وحید ثابتیان
تنها چندی پس ازآنکه محمد رضا باهنر اعلام کرد که دو سوم نمایندگان نزدیک به محافظه کاران فعلی، دردوره بعدی انتخابات مجلس شورای اسلامی رای نخواهند آورد، جمعی ازاصول گرایان مجلس با اعلام انشعاب ازفراکسیون اکثریت، ازشکاف عمیق در ارودگاه محافظه کار پرده برداشتند. این شکاف طی ماه های گذشته و پس ازآنکه فشارهای تندروها برای پس گرفتن امضای نمایندگان درمواردی همچون سوال ازرییس جمهوری و یا استیضاح وزرا بیشترازپیش نمایان شد، عمیق ترشد. عمادافروغ که از بنیان گذاران فراکسیون جدید به شمار می رود گفت وی و همفکرانش “برای حفظ قدرت، توجیه، سکوت و تطهیرنخواهند کرد.”
“اصول گرایان خلاق” که نام این فراکسیون است، طی ماه های گذشته درخصوص نحوه اداره مجلس وبرخورد با سیاست های دولت، اختلافاتی جدی را با شورای مرکزی اصول گرایان وازپیش ازهمه با محمد رضا باهنرتجربه کرده است. محمد رضاباهنر که به مثابه فیلتری درمسیر انتقاد از دولت به شمار می رود، چندی قبل وقتی اعلام کرد که بسیاری ازنمایندگان فعلی اصول گرا درمجلس رای نخواهند آورد و ازحمایت اصول گرایان برخوردارنخواهند بود، واکنش زیادی را برانگیخت.
عماد افروغ، رییس کمیسیون فرهنگی مجلس که پیش ازاین ازشکل گیری چنین فراکسیونی سخن گفته بود، درتازه ترین اظهارنظر درخصوص این فراکسیون گفته است: “هسته مرکزی این فراکسیون در مجلس شورای اسلامی شکل گرفته و فعلا گام‌های اولیه برداشته شده است. این فراکسیون فعلا در مجلس شکل می‌گیرد، اما این به معنای آن نیست که این هسته با محافل و حلقه‌های بیرونی متصل نشود.” افروغ ازارائه تعداد افرادی که دراین فراکسیون شرکت کرده اند، خودداری کرده وتاکید کرده است که برای آنها کیفیت ازکمیت مهم ترخواهد بود.
بااین وجود شنیده ها حاکی ازآن است که دکتر سبحانی، دکتر افروغ، دکتر خوش چهره، مدنی و ابوطالب از چهره های شناخته شده این فراکسیون جدید هستند. اولین خبرها درخصوص فراکسیون جدید، با افزایش انتقادات نمایندگان مجلس دربهمن نسبت به گرانی های به وجود آمده شکل گرفت؛ زمانی که نمایندگان خود را برای امضای لیستی که رییس جمهوری را برای حضور درمجلس مجلس به منظور پاسخگویی به وضعیت موجود وادارکنند، آماده می کردند.
سعید ابوطالب که هم اینکه افروغ را درشکل گیری وایجاد این فراکسیون ازنزدیک همراهی می کند، اوائل بهمن ماه سال گذشته، گفت که اعضای این فراکسیون حتی جلساتی را نیز برگزار کرده اند، اگرچه هنوز نمی خواهند اعلام موجودیت کنند. طی ماه های گذشته، شکاف بین برخی نمایندگان اصول گرا که پاسخگویی بیشتری را ازدولت می خواهند وبرخی نمایندگان مانند باهنر، که دست به سینه دولت هستند وبه دلیل ارتباطات سیاسی، عملا انتقاد ازسیاست های دولت را عملا ازدستورکارخودخارج کرده اند، افزایش بیشتری یافته است. این موضوع پس ازآنکه برخی ازنمایندگان منتقد، ازجمله افروغ، خواستار پاسخگویی معاون رییس جمهوری، رحیم مشاعی وحتی عزل وی ازسمت خود شدند، بحرانی ترشد. رییس جمهوری هیچگاه به انتقاداتی که به معاون وی می شد پاسخ نداد و اصول گرایان تندرو نیزعملا مقابل اصول گرایان منتقد صف آرایی کردند.
ماجرای سوال ازرییس جمهوری نیز، ازجمله موضوعات دیگری است که عملا محافظه کاران تندرورا نسبت به برخی منتقدین سیاست های دولت خشمگین کرده است وعملا احتمال وفاق ونزدیکی آنان راکاهش داده است. به این ترتیب است که جدا شدن بخشی ازاصول گرایانی که نمی توانند زیرسایه باهنر ودوستانش، فعالیت های مستقلی را انجام بدهند، طی ماه های گذشته به عنوان موضوعی ناگزیر دربین جریان محافظه کارمجلس مورد توجه قرارگرفته بود.
ابوطالب بهمن ماه گفت که “فراکسیون جدید می‌تواند به عنوان یک فراکسیون شأن مجلس را حفظ کند و پاسخگوی مطالبات مردم باشد و هم با ایجاد انسجام درونی مجلس، به بررسی طرح‌ها و لوایح کمک شایانی کند.” فراکسیون جدید سه کمیته سیاست خارجی، فرهنگی واقتصادی خواهد داشت. سه موضوعی که به نظرمی رسد پاشنه آشیل دولت محمود احمدی نژاد را تشکیل می دهد.
پیش ازاین اعلام شده بود که 30 نفر به عنوان اعضای هیات موسس این فراکسیون مشخص شده اند. با این وجود به دلیل حساسیت هایی که چنین انشعابی می توانست ایجادکند، ازاعلام نام این افراد تا پیش ازنهایی شدن کارو اعلام موجودیت خودداری شده است. این بزرگترین ریزش اصول گرایان درمجلس به شمار می رود. ابوطالب تاکید کرده است که این جریان درداخل جریان اصول گرایی حرکت می کند وانتظار می رود برخی ازاعضای آن عضو شورای مرکزی فراکسیون اصول گرا باشند.
محمد رضا باهنر، چندی پیش انشعاب کنندگان را متهم کرد که ازابتدا دلشان با فراکسیون اصول گرایان نبوده است: “برخی آقایان که از تشکیل فراکسیون جدید صحبت می‌کنند، از قبل نیز دلشان با فراکسیون اصولگرایان نبود… ما نیز استقبال می‌کنیم که برخی آقایان بتوانند فراکسیونی تشکیل دهند، فعال باشند و از باقیمانده‌ی عمر مجلس برای خدمت به مردم استفاده بهتری کنند….باید دید آنها چند نفر را می‌توانند جمع کنند و چه فعالیت‌هایی می‌توانند داشته باشند.”
عماد افروغ، نماینده ای که درمیان اصول گرایان نفراول انتقاد ازسیاست های ناکام محمود احمدی نژاد به شمارمی رود، درخصوص اعلام موجودیت این فراکسیون درروزهای آینده به ایسنا گفته است: “اگر انشعاب اصولی و مبنایی باشد، هم به توسعه سیاسی کمک می‌کند، هم ما را از یک خودکشی و انتحار سیاسی بازمی‌دارد.” افروغ درخصوص منتقد بودن این جمع گفته است: “ این نقد به گونه‌ای است که می‌بینیم جریان اصولگرایی خلاق و انتقادی حتی به هم‌سوهای خود نیز رحم نمی‌کند یعنی این‌طور نیست که برای حفظ قدرت، به هر وسیله و حربه‌ای ولو با توجیه، سکوت و تطهیر چنگ بزند؛ چراکه برای آنها اصول و معیارهای اصولگرایانه مقدس است و برای تحقق این معیارها با کسی عقد اخوت نبسته‌اند.”
افروغ با تقسیم بندی جریان اصول گرایان به نوع “خام” و “پخته” آن، طرفداران باهنر وجریان اکثریت را به عنوان “اصولگرایی خام و اولیه که پختگی، بلوغ و نبوغ لازم را ندارد” مورد اشاره قرارداده است: “با توجه به غلبه کمی و عددی‌ای که اصولگرایی خام پیدا کرده، ظاهرا وضعیت انشعاب برعکس شده و این اصولگرایی ناب و حقیقی یا اصولگرایی خلاق و انتقادی و مستقل است که باید خود را از این جریانی که ناخواسته به او تحمیل کرده‌اند، جدا کند و حیات مستقل خود را در راستای تحولاتی که در سال‌های اخیر ایجاد شده، اعلام کند.”
وی در ادامه گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه باید از چنین انشعابی به دلیل سازگاری آن با توسعه سیاسی و با ماهیت این جریان اصولگرایی و اجتناب از خودکشی‌های دسته جمعی استقبال کرد، اظهار داشت: “اگر جریان بازمانده از گذشته مقاومت‌هایی می‌کند و موضع‌گیری‌هایی انجام می‌دهد که بعضا این موضع‌گیری‌ها برداشت ما را تقویت می‌کند، تا حدی طبیعی است اما باید توجه کرد که این مقاومت‌ها برخاسته از چه مواضع اقتصادی، سیاسی و فرهنگی‌ای است و این مواضع را تدوین کرده و به گونه‌ای مواضع اصولگرایی خلاق و انتقادی را از مواضع آن جریان اصولگرایی خام که ممکن است در برخی موراد اشتراکاتی داشته باشند، جدا کرد.”
اظهارات محمدرضا باهنرنایب رییس مجلس شورای اسلامی طی ماه های گذشته مبنی براینکه دوسوم نمایندگان رای نمی آورند، نقطه اوج، اختلافات میان گروهی اصول گرایان به شمار می رفت. باهنر گفت که “تجربه‌ی انتخابات هفت دوره‌ی مجلس به صورت متوسط بیانگر این موضوع است که در هر دوره حدود دوسوم نمایندگان مجلس برای دوره‌ی بعد رای نمی‌آورند.” او تصریح کرده بود که این امر به این معنا نیست که حاکمیت جناح مجلس نیز تغییر کند، افراد تغییر می‌کنند ولی ممکن است حاکمیت یک جناح یا حزب در مجلس تغییر نکند؛ زیرا این امر دلایل گوناگونی دارد. باهنر نیزبه نوبه خود برخی نمایندگان را متهم کرده بود که 80-70 درصد زمان خود را به کارهایی که جزو وظایف نمایندگی آنها نیست می گذرانند. اوسپس حرف آخرریش سفیدان اصول گرا رااینچنین زد: “ما در دوره‌ی آینده نمی‌توانیم از همه دوستان حمایت کنیم؛ چرا که ممکن است در حوزه‌های انتخابیه افرادی باشند که مانند آنها اصلح باشند ولی مقبولیت بیشتری داشته باشند، از همین بابت است که می‌گویم انتخاب کاندیداها برای مجلس آینده کار سختی است و گلایه‌هایی را نیز ممکن است به همراه داشته باشد.”
طی ماه های گذشته، فراکسیون اکثریت مجلس، ریزش جدی را درافراد شرکت کننده درجلسات خود تجربه کرده است به نوعی که به گزارش منابع خبری، دربرخی ازجلسات آن بیشتر از60 نفر شرکت نمی کنند.