بازداشت هفته گذشته یک اقتصاددان ایرانی که از تصمیم دولت برای کاهش یارانه ها در زیر فشار تحریم های بین المللی انتقاد کرده بود، تازه ترین نشانه از بروز مشکل در اقتصاد ایران است.
فریبرز رئیس دانا پس از آن بازداشت شد که در مصاحبه هفته گذشته با بی بی سی فارسی گفت حذف یارانه ها یک “توهم” است زیرا هزینه را آنچنان که دولت می پندارد پائین نمی آورد بلکه سبب افزایش بیکاری و فقر می شود، آن هم در حالیکه دولت در حالت ساخت زرادخانه تسلیحاتی خود است.
رئیس دانا به فشاری اشاره کرد که شهروندان ایرانی پس از آغاز طرح حذف یارانه های سوخت و غذا متحمل شده اند. به گزارش خبرگزاری مهر، این اقدام سبب افزایش چشمگیر بهای بنزین از 36 سنت به 1.45 دلار برای در هر گالن شد و قیمت تقریباً همه کالاها، از برق گرفته تا نان به شدت بالا رفت.
نرخ بالای تورم ایران که چیزی بین 12 تا 22 درصد تخمین زده می شود، در حال اعمال فشار بر اقتصاد است و به اعتقاد اقتصادانان دیگر، حذف یارانه ها منجر به افزایش سریع تورم خواهد شد. این ها در زمانی که تحریم های بین المللی هم اقتصاد ایران را تهدید می کند شگفتی آورست.
محمود احمدی نژاد رئیس جمهور ایران هفته گذشته گفت تحریم های اقتصادی، که برای تنبیه ایران به دلیل تلاش برای غنی سازی اورانیوم وضع شده اند، هیچ اثری بر عزم ایران در این مسیر نخواهد داشت و “راه هسته ای کشور”بازگشت ناپذیر خواهد بود.
اما مقامات آمریکایی پیش از دیدار گروه شش با ایران در ماه آینده در استانبول، امیدواری های دیگری دارند.
استوارت لوی معاون ضدتروریسم و اطلاعات مالی وزارت خزانه داری آمریکا در گزارش اول دسامبر به کمیسیون روابط خارجی مجلس آمریکا گفت: “ایران به طور بی سابقه ای در حال احساس فشار تحریم ها است.”
ویلیام برنز، معاون روابط سیاسی وزارت خارجه آمریکا در همان جلسه گفت ایران در اثر تحریم ها، احتمالاً در حال تحمل ضرر 60 میلیارد دلاری در “سرمایه گذاری های بالقوه در حوزه انرژی” است. برنز گفت ایران از اکتبر به این سو، از واردات 130 هزار بشکه محصولات پالایشگاهی در روز به 19 هزار بشکه در روز رسیده است.
مارک والاس رئیس نهاد اتحاد در برابر ایران هسته ای و سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل در دوره جورج دبلیو بوش گفت، پیامد خروج شرکت ها از ایران شگرف بوده است.
وی گفت: “شما اکنون شاهد معضلات فراوان در اقتصاد آنها هستید. من فکر می کنم این می تواند به عنوان اهرمی در گفتگوهای آینده به کار رود.”
تهران در حال تماس با همسایگان منطقه ای است تا از دامنه فشارهای بین المللی کم کند. خبرگزاری موج در ایران گزارش داد تلاش هایی برای تأسیس شهرک های صنعتی مشترک با عراق در مناطق مرزی و نیز معامله دیگری برای تأسیس شعب خارجی بانک های ایرانی در عراق صورت گرفته است. موافقت هایی نیز با لبنان عقد شده و معامله احداث خط لوله 350 کیلومتری ایران به ارمنستان برای رونق بخشیدن به صادرات نفتی ایران انجام شده است.
ضمناً به گفته برنز، ایران همچنان به “رفتار فریبکارانه برای مخفی کردن فعالیت ها و دور زدن تحریم ها” ادامه می دهد. وی به ذکر مثال هایی نظیر ارسال محموله تسلیحاتی توقیف شده ایران در الجزایر و نیز اتهام استفاده ایران از یک بانک دولتی برای انجام معاملاتی به نمایندگی از یک شرکت مالی تحت تحریم ها اشاره کرد.
هرچند ایران گاهی مجراهایی برای خلاصی از فشار پیدا می کند، اما آمریکا همچنان برای حفظ فشار بر ایران تلاش می کند. وزارت خزانه داری هفته گذشته از وضع تحریم های جدید علیه بانک های مرتبط با سپاه پاسداران انقلاب و نیز یک شرکت بیمه کننده برای شرکت کشتیرانی ایران خبر داد. لوی اول دسامبر اعلام کرد ایران در نتیجه چنین تمهیداتی، در حال منزوی شدن از بازار مالی جهانی است.
درحالیکه آمریکا به سخنان تند خود در آستانه گفتگوهای ماه آینده ادامه می دهد، یکی از نگرانی های مقامات غربی به ابهامات موجود در خصوص برنامه ایران مربوط می شود.
از سوی دیگر، نیویورک تایمز هفته گذشته از تصویب نزدیک به 10 هزار مجوز با ارزش میلیاردها دلار برای معامله با کشورهای ممنوعه ای نظیر ایران از سوی وزارت خزانه داری خبر داد.
بر اساس گزارش ها، این مجوزها تحت قانون معافیت صادرات کشاورزی و کمک های انساندوستانه صادر شده است، قانونی که می تواند موارد گسترده ای را شامل شود. دولت اوباما این معافیت ها را کاهش داده است.
والاس گفت بسیاری از شرکت های چند ملیتی نمی خواهند در صحنه جهانی به چشم “غیر خودی” نگریسته شوند؛ به همین دلیل یکی از معضلاتی که می تواند “به راحتی” رفع و رجوع شود، تصویب قانون سختگیرانه تر توسط کنگره در سال آینده برای منع شرکت های همکار با آمریکا از معامله با ایران است.
وی افزود: “من فکر می کنم شاهد تأثیر واقعی تحریم ها هستیم. آیا می توانند تأثیر بیشتری هم داشته باشند؟ پاسخ این سؤال قطعاً مثبت است.”
منبع: فاکس نیوز- 27 دسامبر
