در شرایطی که کمتر از دو هفته به آغاز دور تازه مذاکرات هسته ای دولت جمهوری اسلامی با گروه ۵+۱ باقی مانده، رهبر جمهوری اسلامی در ادامه سیاست یکسال اخیرش مبنی بر اینکه “من با مذاکره مخالف نیستم اما…” تاکید کرده است که در مذاکرات “اگر عقب نشینی بشود بعداً سراغ آرمانها هم می آید.”
آیت الله علی خامنه ای در جریان دیداری با “مردم قم” گفته: “پیشرفتهای علمی را «بعضی‌ها» نابخردانه انکار میکنند؛ چرا انکار میکنید؟ این ملّت پیشرفت علمی کرده است، اینکه ادّعای ما نیست، این را دشمنان ما، پایگاه‌های علمی بین‌المللی دارند شهادت میدهند؛ آن‌وقت یک عدّه‌ای بیایند انکار کنند، ملّت را تحقیر کنند؛ اینها خطا است، ندیدن آن حرکت عظیم و پیشرفت بزرگی که نظام مقدّس اسلامی برای این کشور پیش آورده است، بی‌انصافی است، خطا است.”
او با گفتن اینکه “مسولین دولتی نگاهشان به دست بیگانه نباشد” اضافه کرده: “بله، امروز دشمنان برای ملّت ایران با تحریم مشکل درست کردند؛ خب، حالا اگر آمدند شرط برداشتن تحریم را یک چیزی قرار دادند که شما غیرتت نمیگنجد که آن را انجام بدهی؛ چه کار میکنید؟ شرط میگذارند دست از اسلام بردارید، دست از استقلال بردارید، دست از حرکت به سوی علم بردارید، دست از فلان پدیده‌ی افتخارآمیز بردارید تا ما تحریم را برداریم؛ شما چه کار میکنید؟ قطعاً قبول نمیکنید. یقیناً هیچ مسئولی در کشور قبول نمیکند که شرط برداشتن تحریمها، مثلاً فلان مسئله‌ی اساسی و فلان مسئله‌ی آرمانی باشد.”
رهبر جمهوری اسلامی همچنین تاکید کرده: “دشمن فعلاً نمی‌آید با آرمانها، معارضه‌ی صریح بکند؛ چرا، اگر ما عقب‌نشینی کردیم، به‌صراحت هم میرسد؛ امّا امروز این‌جور نیست که دشمن صریح بیاید با آرمانها معارضه بکند و شرط قرار بدهد لکن باید هوشیار بود؛ فهمید که این پیشنهاد، این حرف، این اقدام ازسوی دشمن با چه هدفی دارد انجام میگیرد.”
به گفته آیت الله خامنه ای “این وظیفه‌ی مسئولین کشور و مسئولین دولتی است، چشم ندوزند به دست بیگانه؛ بیگانه یک‌وقت مایل است فشار وارد بیاورد، شما هرچه عقب‌نشینی کنید، می‌آیند جلو؛ هرچه شما یک قدم عقب بروید، آنها یک قدم می‌آیند جلو؛ دستگاه استکبار، دستگاه ترحّم و انصاف و انسانیّت و ملاحظه که نیست؛ هرچه شما عقب بروید، آنها جلو می‌آیند. فکر اساسی بکنید.”
وی همچنین در ادامه سیاست یک سال گذشته خود که بصورت مداوم اعلام می کند با مذاکرات مخالف نیست اما برای دولت و دستگاه دیپلماسی دولت خط و مرزهای جدیدی تعیین می کند اضافه کرده: “آمریکایی‌ها با کمال وقاحت دارند میگویند اگر در قضیّه‌ی هسته‌ای ایران کوتاه هم بیاید، تحریمها یکجا و همه برداشته نخواهد شد، این را صریح دارند میگویند. این نشان‌دهنده‌ی این است که به این دشمن نمی شود اطمینان کرد نمیشود اعتماد کرد. من با مذاکره کردن مخالف نیستم؛ مذاکره کنند؛ تا هروقت میخواهند مذاکره کنند! من معتقدم باید دل را به نقطه‌های امیدبخش حقیقی سپرد، نه به نقطه‌های خیالی.”
به نظر می رسد رهبرجمهوری اسلامی در گفته های خود به اظهارات اخیر حسن روحانی واکنش نشان داده است؛ موضوعی که تاکنون به این صراحت و سرعت به وقوع نپیوسته بود.
حسن روحانی روز یکشنبه ۱۴ دی ماه طی اظهاراتی در “اولین کنفرانس اقتصاد ایران” از مخالفان مذاکرات هسته ای در جمهوری اسلامی انتقاد کرده و گفته بود: “ما توسعه پایدار مستمر همه جانبه میخواهیم و تجربه زندگی سیاسی ما میگوید «کشور با انزوا نمی‌تواند رشد مستمر داشته باشد» و معنای آن این نیست که دست از اصول و آرمان‌هایمان برداریم.مگر کسی در میز مذاکره بر اصول و آرمانها صحبت میکند؟ یک عده در «توهمات» زندگی میکنند، دنیای امروز بحث منافع است.”
رییس دولت جمهوری اسلامی تاکید کرده بود که “در میز مذاکره بحث آرمان و اصول نیست، سر میز مذاکره نه آنها و نه ما راجع به آرمان و اصول بحث نمی‌کنیم، چون در دنیای امروز هر کشوری دنبال منافع و خواست خود است. پس اساس بحث سیاست خارجی منافع است و نه اصول و آرمانها.”
او همچنین گفته بود: “مگر در مرحله اول توافق ژنو در بحث هسته‌ای آرمانها و اصولمان را معامله کردیم؟ با هم حرف زدیم و توافق کردیم. چون ما یک خواست داشتیم و آنها هم خواست خودشان را مطرح کردند.در توافق ژنو بخشی از تحریمها در حوزه خودرو، پتروشیمی و کشتیرانی برطرف شد و بخشی از اموال بلوکه شده ما آزاد شد که در مقابل ما شفافیت بیشتری نشان دهیم و بگوییم فلان نوع غنی‌سازی که در حال حاضر به آن نیاز نداریم برای مدتی متوقف می‌شود و آیا این کار به معنای زیر سوال رفتن آرمانها و اصول ما است؟ «آرمان ما به سانتریفیوژ وصل نیست»، بلکه آرمان به مغز و قلب و اراده ما وصل است.”
این واکنش رهبر جمهوری اسلامی به حسن روحانی درحالی است که او روز ۶ آذرماه نیز در دیدار با “اعضای مجمع عالی بسیج مستضعفین” گفته بود: “حالا مذاکرات را تمدید کردند، همه بدانند - هم آن کسانی که طرف مذاکره‌اند، هم این کسانی که در داخل نگران این مسئله‌اند و نگاهشان به این مذاکرات است - که اگر این مذاکرات به نتیجه نرسد، آن که بیش از همه ضرر میکند ما نیستیم، آمریکایی‌ها هستند.”
او همچنین تصریح کرده بود که “مسئله‌ی هسته‌ای یک بهانه است، بهانه‌های دیگری هم در کنار این هست. مسئله‌ی اصلی این است که استعدادهای ملّت ایران بتدریج بُروز و ظهور پیدا کرده است، دارد پیشرفت میکند در همه‌ی ابعاد؛ ابعاد سیاسی، ابعاد علمی، ابعاد گوناگون اجتماعی، و دارد اقتدار پیدا میکند، اینها از این ناراضی‌اند، از این ناراحتند، جلوی این را میخواهند بگیرند؛ تحریم و فشار هم به همین نیّت است، تحریم و فشار اقتصادی به خاطر همین است که بلکه بتوانند از تلاشهای رو به گسترش ملّت ایران جلوگیری کنند؛ لذا تحریم میکنند، فشار می‌آورند، فشار اقتصادی می‌آورند.”
او با گفتن اینکه “اگر به توافق هم نرسیدیم، آسمان به زمین نمی‌آید، دنیا به آخر نمیرسد” اضافه کرده بود: “میگوید امنیّت اسرائیل باید حفظ شود. اوّلاً اسرائیل روزبه‌روز ناامن‌تر خواهد شد؛ چه توافق هسته‌ای بشود، چه نشود؛ این را بدانید امنیّت اسرائیل تأمین نخواهد شد چه توافق هسته‌ای بشود و چه نشود.”
از سوی دیگر به نظر می رسد اظهارات اخیر آیت الله خامنه ای گوشزدی به حسن روحانی است که در ماه های اخیر برخلاف نظر او و منصوبان وی از مذاکرات هسته ای تمام قد دفاع کرده و به انتقاد از شرایط اقتصادی به جا مانده از دولت گذشته پرداخته است.
رهبر جمهوری اسلامی پیش از انتخابات خرداد۱۳۹۲ در جریان سخنرانی خود طی مراسم سالروز مرگ آیت الله خمینی خطاب به کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری گفته بود:” قول بدهند که به مسئله‌ی اقتصاد ـ- که امروز میدان چالش تحمیلی بر ملت ایران از سوی بیگانگان است -ـ بخوبی خواهند پرداخت؛ قول بدهند حاشیه‌سازی نمیکنند؛ قول بدهند دست کسان و اطرافیان خود را باز نخواهند گذاشت؛ قول بدهند که به منافع بیگانگان، به بهانه‌های گوناگون، بیش از منافع ملت ایران اهمیت نخواهند داد. بعضی با این تحلیل غلط که به دشمنان امتیاز بدهیم تا عصبانیت آنها را نسبت به خودمان کم کنیم، عملاً منافع آنها را بر منافع ملت ترجیح میدهند؛ این اشتباه است.”
وی همچنین در آخرین روز تیرماه سال گذشته در دیدار با “مسولان نظام” بی اشاره مستقیم به موضوع “تعامل با دنیا” که یکی از محورهای تبلیغات انتخاباتی حسن روحانی بود نیز تاکید کرده بود: “ما همواره معتقد به تعامل با دنیا بوده و هستیم اما نکته مهم در تعامل با دنیا، شناخت طرف مقابل و درک اهداف و شگردهای اوست زیرا اگر او را به درستی نشناسیم، پشت پا خواهیم خورد. در تعامل با دنیا، نباید عملکرد دشمنان خود را از یاد ببریم حتی اگر بنابر مصالحی، آن را به روی او نیاوریم.”
آیت الله خامنه ای به ویژه درباره مذاکره با ایالات متحده اضافه کرده بودکه “آمریکائی‌ها میگویند ما میخواهیم با ایران مذاکره کنیم. خب، سالها است که میگویند میخواهیم مذاکره کنیم؛ این یک فرصتی نیست که برای ما به‌وجود آوردند. من اول سال گفتم که خوشبین نیستم. در مسائل خاص، مذاکره را منع نمیکنم - مثل مسئله‌ی خاصی که در قضیه‌ی عراق داشتیم، و بعضی از قضایای دیگر - لیکن من خوشبین نیستم؛ چون «تجربه‌ی من» این را نشان میدهد. آمریکائی‌ها، هم غیرقابل اعتمادند، هم غیر منطقی‌اند، هم در برخوردشان صادق نیستند.”
اظهارات اخیر رهبر جمهوری اسلامی در شرایطی منتشر شده که بنا بر اطلاعیه اتحادیه اروپا، مقررست مقامات دولت جمهوری اسلامی و گروه ۵+۱ تا ۲۸ دیماه دور تازه ای از مذاکرات خود درباره پرونده هسته ای جمهوری اسلامی را از سر بگیرند.
