در فیلم های ویدئوئی منتشر شده در اینترنت مشاهده می شود، معترضان این بار به مقابله با نیروهای دولتی روی آوردند و ضمن تعقیب مردان مسلح، خیابان ها را مسدود کرده و خودروهای دولتی را به آتش کشیدند.
دولت با مرور صحنه های تظاهرات عاشورا، تلاش کرده مانع از تکرار حوادث مشابه شود. کارشناسان می گویند نگرانی مقامات ایران بی دلیل نیست. حتی بدون فراخوان رهبران مخالف، مردم در روز عاشورا خیابان ها را پر کرده بودند. این بار رهبران مخالفین، میرحسین موسوی و مهدی کروبی، از مردم خواسته اند به خیابان ها سرازیر شوند.
حمید دباشی، استاد مطالعات ایران و ادبیات تطبیقی در دانگشاه کلمبیای آمریکا می گوید: «نشانه هائی از حضور بیش از حد نیروهای امنیتی به چشم می خورد که شدیداً نگران عواقب کار هستند.»
در جدیدترین سرکوب های دولتی، خبرنگاران به طور فله ای دستگیر شده اند و این مسأله تنها گریبان روزنامه نگاران مخالف را نگرفته است. خبرنگارانی که در خدمت خبرگزاری های نیمه دولتی نظیر مهر و ایسنا بودند نیز دستگیر شده اند. از جمله دستگیر شدگان، علی اکبر منتجبی سردبیر سیاسی روزنامه اعتماد ملی، احمد جلالی فراهانی سردبیر اجتماعی خبرگزاری مهر و زینب کاظم خان نویسنده هنری فرهنگی ایسنا هستند. ضمناً روزنامه نگارانی نظیر احمد زیدآبادی و مسعود باستانی نیز مدت کوتاهی پس از انتخابات ایران دستگیر شدند و هر دو به زندان طولانی مدت محکوم شده اند.
حسین ضیائی مدیر مطالعات ایران در دانشگاه کالیفرنیا در لوس آنجلس گفت: «دولت اسلامی فکر می کند با استفاده از چنین شیوه هائی، می تواند جلوی انتقال اطلاعات واقعی و گزارش های حقیقی را بگیرد و تنها آن دسته از اطلاعات را جاری کند که خودش می خواهد.»
مخالفان امروز از شیوه ای استفاده می کنند که قبلاً توسط جنبش زنان به کار گرفته شده بود. این شیوه شامل تمرکز زدائی قدرت است تا به این وسیله، حتی در صورت دستگیری رهبران، جنبش به راه خود ادامه دهد. ضعف ظاهری سیاسی مخالفان در ایجاد یک جنبش سازماندهی شده، باعث شده که سرکوب این جنبش، حتی با دستگیری های گسترده، به اقدامی غیرممکن تبدیل شود.
پرفسور علی انصاری ازدانشگاه سنت اندرو در اسکاتلند گفت: «من مطمئن نیستم روز پنجشنبه چه اتفاقی خواهد افتاد؟ اما هرچه بشود، حال و روز مقامات خوب نخواهد بود.»
منبع: نیویورک تایمز- 9 فوریه 2010
