انتخاب سوژه و گزینش عوامل یک از اصول اساسی تولید مجموعه های تلویزیونی است که اگر درست انجام شود، شاهد اثری قابل تامل وگیرا خواهیم بود. بهرام بهرامیان ازآن دسته کارگردانان خلاقی است که با انتخاب فیلمنامه منسجم و چیدن درست عوامل مجموعه ای جذاب و قوی به نام ساعت شنی را کارگردانی کرده، که هم اکنون از شبکه اول سیما به صورت یک روز در میان پخش می شود. نگاهی داریم به این سریال جسورانه و خوش ساخت….
ساعت شنی
نویسنده: احمد رفیع زاده. کارگردان: بهرام بهرامیان. طراح صحنه و لباس: مجید لیلاچی. تهیه کننده: سید رضا شکری. مدیرتصویربرداری: سیروس عبدلی. محمد عسگری. طراح گریم: مهین نویدی. موسیقی: امید کرامتی. مجری طرح و مدیر تولید: اردشیر ایران نژاد.دستیار کارگردان: آلاله هاشمی.انتخاب بازیگران: محمد رضا شریفی نیا. صدابردار: اصغر شاهوردی. بهروز معاونیان. تدوین: رضا مطهری. بازیگران: رویا تیموریان، بیژن امکانیان، داریوش ارجمند، نسرین مقانلو، سام درخشانی، مهراوه شریفی نیا، برزو ارجمند، رویا نونهالی، کمند امیرسلیمانی، پوریا پورسرخ، آزیتا حاجیان، شهره لرستانی.. محصول : گروه فیلم و سریال شبکه اول
درامی خوش ساخت و جسورانه
ساخت درام های اجتماعی همواره ازمهم ترین گونه های هنری سینما وتلویزیون بوده و در چند سال گذشته توجه جدی ازسوی هنرمندان ومسئولین سازمان به ساخت چنین مجموعه ها وسریال هایی شده است. قواعد ساخت یک درام اجتماعی درنگاه اول بسیار ساده به نظر می رسد، اما درعین سادگی اگر به درستی موضوع و مضمون مورد استفاده پرداخت نشود با اثری سطحی ودم دستی مواجه می شویم که چیزی جز یک مجموعه نا منسجم نیست. عنصردیگری که در درام های اجتماعی بسیارمهم می باشد انتخاب سوژه مناسب و به روز جامعه می باشد که مخاطب با آن درزندگی روزمره اش درگیر و نسبت به آن پیش زمینه ذهنی داشته باشد. کمتر فیلمنامه نویسی در این چند ساله گذشته در سینما و تلویزیون ایران وجود داشته اند که به چنین سوژه هایی نزدیک شده باشند البته ممیزی ها و محدودیت ها هم مزید برعلت شده تا سوژه های بکر و دست نخورده ای همچنان در جامعه و در دنیای داستانی باقی بمانند. خوشبختانه در”ساعت شنی” این اتفاق افتاده است و مخاطب چه عام و چه خاص با فیلمنامه ای روبروست که از نوآوری و جسارت فوق العاده ای چه به لحاظ ساختاری و چه به لحاظ محتوایی برخوردار است.
نویسنده از طریق روایت موازی دو جهان داستانی مخاطب را به جهان درام پرتاب می کند. در واقع مخاطب همزمان با ماجرای زندگی مینا “نسرین مقانلو” و مهشید “مهراوه شریفی نیا” را که دو زن مهجور و ستمدیده جامعه هستند و ماجرای زندگی دکتر ماهرخ گلستان “رویا نونهالی” وهمسرش ناصر ”بیژن امکانیان” را که با مشکل بچه دارنشدن مواجه هستند، مواجه می شود. نویسنده استادانه این دو روایت را بطور موازی در جهان شخصیت ها به پیش می برد و آنقدر بجا و به موقع میان رویدادها برش می زند که مخاطب احساس خستگی نمی کند. دیالوگ نویسی متناسب با شخصیت ها از ویژگی بارز و درخشان کار نویسنده فیلمنامه می باشد درواقع هرشخصیت متناسب با فرهنگ شفاهی ومحیط جغرافیایی پرورش یافته در آن لب به سخن می گشاید. نمونه بارز آن سکانس حضور و رویارویی مینا با فروشنده لباس درمغازه می باشد که پس ازپیشنهاد غیراخلاقی فروشنده، مینا با همان فرهنگ بومی ورفتاری خود جواب او را می دهد و در یک لحظه مخاطب درجای خود میخکوب می ماند. و این در واقع نشان از شناخت و جسارت نویسنده اثر دارد که بجای گذاشتن دیالوگ شکیل در دهان شخصیت، دیالوگی را در دهان او می گذارد که کاملاً با صحنه سینک می شود. عنصرجزئی و ریز دیگری که نویسنده به خوبی برای شخصیت ها پرداخت کرده، انتخاب اشیاء مورد استفاده آنهاست. به عنوان مثال : انگشترازدواج مهشید که درلحظات حساس کمک شایانی به شخصیت و بازیگرمی کند. و یا نمونه دیگر کلید خانه مینا که هروقت او به پشت درخانه اش می رسد آن را گم می کند. درواقع کلید نماد و تمثیلی از کلید مشکلات زندگی او دارد که او در رابطه اش با فرهاد “سام درخشانی” همسر سابقش آن را گم کرده و حال چنین ناآرام است.
در بخش کارگردانی، بهرامیان آنقدر مسلط و درست دکوپاژ صحنه ها را انجام داده که تماشاگراصلا احساس خستگی نمی کند. ریتم تدوین و اتصال نماها آنقدر روان و خوب می باشد که مخاطب متوجه تغییرمحسوس مکانی و زمانی نمی شود و بیشتر توجه مخاطب به رویدادها جلب می شود. میزانسن های ترکیبی دونفره- هدایت صحیح بازیگر و مهم تر از همه انتخاب درست بازیگران از نقاط عطف و درخشان کارگردان اثر می باشد. دربخش بازیگری مخاطب شاهد بازی درخشان نسرین مقانلو درنقش مینا است. او با استفاده از لحظات انفجاری در بازی اش و تضاد آن با لحظات هیجانی وحسی شخصیتش لایه های پیچیده شخصیت مینا را به خوبی به نمایش می گذارد. داریوش ارجمند، رویا نونهالی وبیژن امکانیان هم به خوبی ازعهده نقشهای خود برمی آیند. درمجموع “ساعت شنی” درامی خوش ساخت و جامعه شناسانه و با جسارت می باشد که گریزهای خوبی به معضلات اجتماع می زند و ابایی از به نقد کشیدن بعضی ازمسائل غیرقابل مطرح شدن ندارد و این نشانه و جریان مثبتی در روند تولید مجموعه های تلویزیونی است.