سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه مجلس از معاف شدن آستان قدس رضوی، یکی از ثروتمندترین نهادهای مذهبی و اقتصادی از پرداخت مالیات خبر داده است. هرچند تصمیم نهایی در این زمینه در صحن علنی مجلس گرفته خواهد شد اما سیدمهدی مفتح اعلام کرده که براساس تصمیم کمیسیون تلفیق بودجه، شرکت های تابعه آستان قدس رضوی از پرداخت مالیات معاف هستند.اما این معافیت به چه صورتی است؟ درآمدهای آستان قدس رضوی و شرکت های تابعه آن که زیر نظر واعظ طبسی، از روحانیون سنتی و تندروی مخافظه کار اداره می شود کجا صرف می شود و آیا این نهاد که زیر نظر رهبری است گزارشی از درآمدهای خود به جایی ارائه می دهد؟ احمد شیرزاد، نماینده مجلس ششم و عضو جبهه مشارکت در این زمینه به “روز” می گوید: آنچه در کمیسیون تلفیق مجلس تاکنون مطرح شده این است که این نهادها مالیات بدهند ولی همان مالیات به شکل مصارف فرهنگی به آنها بازگردانده شود که این خود نوعی معافیت از مالیات است، هرچند این خوبی را دارد که امکان حسابرسی از این نهادها را فراهم می کند.
او با اشاره به اصلاحیه قانون مالیات های مستقیم که در مجلس ششم تصویب شده بود توضیح می دهد: اصلاحیه قانون مالیات های مستقیم یکی از کارهای خوب و مهم مجلس ششم بود به طوری که بعد از تصویب این قانون، اوضاع مالیاتی در کشور خیلی بهتر شد، اظهارنامه های مالیاتی زیاد شد، بورس رونق گرفت و کلا فایده های زیادی داشت. منتهی همیشه یک بحثی وجود داشت، که حالا هم وجود دارد، که وقتی در عرصه اقتصاد، چه در تولید، چه در تجارت و چه در هر بخش دیگری کسانی از بخش خصوصی بخواهند با بخش دولتی رقابت کند حداقل بحث منطقی این است که باید شرایط یکسان باشد. به طور طبیعی اما خیلی سخت است که یکسان باشد چون بخش دولتی اضطرابی ندارد، ریسک نمی کند ولی بخش خصوصی همیشه اضطراب دارد و در ریسک است. وقتی شرایط یکسان نباشد شرکت های خصوصی مقدار زیادی باید مالیات بدهند ولی بخش دولتی این مقدار مالیات نمی دهد و همین بالانس را بر هم می زند و به ضرر بخش خصوصی است. یعنی اگر از بخش های دولتی مالیات گرفته نشود بخش خصوصی در هر رقابتی بازنده خواهد بود.
او می افزاید: متاسفانه یکسری نهادهای عمومی یا خیریه وجود داشته اند که از قبل مالیات نمی دادند. استدلال شان هم این بود که از نذورات و هدایای مردم نمی توانیم مالیات بدهیم چون مردم هدیه کرده اند و حالت بخشش دارد و نباید مالیات گرفته شود. این ظاهر قضیه است اما در واقع صدها شرکت دارند؛ شرکت های بزرگ و املاک فراوان و.. که عدم حسابرسی می تواند زمینه رشد فساد در آنها باشد. از طرف دیگر بخش خصوصی رقیب اینها را دچار ضرر می کند. شورای نگهبان هم البته با استناد به استدلال آنها، مصوبه در این زمینه را رد میکرد تا در نهایت با نظر رهبری به تصویب رسید ولی به این شکل که مالیاتی که می دهند به عنوان مصارف فرهنگی و مذهبی به این نهادها برگردد. این البته این خوبی را داشت که برای اولین بار امکان حسابرسی از این نهادها فراهم شد و از این جهت قدم خیلی مثبتی بود.
این نماینده سابق مجلس سپس به شرایط فعلی اقتصادی کشور اشاره می کند و می گوید: اتفاقی که الان دارد می افتد این است که به دلیل کاهش بسیار شدید درآمد های دولت و کاهش شدید قیمت نفت، دولت ناچار شده به سمت درآمدهای دیگر برود. در عمل دولت نمی تواند با درآمدهای قبلی اداره شود. یک راه همین مالیات هاست، اینکه مالیات ها را بالا ببرند که این با وضعیت اقتصادی مردم و بخش خصوصی نمی شود. راه دیگر این است که بنگاه ها و نهادهایی که مالیات نمی دادند مالیات بدهند.
به گفته او تصمیم کمیسیون تلفیق بودجه مجلس هنوز نهایی نیست: در صحن علنی مجلس هنوز مشخص نیست که این مساله به کدام سو خواهد غلتید؛ بستگی به بحث هایی دارد که مطرح می شود و مشخص نیست کلا منتفی خواهد شد یا تصمیم محکم تری گرفته خواهد شد. کمیسیون تلفیق گفته مالیات بدهند و همین به عنوان مصارف فرهنگی به خودشان برگردد که البته همین هم به نوعی به معنی معاف شدن شان از مالیات است اما حداقل این است که امکان حسابرسی فراهم می شود و این خیلی خوب است.
احمد شیرزاد می افزاید: اینکه مجلس با بافتی که دارد چه خواهد کرد یک مساله است اما مساله دیگر واقعیت های فعلی وضعیت اقتصادی و درآمد های دولت است. اینکه تمام طرح های عمرانی را بخوابانیم تا چرخ مملکت بگردد خیلی جفا است.می توان با گرفتن مالیات از این نهادها این مساله را تا حدودی رفع کرد.
سئوال می کنم:درآمدهای آستان قدس رضوی و شرکت های تابعه آن کجا مصرف می شود؟ می گوید: این سوالی است که همه دارند و من فکر می کنم حتی مدیران عالی کشور هم نمی توانند جواب آن را پیدا کنند. نهادهایی مثل بنیاد مستضعفان و آستان قدس رضوی اینقدر بزرگ هستند که کسی اطلاعی از گردش مالی آنها ندارد. به همان اندازه که در می آورند خودشان می خورند. نه بازدهی برای اقتصاد ملی دارند و نه مدیریت علمی و به روز اقتصادی. از کنترل دولت هم خارج هستند و با رانت زنده اند. رانت های سیاسی و اقتصادی، در واردات امکانات خاصی دارند، در بازاریابی و.. در هر بخشی به دلیل انتصاب به نهادهای قدرتمند سیاسی از هر نوع رانتی بهره مند هستند. مالیات هم نمی دهند و این جفا است.
معافیت از مالیات آستان قدس رضوی و شرکت های تابعه آن از سوی کمیسیون تلفیق مجلس در شرایطی است که حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی، در نخستین همایش اقتصاد ایران به شدت از رانت خواری و فرار مالیاتی برخی نهادها انتقاد کرده و با اشاره به ریشه دواندن فساد در همه جا گفته بود: ما اعلام می‌کنیم که باید از همه مالیات بگیریم، کاملا هم درست است؛ نمی‌شود یک نهاد کار اقتصادی کند و مالیات ندهد. اما تا می‌گویی فلان نهاد هم باید مالیات بدهد، ببینید چه بساطی به پا می‌شود.
