ایران امروز در آیینه ی جعفر پناهی…
فیلم “آینه” ساخته جعفر پناهی در سال ۱۹۹۷ برنده جایزه پلنگ طلایی در جشنواره لوکارنو شده بود. او کارگردانی است که ازسوی دولتمردان کشورش مجبور به سکوت شده. او در این فیلم سبک های متفاوتی را در ظرافت هرچه تمام کنار یکدیگر چیده است: نئورئالیسم و موج جدید.
جعفر پناهی در آخرین فیلمش به نام “این یک فیلم نیست” که در آپارتمان منزل خود در تهران ساخته، تصاویری از حرفه خود را نشان می دهد. یکی از صحنه های بسیار احساساتی که شوق تماشای آن را در انسان ایجاد می کند، مربوط به فیلم آینه است؛ اثری منحصر به فرد ساخته شده در سال ۱۹۹۷. در این فیلم یک شاگرد مدرسه را می بینیم که در زمان فیلمبرداری به اعتراض می پردازد و با شور و حرارتی مثال زدنی از ادامه بازی در فیلم خودداری می کند و از اتوبوس پیاده می شود.
فیلم “آینه” که علی رغم جوایز به دست آمده در جشنواره لوکارنو هرگز در فرانسه توزیع نگردید، بالاخره به روی اکران آمد؛ فیلمی که به واقع یک اثر بی نظیر است. جعفر پناهی در صحنه ای که به ناگهان از سبک نئورئالیسم به موج جدید می رود، پرسه زدن های مینای کوچک در خیابان های تهران را دنبال می کند. او که نا امیدانه در مقابل در ورودی مدرسه منتظر مادرش است، تصمیم می گیرد که به تنهایی به خانه بازگردد. منزل شان بسیار دور است و او راه بازگشت را خوب به خاطر ندارد.
سینما-واقعیت
صحنه ابتدایی فیلم یک شاهکار است. دوربین جعفر پناهی در یک حرکت پانورامیک زیبا، زندگی را در چهارراهی که از همه چیز اشباع شده ثبت می کند: ترافیک سنگین، عابران پرعجله، اتومبیل هایی که برای راه با یکدیگر در کشمکش اند، و مینا تنها در این چهارراه شلوغ.
کودکی که این نقش را بازی می کند [مینا محمدخانی] صحنه را محسور می سازد. او که صدای نازک و تیزی دارد، مانند آهنربا تمامی شخصیت هایی را که با او روبرو می شوند به سوی خود جذب می کند. نگرانی از گم شدن و همچنین اراده قوی برای یافتن راه بازگشت، فکر و ذهن او را پر کرده.
و در نهایت مخالفت و اعتراض او به پناهی که مجبور می شود همه چیز را براساس شخصیت “بازیگر”ش تغییر دهد و بدین ترتیب بیننده را بدون آنکه خود بداند در حالتی معلق میان سینمای واقعیت یا دستکاری استادانه کارگردان رها کند. “آینه” فیلمی لطیف و هوشمندانه است که بیننده را به طور مستقیم با جامعه ایران و “تقریباً به صورت واقعی آن” آشنا می سازد. جعفر پناهی فیلمسازی است که دولتمردان کشورش تصمیم گرفته اند او را مجبور به سکوت کنند.
منبع: لا کروا، ۲۰ دسامبر
